Đường Kim Đồng thuộc dự án đường 2,5 có điểm nối cắt ngang 4 đôi ray đồng cốt đường sắt Bắc Nam, đoạn phía Bắc Ga Giáp Bát. Ảnh: Vi Sa

Đối thoại chiếu lệ

Đúng như thông báo tại Văn bản số 580/UBND-BBT, ngày 30/5/2013 trả lời Báo Thanh tra, ngày 19/6/2013, Chủ tịch UBND quận Hoàng Mai đã ký các Quyết định giải quyết KN của 5 hộ dân tại dự án đường 2,5. Tuy nhiên, nhiều nội dung đã không được giải thích một cách thỏa đáng.

Quay ngược lại thời điểm phát sinh KN, ngày 21/1/2013, các hộ dân có đơn yêu cầu tổ chức tái định cư và điều chỉnh phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (BT,HT&TĐC). Ngày 24/1/2013, Chủ tịch UBND quận Hoàng Mai có ý kiến chỉ đạo (Phiếu xử lý đơn số 36), giao Thanh tra quận kiểm tra, xác minh nội dung kiến nghị của các hộ dân.

Ngày 5/2/2013, thay vì tham mưu cho Chủ tịch UBND quận ban hành quyết định giải quyết KN lần đầu, ông Nguyễn Đình Bình, Chánh Thanh tra quận đã ký Văn bản số 85/TT về kết quả kiểm tra đơn, trả lời các hộ dân, là kiến nghị không có cơ sở.

Đến ngày 6/5/2013, Chủ tịch UBND quận mới ban hành Văn bản số 457/UBND-TT giao Thanh tra quận xác minh nội dung KN của công dân; 2 ngày sau đó ra thông báo thụ lý giải quyết đơn KN.

Ngày 21/5/2013, UBND quận Hoàng Mai đã mời 5 hộ dân có đơn KN đến dự buổi tiếp và đối thoại về chính sách BT,HT&TĐC (Báo Thanh tra số 64). Tại đây, Chủ tịch UBND quận tuyên bố chỉ mời dân đến để công bố dự thảo kết luận thanh tra chứ không phải mời đến để đối thoại. Vì thế, chẳng có cuộc “đối thoại” nào cả.

Đến ngày 3/6/2013, Chánh Thanh tra quận theo ủy quyền của Chủ tịch UBND quận tiếp tục chủ trì buổi đối thoại với các hộ dân. Nhưng xem ra các quy định của Luật KN cũng bị chính ông Chánh Thanh tra Nguyễn Đình Bình “phớt lờ”. Bởi lẽ, Luật KN có quy định: “Kết quả đối thoại là một trong các căn cứ để giải quyết khiếu nại. Khi đối thoại, người giải quyết KN phải nêu rõ nội dung cần đối thoại, kết quả xác minh nội dung KN; người tham gia đối thoại có quyền trình bày ý kiến, đưa ra chứng cứ liên quan đến KN và yêu cầu của mình”. Tuy nhiên, tại buổi đối thoại, quan điểm của ông Nguyễn Đình Bình là chỉ cung cấp cho dân bản dự thảo kết luận của Thanh tra quận về các nội dung KN của dân (không có dấu, chữ ký). Trong khi đây là cơ sở pháp lý quan trọng để người tham gia đối thoại căn cứ vào đó tiến hành đối thoại, phản biện giữa các nội dung KN cũng như kết quả xác minh của cơ quan chức năng, là cơ sở quan trọng cho người có thẩm quyền ban hành quyết định giải quyết KN. Vì thế, cuộc đối thoại lần này cũng không thành.

Kỳ quặc hơn nữa, ngày 18/6, Tổ xác minh Thanh tra quận ban hành Báo cáo số 415/BCTXM-TT xác minh các nội dung KN của công dân. Tất nhiên, các nội dung này không được đem ra đối thoại vì chỉ ngày hôm sau, như đã nêu ở trên, Chủ tịch UBND quận Hoàng Mai ban hành các quyết định giải quyết KN, theo đó, đồng ý với báo cáo trên, kết luận nội dung KN là không có cơ sở. Vậy, cách làm trên của quận Hoàng Mai có áp đặt?

