Tập Cận Bình có cách thức riêng để tạo dựng vòng tròn quyền lực của bản thân. Ông chọn cho mình liên kết vững vàng với các trợ lý và đồng nghiệp cũ ông cộng tác trong giai đoạn đầu của sự nghiệp chính trị ở nhiều vị trí công tác khác nhau trên khắp cả nước.

Có ý kiến cho rằng những mối liên kết như vậy thường có độ tin cậy lớn hơn các phe phái đồng minh - những người có thể có những kỳ vọng và ràng buộc chính trị với nhiều người khác.

Ngược lại, 2 người tiền nhiệm của ông là Hồ Cẩm Đào và Giang Trạch Dân lại chủ yếu dựa vào các đảng phái, trong đó cựu Chủ tịch Hồ dựa vào Đoàn thanh niên cộng sản đầy thế lực, còn ông Giang lại đi lên từ “phe Thượng Hải”.

Tuy đôi khi ông Tập cũng được gọi là lãnh đạo của “phe vương tử” – bao gồm con cái của những đảng viên lão thành – nhưng rất ít người trong nhóm này hỗ trợ cho ông ở các cương vị chính thức.

Chủ tịch Tập từng có thời gian ngắn ở Thượng Hải trước khi được bổ nhiệm vào vị trí trong chính quyền trung ương. Nhưng theo chuyên gia bình luận chính trị Chương Lập Phàm, có thể xác định được phần lớn những nhân vật thân tín của ông đều là những đồng nghiệp cũ trong thời gian ông công tác tại một số tỉnh lỵ cách xa thủ đô như Phúc Kiến và Chiết Giang.

Ông Chương Lập Phạm nhận định các lãnh đạo thân tín của ông Tập Cận Bình đều là bạn bè đáng tin tưởng của ông. (Ảnh: WikiCommon)

“Tập không thuộc về bất cứ đảng phái nào và vì thiếu những cơ sở quyền lực như vậy nên ông ấy cần có những người trợ giúp của riêng mình” – Chương phân tích.

Tuy nhiên đó không phải là vấn đề gây cản trở đối với Tập Cận Bình. Ông đã nhanh chóng củng cố quyền lực của mình sau khi trở thành Tổng Bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc tháng 11/2012 và Chủ tịch nước tháng 3/2013.

Theo Chương, ông Tập sử dụng khá nhuần nhuyễn các sách lược đề bạt, cách chức và thực hiện một cuộc thanh trừng trên toàn quốc để thiết lập đội ngũ chính trị cốt lõi ủng hộ mình. Chỉ 3 năm sau khi nắm giữ vai trò Chủ tịch nước, Tập đã đưa những mối quan hệ cũ của mình từ Chiết Giang, Phúc Kiến, Thượng Hải và Đại học Thanh Hoa vào các vị trí chủ chốt trong hệ thống kinh tế chính trị, tuyên giáo, tổ chức và an ninh.

Nhiều người trong số đó đã trở thành lãnh đạo của 7 ban chỉ đạo trung ương hay các lực lượng đặc biệt được Tập sử dụng để điều hành đảng, nhà nước, nền kinh tế và quân sự. Các ban chỉ đạo này nắm giữ nhiều quyền lực hơn hầu hết các cơ quan đảng và chính phủ.

“Bất kỳ lãnh đạo Trung Quốc nào cũng coi trọng sự trung thành chính trị và sẽ sử dụng người mà họ tin tưởng. Nhưng Tập là người được tự do làm điều này hơn cả” – Trần Đạo Ấn (Chen Daoyin), phó giáo sư tại Đại học Khoa học Chính trị và Pháp luật Thượng Hải cho biết.

Ông Tập Cận Bình nhanh chóng thâu tóm quyền lực sau khi lên làm Chủ tịch Trung Quốc. (Ảnh: Bloomberg)

Những trợ lý và cộng sự khác của Tập cũng được bổ nhiệm làm cấp phó tại nhiều sở ban ngành khác như tuyên giáo, tổ chức và các cơ quan thuộc ban chỉ đạo.

