Ông Kerry kêu gọi Tổng thống Ashraf Ghani và Giám đốc Điều hành Abdullah thay vì ganh đua hãy cùng nhau làm việc, cảnh đấu đá nội bộ chính trị của họ có thể làm tê liệt đất nước và làm giảm lòng tin của cộng đồng quốc tế.

"Chúng ta cần phải chắc chắn một điều rằng Chính phủ đoàn kết dân tộc, nỗ lực làm mọi thứ có thể để thống nhất và làm cho đời sống người dân Afghanistan tốt hơn", ông Kerry nói trong một bài phát biểu trước Ủy ban Song phương Mỹ - Afghanistan người đồng cấp - Bộ trưởng Salahuddin Rabbani Bộ ngoại giao.

Cuộc họp thường niên lần thứ ba của họ xem xét sự tiến bộ về an ninh, dân chủ và phát triển được nêu trong Hiệp định    Đối tác chiến lược giữa hai nước ký kết vào năm 2012.

Sau cuộc bầu cử Tổng thống căng thẳng trong năm 2014, ông Ghani và ông Abdullah chia sẻ quyền lực của một Chính phủ đoàn kết dân tộc do ông Kerry giúp thương lượng.

18 tháng trong một nhiệm kỳ năm năm, hai đối thủ đã không thể dung hòa sự khác biệt của họ và vẫn bế tắc. Một số Bộ trưởng đã từ chức, những người khác vẫn chưa được Quốc hội thông qua, còn nhiều người phải đối mặt với việc tham nhũng và quản lý yếu kém.

Các cuộc thăm dò Afghanistan cho thấy cử tri không hài lòng với hai nhà lãnh đạo. Một báo cáo thường niên của Liên Hiệp Quốc nói rằng: "Năm 2016, sự tồn tại sẽ là một thành tích" cho Chính phủ Afghanistan, khi phải đối mặt với một nền kinh tế ký kết yếu kém, các cuộc tấn công của Taliban đang diễn ra, một tiến trình hòa bình bị đình trệ, một khung cảnh chính trị chia rẽ và tiếp tục yêu cầu hỗ trợ của quốc tế.

Ông Kerry kêu gọi các nhà lãnh đạo tìm thỏa hiệp trước Hội nghị Thượng đỉnh NATO sắp tới tại Warsaw vào tháng 7 và Hội nghị Bộ trưởng Brussels về Afghanistan vào tháng 10 để cung cấp cho các thành viên liên minh và các quốc gia tài trợ cho Chính phủ.

Ông Ghani yêu cầu ông Kerry và nhân dân Mỹ cam kết đối với Afghanistan. Ông hứa Chính phủ sẽ làm việc trách nhiệm trong những tháng tới để chứng minh cho các nước viện trợ và sự hy sinh xương máu của họ và ngân khố đã chi tiêu.

Tổng thống Barack Obama hứa với Afghanistan trong tháng 10, ông tuyên bố sẽ rút quân từ từ, để lại 9.800 binh sĩ năm 2016 nhằm đào tạo lực lượng Afghanistan và rút hẳn sau khi al-Qaeda và ISIS bị đẩy lùi. Theo ông: "Sau nhiều năm chiến tranh, Afghanistan sẽ không thể là một nơi lý tưởng. Sẽ tiếp tục là khu vực tranh chấp và các lực lượng đối lập Afghanistan không mạnh nhưng họ phải đối mặt với việc lực lượng Taliban nổi dậy".

Tổng thống Afghanistan kêu gọi một phần quan trọng mạng lưới chống khủng bố của Hoa Kỳ sử dụng để đối phó với các mối đe dọa và ngăn chặn các cuộc tấn công trên đất Mỹ. Duy trì đủ mức quân để đào tạo tốt hơn cho binh sĩ Afghanistan.

Chính phủ Afghanistan hy vọng sẽ tái khởi động các cuộc đàm phán hòa giải bị đình trệ với Taliban. Hai bên đã thiết lập gặp nhau mùa hè năm ngoái, nhưng các cuộc đàm phán đã bị hủy bỏ sau thông báo về cái chết của nhà lãnh đạo Taliban Mullah Omar. Trong tháng 12, Mỹ, Afghanistan, Pakistan và Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán để giúp thúc đẩy quá trình thương lượng do Afghanistan tổ chức, nhưng Taliban đã không muốn quay trở lại bàn đàm phán.

Taliban đã kiểm soát được được lãnh thổ, đặc biệt là ở tỉnh Helmand, nơi mà nhóm kiểm soát một phần ba trong số 14 huyện của tỉnh. ISIS cũng đang mở rộng sự hiện diện của mình tại Afghanistan.

Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao chỉ ra "thách thức" cho Taliban, bao gồm cả sức mạnh ngày càng tăng của quân đội Afghanistan, cái chết của Omar và sự đào tẩu của các chỉ huy cao cấp của ISIS, tìm cách mở rộng sự hiện diện của chúng trong nước.

Các quan chức cho biết, mặc dù bị mất rất lớn và phải đối mặt với một số thách thức từ Taliban trong năm qua, các lực lượng Afghanistan đã chiếm lại thành phố phía Bắc chính của Kunduz, giữ Helmand và đã giúp duy trì sự kiểm soát của Chính phủ Kabul và các thành phố.

Tuy nhiên, đại diện của Mỹ tại Afghanistan không chắc rằng "sức mạnh và sự bền vững" của lực lượng của Hoa Kỳ và NATO còn mạnh mẽ như trước.

Ông Kerry phải đối mặt với những thách thức an ninh chính trị tương tự như ở Iraq. Sau cuộc hội đàm với Thủ tướng Haider al-Abadi và các quan chức khác của Iraq, ông Kerry nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có một "Chính phủ thống nhất và hoạt động" để đánh bại ISIS.

Trần Hoàn