Dù cắt giảm chi tiêu, nhưng quân đội Hoa Kỳ luôn hiện diện tại châu Á

Ngân sách quốc phòng Hoa Kỳ tương đương hơn 40% chi phí quân sự của toàn thế giới. Chi phí này lên đến 700 tỷ USD hàng năm. Trong lúc, Anh và Pháp cũng chỉ chi tiêu khoảng 65 tỷ USD một năm. Hay như Trung Quốc, nước đứng thứ hai thế giới về chi phí quốc phòng, thì cũng chỉ có ngân sách quân sự trung bình khoảng 80 tỷ USD.

Tỷ lệ ngân sách quốc phòng so với GDP, Hoa Kỳ vẫn là nước giữ kỷ lục về mức chi cho quân sự.

Đây không phải là lần đầu tiên Hoa Kỳ tiết giảm ngân sách quốc phòng. Sau chiến tranh Triều Tiên (1950 - 1953), Tổng thống Eisenhower đã cắt giảm 27%. Sau chiến tranh Việt Nam, kết thúc năm 1975, Tổng thống Gerald Ford giảm 29% chi phí quân sự.

Tổng thống Ronald Reagan cũng hạn chế bớt quy mô chi tiêu quốc phòng trong thập niên 1980, khi chiến tranh lạnh đã bớt căng thẳng, một xu thế này cũng được hai người kế nhiệm là George HW. Bush và Bill Clinton cắt giảm đến 35% vào giữa những năm 1990.

Dẫu sao thì lần này, quy mô cắt giảm ngân sách quốc phòng Hoa Kỳ rất đáng kể, lên đến cả ngàn tỷ USD, trải dài trong vòng 10 năm. Một cách cụ thể, theo thỏa hiệp tại Quốc hội Mỹ về vấn đề nâng trần nợ công, thông qua hôm 02/8 vừa qua, ngân sách dành cho quốc phòng của Hoa Kỳ sẽ bị cắt bớt 350 tỷ USD trong vòng 10 năm tới.

Thỏa thuận ngày 02/8 còn dự trù thành lập một Ủy ban đặc biệt của hai đảng Dân chủ và Cộng hòa tại Quốc hội để tính toán các khoản cắt giảm chi tiêu đợt hai. Nếu Ủy ban này không đạt được thỏa thuận về các khoản cắt giảm mới trước cuối năm nay, thì lập tức ngân sách quốc phòng Hoa Kỳ sẽ còn có nguy cơ bị cắt giảm thêm 600 tỷ USD.

Các giới chức quốc phòng và quân đội nước này không hài lòng trước tình huống xấu này. Bộ trưởng Quốc phòng Leon Panetta đã phản đối điều bị ông coi là “không thể chấp nhận được” vào lúc mà theo ông, nền an ninh Hoa Kỳ đang gặp nhiều thách thức.

Theo ông Panetta, nếu ngân sách quốc phòng bị cắt giảm nhiều, nền an ninh quốc gia sẽ bị thiệt hại. Dù không nói trắng ra, ông Panetta hàm ý chỉ Trung Quốc, đang không ngừng tăng cường ngân sách quốc phòng để đánh bật ảnh hưởng của Hoa Kỳ ra khỏi khu vực châu Á.

Tổng tham mưu trưởng Liên quân Hoa kỳ, Đô đốc Mike Mullen cũng xác định, việc cắt giảm chi tiêu sẽ làm giảm sút năng lực của quân đội trong các nhiệm vụ quốc tế.

Liệu ngân sách bị eo hẹp có làm tổn thương uy lực quân sự của Hoa Kỳ trên trường quốc tế? 

Đối với các nước châu Á đang lo ngại trước đà vươn lên về mặt quân sự của Trung Quốc, nước trong thời gian gần đây không ngần ngại dùng uy thế của mình để áp đặt các đòi hỏi chủ quyền từ vùng biển Hoa Đông của họ đến Biển Đông, câu hỏi trên càng gay gắt hơn vì cho đến nay, Bắc Kinh vẫn còn chưa dám hành động quá trớn vì còn e dè trước sự hiện diện của Hải quân Hoa Kỳ trong vùng.

Một chuyên gia xác định, việc cắt giảm ngân sách quốc phòng lần này đã cụ thể, vì được cựu Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates loan báo từ đầu năm 2011. Các khoản cắt giảm chủ yếu là các chương trình vũ khí tối tân nhưng tốn kém, như các dự án trang bị chiến đấu cơ F35, tàu đổ bộ loại lớn Littoral Combat Ship…

Tuy nhiên, chuyên gia này cũng nói, dù có bị cắt giảm, nhưng nền quốc phòng Hoa Kỳ vốn thuộc loại hùng mạnh nhất thế giới, nên vai trò của Hoa Kỳ trên trường quốc tế sẽ không bị tổn hại.

Riêng tại khu vực châu Á, chuyên gia này cho rằng, Hoa Kỳ không chỉ tiếp tục duy trì sự hiện diện của lực lượng Hải quân, mà còn tăng cường các mối quan hệ với các quốc gia đồng minh, từ Thái Lan đến Philippines, Indonesia và mở rộng liên lạc với các nước khác.

Kỳ Sơn