Áp dụng pháp luật không đúng

Có thể nói, vướng mắc lớn nhất, xuyên suốt trong quá trình giải quyết KN của các hộ dân tại dự án này là việc áp dụng chính sách pháp luật của chính quyền và người dân có nhiều điểm rất khác nhau.

Để bạn đọc có cái nhìn đầy đủ và khách quan, chúng tôi xin phân tích một số nội dung chính tại quyết định giải quyết KN của Chủ tịch UBND quận.

Thứ nhất là về đơn giá, các hộ dân yêu cầu được áp dụng theo Quyết định 02/2013/QĐ-UBND ngày 7/1/2013 của UBND TP Hà Nội. Nhưng trong các quyết định giải quyết KN, Chủ tịch UBND quận Hoàng Mai đều bác nội dung KN này.

Theo chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND TP Vũ Hồng Khanh, trường hợp chưa nhận tiền, chưa bàn giao mặt bằng và có kiến nghị áp dụng chính sách theo Quyết định 02, thì UBND quận phải kiểm tra, rà soát chính sách, thủ tục đã áp dụng khi phê duyệt phương án để làm rõ nguyên nhân..., đề xuất áp dụng chính sách. (Thông báo số 83/TB-UBND ngày 10/4/2013).

Tại quyết định giải quyết KN, quận khẳng định không có lỗi trong việc dân chậm nhận tiền đền bù. Đúng là, quận đã có nhiều cố gắng và nỗ lực, thậm chí là “nhiệt tình” quá mức trong giải phóng mặt bằng dự án này. Thậm chí, không thực hiện công khai phương án BT,HT&TĐC ít nhất 20 ngày theo quy định. Thay vào đó, lại nhanh chóng phê duyệt phương án BT,HT&TĐC chỉ 2 ngày trước khi Quyết định 02 có hiệu lực.

Nếu quận tiến hành công khai theo đúng quy định, thì ít nhất sau ngày Quyết định 02 có hiệu lực, thì phương án BT,HT&TĐC mới có thể phê duyệt. Lúc này, việc áp dụng Quyết định 02 là đương nhiên, đâu cần bàn cãi!

Thứ hai, việc quận áp dụng bồi thường đất ở theo giá đất nông nghiệp cũng là trái với quy định của pháp luật. Đơn cử như đối với thửa đất của hộ ông Phạm Mạnh Hùng tại 554 Trương Định. Quận trích dẫn Điều 13, Điều 17 Quyết định 108/2009/QĐ-UBND  ngày 29/9/2009 của UBND TP Hà Nội để bồi thường theo giá đất nông nghiệp và hỗ trợ 70% giá đất ở là không có cơ sở. Bởi lẽ: Tại Điều 16 Quyết định 108 quy định: Người sử dụng đất ở có một trong các điều kiện quy định tại Điều 7 của bản quy định này được bồi thường bằng giá đất ở quy định khi Nhà nước thu hồi đất.

Quá trình sử dụng đất, nguồn gốc đất của hộ ông Phạm Mạnh Hùng tại 554 Trương Định đã được UBND phường Tân Mai xác nhận như sau: “Bản đồ lập năm 1996, thửa đất số 123, tờ 5H-IV-26, diện tích 357,2 m2 tại số nhà 554 Trương Định.

Nguồn gốc thửa đất trên được sử dụng làm đất ở từ trước thời điểm 18/12/1980, ông Hùng nhận chuyển quyền và sử dụng làm đất ở trước ngày 15/10/1993 không vi phạm khoản 5, Điều 7, Quyết định số 108/2009/QĐ-UBND  ngày 29/9/2009 của UBND TP Hà Nội”.

Như vậy, khi thu hồi, toàn bộ phần diện tích này đủ điều kiện được bồi thường 100% theo đơn giá đất ở như quy định tại Điều 16 Quyết định 108.

Thiết nghĩ, để sớm chấm dứt khiếu kiện, đẩy nhanh tiến độ dự án, Chủ tịch UBND TP Hà Nội cần sớm chỉ đạo các cơ quan chức năng vào cuộc, giải quyết theo đúng quy định của pháp luật các nội dung KN của người dân!

Vi Sa