“Tất cả đều là các cơ quan và ủy ban quan trọng, thực hiện những công việc trọng yếu. Đó không phải là những “bình hoa” làm cảnh hay những đơn vị vô dụng”, Andrew Nathan – chuyên gia khoa học chính trị tại Đại học Columbia, Mỹ nhận xét.

“Và các phó giám đốc thường là những người vô cùng quan trọng, đặc biệt là nếu họ là đại diện cá nhân của ông Tập tại một đơn vị nào đó” – Andrew phân tích. Theo các nhà phân tích, dựa trên quan điểm của Tập, tuy những người này thiếu kinh nghiệm làm việc trong chính phủ nhưng bù lại họ là những người đáng tin cậy.

“Họ có thể không thông thạo cách thức làm việc ở các đơn vị cấp trung ương nhưng họ có thể đảm nhiệm các vị trí và thực hiện đúng ý muốn của Tập. Việc Tập mạnh dạn đề bạt các cộng sự của mình cho thấy ông muốn đảm bảo sẽ có đủ nhân sự ở cấp bộ trước khi diễn ra đại hội đảng lần thứ 19 năm 2017” – Chương cho biết.

Nathan cũng nói thêm rằng: “Nó ít tính lãnh đạo tập thể hơn và từ đó dễ đưa ra quyết định hơn. Nó cũng phản ánh sát thực hơn cá tính và ưu tiên của Tập, do đó nó cũng mang tính độc đoán và áp đặt hơn các hình thức khác”.

Ông Tập có các cấp dưới vô cùng đáng tin cậy. (Ảnh: Telegraph)

“Thể chế này có thể tạo ra những chuyển biến rõ rệt cả trong lĩnh vực cải cách trong nước lẫn chính sách đối ngoại, trong đó sẽ có một số quyết sách có thể thành công và đôi khi có thể là những thất bại nặng nề bởi thiếu những cuộc tranh luận đa chiều khi ra các quyết định đó”.

Dưới đây là một số những thân tín bên trong vòng tròn quyền lực của ông Tập Cận Bình ở 3 lĩnh vực trọng yếu:

Kinh tế

Thư Quốc Tăng

Ông Thư Quốc Tăng. (Ảnh: SCMP)

Thư từng là trợ lý của Tập trong giai đoạn ông công tác tại tỉnh Chiết Giang. Tháng 11/2014, Thư được đề bạt vào vị trí phó chánh văn phòng Ban chỉ đạo các vấn đề Kinh tế và Tài chính do chính ông Tập giữ vai trò chủ tịch. Được biết, cựu trợ lý 59 tuổi này không hề có kinh nghiệm công tác tại bất kỳ đơn vị nào khác ngoài tỉnh Chiết Giang.

Trước khi ông Tập lên nắm quyền, phần lớn ban chỉ đạo này vẫn còn khá bí ẩn nhưng nay nó đã tổ chức các cuộc họp hàng quý và giữ vai trò khá quan trọng, giúp ông Tập có thể đưa ra các quyết định về những vấn đề kinh tế.

Theo truyền thông quốc gia, khác với các hội nghị kinh tế trung ương thường niên – sự kiện được thực hiện từ thời của Hồ Cẩm Đào và Giang Trạch Dân, nơi cả hai vị lãnh đạo tối cao của Trung Quốc thường xuyên có những bài phát biểu về các vấn đề kinh tế - ông Tập chỉ phát biểu tại những cuộc họp của ban chỉ đạo.

Lưu Hạc

Ông Lưu Hạc. (Ảnh: Wall Street Journal)

Lưu được thăng chức Chánh văn phòng ban tài chính từ năm 2013, vài tháng trước khi đảng ban hành một văn kiện quan trọng xác định những vấn đề cải cách trong thập niên tiếp theo. Được Tập đánh giá là “một người rất quan trọng đối với tôi”, vị lãnh đạo 64 tuổi này từng nhiều lần nhấn mạnh về những cải cách theo định hướng thị trường.

