Quy định của Bộ Chính trị nêu rõ, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là cá nhân thực hiện việc phản ánh, tố cáo, tố giác hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ được giao, trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.

Người thân của người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được bảo vệ gồm: Vợ (chồng), cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi.

Bộ Chính trị quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm trong bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Ảnh minh họa

Được bảo vệ tính mạng, sức khoẻ, tài sản, danh dự, việc làm…

Theo quy định của Bộ Chính trị, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và người thân được bảo vệ bí mật danh tính và các thông tin cá nhân khác; tính mạng, sức khoẻ, tài sản, danh dự, nhân phẩm, vị trí công tác, việc làm; quyền và lợi ích hợp pháp khác theo quy định của pháp luật

Các biện pháp bảo vệ, thẩm quyền, trình tự, thủ tục, thời hạn bảo vệ thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành.

Người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực có quyền được biết về các biện pháp bảo vệ; quyền và nghĩa vụ khi được áp dụng biện pháp bảo vệ. Họ được đề nghị thay đổi, bổ sung, chấm dứt việc áp dụng biện pháp bảo vệ; từ chối áp dụng biện pháp bảo vệ.

Họ cũng có quyền được bồi thường theo quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước khi cơ quan có thẩm quyền không áp dụng biện pháp bảo vệ hoặc áp dụng không kịp thời gây thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ, tài sản, tinh thần của người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực hoặc người thân.

Bên cạnh quyền, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực phải có trách nhiệm, theo quy định của Bộ Chính trị.

Cụ thể, họ phải thực hiện đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về xử lý, giải quyết phản ánh, tố cáo, tố giác tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; không làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân.

Trách nhiệm nữa là tuân thủ yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong việc bảo vệ, cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đồng thời, chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực trong việc cung cấp thông tin, tài liệu đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực cũng phải có trách nhiệm cung cấp căn cứ (nếu có) xác định việc bị đe doạ, trù dập, trả thù hoặc xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình và người thân; chấp hành kết luận giải quyết cuối cùng của tổ chức, cơ quan, đơn vị có thẩm quyền và các quy định khác của Đảng, pháp luật của Nhà nước có liên quan.

Các trường hợp không được bảo vệ và hành bị nghiêm cấm

Vẫn theo Quy định 231, có 4 trường hợp không được bảo vệ, chấm dứt bảo vệ.

Đó là, người được bảo vệ có văn bản đề nghị chấm dứt, từ chối áp dụng biện pháp bảo vệ, không hợp tác với cơ quan có thẩm quyền trong quá trình thực hiện yêu cầu được bảo vệ hoặc không chấp hành các nghĩa vụ theo quy định.

Nội dung đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm tra, xác minh, kết luận là không có căn cứ, sai sự thật.

Căn cứ áp dụng biện pháp bảo vệ không còn. Ngoài ra, còn có các trường hợp không được bảo vệ, chấm dứt bảo vệ khác theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Bộ Chính trị cũng quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm trong bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, cụ thể:

- Dùng bạo lực, gây áp lực, vu khống, cô lập, xúc phạm hoặc xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và người thân.

- Xâm phạm bất hợp pháp nhà ở, chỗ ở, chiếm giữ, huỷ hoại tài sản, xúc phạm nhân phẩm, danh dự hoặc có hành vi ảnh hưởng đến sức khoẻ, an toàn cá nhân của người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và người thân.

- Trả thù hoặc thuê, nhờ, xúi giục người khác uy hiếp tinh thần, trả thù người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và người thân.

- Thực hiện không đúng quy định, phân biệt đối xử, đề ra tiêu chí, điều kiện, nhận xét, đánh giá mang tính áp đặt gây bất lợi trong công tác cán bộ, khen thưởng, kỷ luật đối với người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và người thân; luân chuyển, điều động, biệt phái người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực khi đang giải quyết vụ việc.

- Gây khó khăn, cản trở khi thực hiện chế độ, chính sách của Đảng, Nhà nước, giải quyết các thủ tục hành chính, các dịch vụ công theo quy đinh của pháp luật, các hoạt động sản xuất, kinh doanh, nghề nghiêp, việc làm, lao động, học tập hoặc thực thi nhiệm vụ của người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và người thân.

- Ngăn chặn, huỷ bỏ thông tin, tài liệu, chứng cứ về đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; che giấu, không báo cáo, trì hoãn hoặc xử lý, xác minh đề nghị, yêu cầu được bảo vệ không đúng quy định; tiết lộ các thông tin cần được giữ bí mật trong quá trình bảo vệ; không kịp thời chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của tổ chức, cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ; không thay đổi thành viên thực hiện nhiệm vụ bảo vệ khi có căn cứ xác định thành viên đó thiếu trách nhiệm, không khách quan trong thực hiện nhiệm vụ.

- Lợi dụng việc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực để vu khống cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.

- Các hành vi bị cấm khác theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Lợi dụng chống tham nhũng, lãng phí để vu khống có thể bị xử hình sự

Cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được biểu dương, khen thưởng theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đúng sự thật được biểu dương, khen thưởng theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Trường hợp nhiều người cùng đấu tranh trong một vụ việc thì căn cứ mức độ, vai trò để khen thưởng. Trường hợp người được khen thưởng đã chết, mất tích hoặc mất năng lực hành vi dân sự thì hình thức khen thưởng bằng vật chất được trao cho người thừa kế hoặc người giám hộ của họ theo quy định của pháp luật. Việc công khai khen thưởng phải được sự đồng ý của người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực hoặc người thừa kế, người giám hộ.

Cùng với khen thưởng, Bộ Chính trị quy định rõ việc xử lý vi phạm. Theo đó, cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu bị xem xét, xử lý kỷ luật theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước nếu để tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên thuộc cơ quan, tổ chức mình vi phạm quy định về bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Cá nhân vi phạm quy định này thì tùy theo tính chất, mức độ bị xử lý theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Người lợi dụng đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực để xuyên tạc sự thật, vu khống, tố cáo bịa đặt, gây rối nội bộ thì tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.