Vùng đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư. Ảnh: BBC

Hôm thứ 7 vừa qua (23/11), Trung Quốc đã đơn phương thành lập "khu vực nhận dạng phòng không" tại vùng đảo Senkaku/Điếu Ngư - địa phận tranh chấp giữa Nhật Bản và Trung Quốc, đồng thời đưa ra một loạt các quy định cần tuân thủ nếu không muốn bị áp dụng "biện pháp phòng vệ khẩn cấp".

Trước động thái trên, Washington đã đáp lại bằng một hành động cứng rắn khi điều 2 máy bay ném bom B-52 bay qua “khu vực nhận dạng phòng không”, thể hiện lập trường không đồng tình với tham vọng lãnh thổ ở Hoa Đông ngày càng cao của Trung Quốc.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ, Đại tá Steve Warren cho biết, Washington đã tiến hành các hoạt động trong khu vực quần đảo Senkaku và làm theo “các thủ tục thông thường”. "Chúng tôi sẽ tiếp tục tuân theo các thủ tục thông thường của chúng tôi, trong đó bao gồm không nộp kế hoạch bay, không phát tín hiệu radio trước và cũng không phải đăng ký tần số", Đại tá Warren nói. Hiện tại, không có phản ứng nào từ phía Trung Quốc, ông Warren cho biết thêm.

Theo các giới chức Mỹ, 2 máy bay B-52 không trang bị vũ khí, đã cất cánh từ đảo Guam vào thứ Hai (25/11) và chuyến bay nằm trong khuôn khổ một cuộc diễn tập thường xuyên trong khu vực. Cả 2 máy bay sau đó trở về Guam.

“Vùng nhận dạng phòng không” gặp nhiều chỉ trích

Hành động đơn phương tự thiết lập “khu vực nhận dạng phòng không” của Trung Quốc, với vô số quy định như: “Máy bay phải báo cáo kế hoạch bay”, "duy trì thông tin liên lạc radio hai chiều " và "đáp ứng một cách kịp thời và chính xác" để yêu cầu nhận dạng; và thậm chí “lực lượng vũ trang của Trung Quốc sẽ áp dụng biện pháp khẩn cấp phòng thủ để đối phó với máy bay mà không hợp tác trong việc xác định hoặc từ chối làm theo hướng dẫn” đã khiến nhiều quốc gia không đồng tình.

Nhật Bản tuyên bố bác bỏ khu vực phòng thủ của Trung Quốc và chỉ trích kịch liệt hành động “leo thang” của Bắc Kinh.

Đồng thời, Tokyo cũng yêu cầu 2 hãng hàng không lớn nhất của Nhật Bản là Japan Airlines và All Nippon Airlines chính thức công bố sẽ ngừng không báo cáo kế hoạch bay cho Trung Quốc, nhằm thể hiện sự phản đối của Nhật Bản .

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel gọi hành động của Trung Quốc là "một nỗ lực gây mất ổn định để thay đổi hiện trạng trong khu vực”. Phát ngôn viên của Nhà Trắng Josh Earnest nói: “Chính sách mà Trung Quốc công bố hồi tuần qua là một sự khiêu khích vô cớ” và ông nhấn mạnh rằng Bắc Kinh nên chú trọng vào các biện pháp ngoại giao để giải quyết tranh chấp. 

Đài Loan và Úc cũng bày tỏ sự phản đối trước hành động của Trung Quốc. Trong cuộc gặp Đại sứ Trung Quốc vào ngày 26/11, Ngoại trưởng Úc Julie Bishop nói: "cách thức của Trung Quốc là vô ích trong việc giải quyết những căng thẳng hiện tại khu vực”.

Việt Minh