Lưu tốt nghiệp thạc sỹ quản trị công tại trường Kenedy School of Government thuộc Đại học Harvard. Lý lịch chính thức của Lưu cho thấy ông chưa từng làm việc với Tập. Khác với một số người được bổ nhiệm gần đây, Lưu thuộc nhóm những người có quyền ra các quyết định liên quan đến các chính sách kinh tế trong hơn 2 thập kỷ qua.

Cơ quan Đảng

Lật Chiến Thư

Ông Lật Chiến Thư. (Ảnh: The Diplomat)

Lật được xem là đồng minh mạnh nhất của Tập chỉ sau trưởng ban chống tham nhũng Vương Kỳ Sơn. Tuy nhiên, không giống vị lãnh đạo 67 tuổi Vương, Lật năm nay mới 65 tuổi và vì vậy ông gần như chắc chắn sẽ ở lại Bộ Chính trị trong khi đa phần trong số 25 thành viên của cơ quan này sẽ được thay thế vào năm tới do đã đến độ tuổi nghỉ hưu bắt buộc.

Lật có quan hệ chặt chẽ với Tập từ những năm 1980, khi Tập quản lý huyện Chính Định thuộc tỉnh Hà Bắc, còn Lật phụ trách huyện Vô Cực ở gần đó. Với vai trò là Chánh văn phòng Ủy ban trung ương, Lật được giao nhiệm vụ hỗ trợ chủ tịch trong nhiều vấn đề bao gồm ngoại giao, kinh tế và cải cách hệ thống luật pháp.

Lật là một trong những chánh văn phòng quyền lực nhất trong những thập niên vừa qua. Những người tiền nhiệm của ông đều không còn chỗ trong Bộ Chính trị. Ông hầu như luôn đi cùng với chủ tịch trong các chuyến công tác cả trong và ngoài nước.

Ông từng gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin trước chuyến thăm chính thức của Tập hồi tháng 3 năm ngoái – dấu hiệu của sự tin tưởng sâu sắc mà ông được nhận. Năm nay, Lật bắt đầu thực hiện các chuyến công cán chính thức trong nước, điều rất hiếm đối với một người ở vị trí của ông. Lật cũng là Chánh văn phòng của Ủy ban An ninh quốc gia – đơn vị được hình thành và chủ trì bởi Tập.

Hoàng Không Minh

Ông Hoàng Không Minh. (Ảnh: Ban Tuyên giáo Trung Quốc)

Là đồng nghiệp của Tập từ khi cả hai còn công tác tại tỉnh Phúc Kiến và Chiết Giang, Hoàng là nhân vật quyền lực thứ 2 trong ban tuyên giáo. Ông được bổ nhiệm vào vị trí phó ban từ cuối năm 2013, chỉ 2 tháng sau khi Tập có bài phát biểu cứng rắn về vấn đề tuyên truyền và ý thức hệ.

Trước khi chuyển tới Bắc Kinh, vị lãnh đạo 59 tuổi này đảm nhiệm vị trí bí thư thành phố Hàng Châu, thủ phủ tỉnh Chiết Giang trong 3 năm. Ông cũng được bổ nhiệm chức vụ trưởng ban tuyên giáo tỉnh năm 2007, năm cuối cùng Tập phụ trách tỉnh Chiết Giang. Hoàng hầu như không mấy được chú ý cho tới khi ông được thăng chức năm 2014.

Trong một bài báo trên tờ Nhân dân Nhật báo xuất bản năm ngoái, Hoàng nhận định “môi trường quốc tế ngày càng trở nên phức tạp hơn khi các thế lực thù địch phương Tây đang đẩy mạnh (nỗ lực) để chia cắt và Tây hóa chúng ta”. Mọi cán bộ cần phải “trang bị cho mình tinh thần (được thể hiện) trong các bài phát biểu của chủ tịch Tập”.

