Tân Tổng thống Guatemala Bernardo Arevalo tại Guatemala City, Guatemala, ngày 15/1/2024. Ảnh: REUTERS/Jose Cabezas

Theo Reuters, ông Arevalo, một học giả và cựu nhà ngoại giao, đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống tại Guatemala hồi tháng 8/2023.

Ông là con trai của cựu Tổng thống Juan Jose Arevalo Bermejo - người đứng đầu Chính phủ Guatemala vào nửa cuối những năm 1940.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Arevalo cam kết chống tham nhũng, tăng chi tiêu công, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế và giáo dục, đồng thời sẽ ưu tiên một chương trình nghị sự minh bạch đầy tham vọng.

Trong tuyên thệ nhậm chức hôm 15/1, ông Bernardo Arevalo đã cam kết chống tham nhũng.

Phát biểu trước báo giới, tân Tổng thống Guatemala cũng cam kết thực hiện những cải cách sâu rộng và giải quyết vấn đề chi phí sinh hoạt đắt đỏ cũng như bạo lực ngày càng tăng, những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng người dân di cư ồ ạt.

Chiến thắng của ông Arevalo được coi là một bước ngoặt đối với Guatemala. Thế nhưng, dự báo nhà lãnh đạo 65 tuổi này cũng phải đối mặt với cuộc đấu tranh khó khăn để đáp ứng những kỳ vọng cao và ban hành một chương trình nghị sự chống tham nhũng sâu rộng trong Quốc hội do phe đối lập kiểm soát.

Sau cuộc bầu cử, có nhiều động thái cản trở ông Arevalo nhậm chức, trong đó có việc Tòa án Bầu cử Tối cao Guatemala đình chỉ hoạt động đối với Đảng Phong trào Hạt giống (Movimiento Semilla) của ông và Văn phòng Công tố Guatemala bác kết quả bầu cử với lý do “nhiều dấu hiệu bất thường” trong quá trình kiểm phiếu.

Tiếp đó, trước lễ nhậm chức của ông Arevalo (dự kiến ngày 14/1), căng thẳng cũng gia tăng khi Quốc hội do phe đối lập chi phối tranh cãi về tư cách của 23 nghị sĩ thuộc Phong trào Semilla do việc đảng này bị đình chỉ hoạt động. Tuy nhiên, cuối cùng các nghị sĩ đã được chấp nhận và lễ nhậm chức đã diễn ra vào sáng sớm ngày 15/1.

Việc phe đối lập trong Quốc hội gây sức ép trì hoãn lễ nhậm chức tới 9 tiếng đồng hồ, báo hiệu những nỗ lực đang được thục hiện kể từ trước chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử nhằm làm suy yếu quyền lực của ông Arevalo khó có thể sớm dừng lại, Reuters bình luận.

Tân Tổng thống Guatemala Bernardo Arevalo trên ban công Cung điện Quốc gia ở Guatemala City, Guatemala, ngày 15/1/2024. Ảnh: REUTERS/Jose Cabezas

Trong bài phát biểu ngày 15/1, ông Arevalo cam kết sẽ không bỏ rơi người dân bản địa Guatemala, sẽ “không còn sự phân biệt đối xử, không còn phân biệt chủng tộc nữa”. Hơn 40% người Guatemala là người bản địa, chủ yếu là người Maya.

Theo các nghiên cứu của Liên hợp quốc, người bản địa Guatemala trong lịch sử đã phải chịu sự phân biệt đối xử và nghèo đói, với 80% trẻ em không được tiếp cận đầy đủ thực phẩm bổ dưỡng.

Những thách thức mà ông Arevalo phải đối mặt khi nắm quyền lãnh đạo nền kinh tế lớn nhất Trung Mỹ là rất lớn, bao gồm tham nhũng tràn lan, chi phí sinh hoạt tăng cao và bạo lực băng đảng. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến làn sóng di cư sang Mỹ.

Theo một tuyên bố của Nhà Trắng, Tổng thống Joe Biden cam kết sẽ hợp tác với Guatemala để thúc đẩy nhân quyền, cải thiện an ninh, chống tham nhũng, giải quyết các nguyên nhân sâu xa của tình trạng di cư và mở rộng cơ hội kinh tế.

Bên cạnh đó, tân Tổng thống Guatemala cũng phải đối mặt với một cuộc chiến giành quyền kiểm soát các thể chế vốn nằm trong tay phe đối lập.