Đinh Tiết Tường

Ông Đinh Tiết Tường. (Ảnh: Thành ủy Thượng Hải)

Đinh được đề bạt làm phó chánh văn phòng Ủy ban trung ương năm 2013. Mối quan hệ giữa Đinh và Tập bắt đầu từ tháng 3/2007, khi Tập được giao giữ chức vụ bí thư thành ủy Thượng Hải thay cho Trần Lương Vũ.

Vị lãnh đạo 53 tuổi này từng cùng làm việc với Tập trong khoảng 7 tháng ở Thành ủy trước khi Tập chuyển tới Bắc Kinh. Nhưng dường như chừng đó thời gian cũng đủ để Đinh giành được sự tin tưởng của Tập. Đinh đã được đề bạt vào vị trí bí thư thành ủy chỉ trong vài tháng.

Trần Hy

Năm 2013 Trần được bổ nhiệm làm phó ban thường trực của Ban Tổ chức trung ương, với nhiệm vụ chủ yếu là giám sát các cán bộ cấp Bộ và Tỉnh. Việc đề bạt này của Trần được thực hiện chỉ chưa đầy 1 năm sau khi Tập nắm giữ vị trí tối cao trong đảng.

Trần là bạn học của Tập tại Đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh và từ khi tốt nghiệp tới nay, phó ban 63 tuổi này đã có gần 30 năm công tác tại Thanh Hoa. Sau đó Trần giữ chức vụ phó bí thư tỉnh ủy tỉnh Liêu Ninh và là phó chủ tịch của hiệp hội khoa học hàng đầu Đại Lục.

Chỉ vài tháng sau khi Trần được đề bạt trong ban tổ chức trung ương, cơ quan này đã ban hành một văn kiện mang tính bước ngoặt về các bước lựa chọn đề bạt cán bộ. Việc này đã thay đổi hoàn toàn cơ chế trước đây do Hồ Cẩm Đào đề ra, trong đó các cán bộ được lựa chọn dựa trên kết quả biểu quyết trong nội bộ.

Trần Nhất Tân

Ông Trần Nhất Tân. (Ảnh: SCMP)

Là cựu trợ lý của Tập trong thời gian ông giữ chức vụ bí thư tỉnh ủy tỉnh Chiết Giang, tháng 12 năm ngoái, Trần được đề bạt vào vị trí phó chánh văn phòng ban chỉ đạo trung ương về Tăng cường cải cách toàn diện, đơn vị do Tập thành lập và chủ trì.

Trước đó Trần từng là bí thư tỉnh ủy tỉnh Ôn Châu và ông được đánh giá là người giữ vai trò chủ chốt trong việc trợ giúp địa phương này phục hồi từ cuộc khủng hoảng nợ tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ.

An ninh

Hình minh họa ông Tập và các trợ lý thân cận. (Ảnh: Lau Ka-kuen/SCMP)

Thái Kỳ

Năm 2014, Thái được bổ nhiệm vào Ủy ban an ninh quốc gia, một đơn vị mới được thành lập và khá bí ẩn. Thái là đồng nghiệp cũ của Tập hồi còn công tác tại Chiết Giang và Phúc Kiến. Tính tới gần đây, ông là một trong số ít các cán bộ sử dụng mạng xã hội.

Trên mạng, vị quan chức 60 tuổi này tự nhận bản thân là một Bolshevik, và trước khi được thăng chức tới Bắc Kinh, ông thường xuyên trích dẫn những câu phát biểu của Tập trên tài khoản Weibo của mình, đồng thời gọi Tập là Tổng bí thư Tập, Bố Tập hay Sếp Tập.

Tuy nhiên, kể từ sau khi được bổ nhiệm vào vị trí mới Thái đã ngừng cập nhật thông tin trên tài khoản của mình. Tài khoản mạng xã hội của ông có hơn 10 triệu người theo dõi.

Ông có gần 15 năm công tác tại tỉnh Chiết Giang, từng bước thăng tiến trong sự nghiệp sau khi trở thành thị trưởng thành phố Cù Châu năm 1999. Trước đó ông công tác tại tỉnh nhà Phúc Kiến. Năm 2013 ông được bổ nhiệm làm phó tỉnh trưởng tỉnh Chiết Giang.

Một lần tình cờ, sau khi đọc được bài viết của mẹ một công chức trên trang mạng xã hội của mình phàn nàn rằng con trai của bà thường xuyên phải uống rất nhiều rượu trong các bữa tối xã giao, Thái – khi đó là trưởng ban tổ chức tỉnh Chiết Giang đã gửi phản hồi lại bài viết này: “Hãy cho tôi biết tên đơn vị con trai bà đang công tác và cậu ấy sẽ không phải uống một giọt rượu nào nữa”.

Phó Chính Hoa

Ông Phó Chính Hoa. (Ảnh: Bloomberg)

Phó là nhân vật đang nổi và đáng chú ý nhất trong bộ máy an ninh. Năm 2013, chỉ chưa đầy 1 năm sau khi Tập trở thành Tổng bí thư đảng, Phó được bổ nhiệm vào vị trí Thứ trưởng Bộ Công an.

Tuy xuất phát điểm ở vị trí khá khiêm tốn trong bộ nhưng sự nghiệp của chính trị gia 61 tuổi này đã nhanh chóng thăng tiến và hiện ông được đánh giá là người đứng đầu trong số 7 thứ trưởng, sau khi những người đứng trên ông hoặc là bị điều chuyển khỏi bộ hoặc là bị ông vượt mặt.

Từ lâu Phó luôn nổi tiếng bởi phong cách đặc biệt của mình. Tên tuổi ông được tạo dựng sau khi ông cho đóng cửa hộp đêm hạng sang nổi tiếng Heaven on Earth vì nghi ngờ địa điểm này kinh doanh mại dâm. Hành động này được thực hiện sau khi Phó giữ chức vụ cảnh sát trưởng thành phố Bắc Kinh đúng 74 ngày.

Vài tháng sau khi đảm nhận vị trí mới tại Bộ Công an, ông bắt đầu chỉ đạo đội tuần tra có vũ trang của lực lượng cảnh sát Bắc Kinh. Tuy nhiên năm vừa qua ông ít được công chúng chú ý tới.

Phó không làm việc dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tập nhưng được đánh giá là người đóng vai trò đầu não trong việc đưa cựu Bộ trưởng Bộ Công an Chu Vĩnh Khang ra tòa vì tội tham nhũng và lạm dụng chức quyền, cùng nhiều tội danh khác năm 2013.

Mạnh Khánh Phong

Ông Mạnh Khánh Phong. (Ảnh: Quốc hội Trung Quốc)

Mạnh từng là phó cảnh sát trưởng của Tập khi ông làm lãnh đạo tỉnh Chiết Giang. Mạnh được đề bạt làm Thứ trưởng Bộ Công an năm ngoái.

Chỉ 1 tháng sau khi nhậm chức, vị thứ trưởng 58 tuổi này đã khiến mọi người  phải chú ý khi chỉ đạo một nhóm công tác tại Ủy ban điều tiết chứng khoán Trung Quốc để tìm ra bằng chứng liên quan đến cáo buộc thao túng thị trường và tuyên bố rằng chính quyền sẽ bỏ tù tất cả những ai liên quan tới việc thị trường bị sụt giảm.

Vương Tiểu Hồng

Vương được bổ nhiệm vào vị trí cảnh sát trưởng thành phố Bắc Kinh tháng 3 năm ngoái. Sự nghiệp chính trị của vị lãnh đạo 57 tuổi này được bắt đầu ở tỉnh Phúc Kiến nơi ông vẫn liên tục công tác cho đến tháng 8/2013. Vương là cấp dưới của Tập trong suốt thời gian Tập công tác tại tỉnh Phúc Kiến.

Trong khoảng thời gian này, Vương nắm giữ nhiều chức vụ như giám đốc công an huyện Mân Hầu và giám đốc công an huyện Phúc Châu. Sau đó ông trở thành cảnh sát trưởng thành phố Hạ Môn trước khi được điều chuyển tới tỉnh Hà Nam.

Theo Kim Chi/Vntinnhanh.vn