Sáng 09/10, Báo Công Thương (Bộ Công Thương) đã tổ chức Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc - Nâng tầm hàng Việt” với sự tham gia của cơ quan quản lý Nhà nước, nhiều chuyên gia và doanh nghiệp.

Diễn đàn "Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc - Nâng tầm hàng Việt" thu hút đông đảo cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp tham dự. Ảnh: Minh Nguyệt

Báo chí luôn đồng hành trong công cuộc chống hàng giả, hàng nhái

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Tổng Biên tập Báo Công Thương Nguyễn Văn Minh nhấn mạnh, chúng ta không thể có thị trường lành mạnh nếu như còn hàng hóa mập mờ về xuất xứ, không thể có thương hiệu quốc gia mạnh nếu như doanh nghiệp chưa có ý thức đầy đủ, minh bạch về thông tin sản phẩm. Đặc biệt, không thể có niềm tin từ người tiêu dùng nếu truyền thông chưa đủ mạnh mẽ để lan tỏa những giá trị của sự trung thực và chuẩn mực.

Ông Minh cho biết, trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước, Chính phủ và các bộ, ngành đã ban hành hàng loạt các văn bản nhằm tăng cường quản lý xuất xứ, chống gian lận thương mại, kiểm soát buôn lậu và hàng giả.

Tổng Biên tập Báo Công Thương Nguyễn Văn Minh phát biểu khai mạc Diễn đàn. Ảnh: Minh Nguyệt

Theo Tổng Biên tập Báo Công Thương, cùng với thể chế, một yếu tố không thể thiếu chính là báo chí truyền thông - cầu nối giữa chính sách, doanh nghiệp và người dân. “Báo chí truyền thông không chỉ là công cụ để nâng cao nhận thức cộng đồng mà thông qua báo chí, người dân còn hiểu rằng, việc quét mã không chỉ là hành động mua sắm thông minh, mà còn là chung tay trong chống hàng giả, hàng nhái”, ông Minh nói.

Với sự tham gia của đại diện một số bộ, ngành; đại diện một số cục, vụ thuộc Bộ Công Thương và các chuyên gia, ông Nguyễn Văn Minh mong rằng, Diễn đà sẽ nhận được nhiều ý kiến, để từ đó đưa ra được các giải pháp cho lĩnh vực này.

“Sự chung tay của các bộ, ban, ngành, hiệp hội doanh nghiệp, người dân cùng sự đồng hành của báo chí, chúng ta hoàn toàn có thể xây dựng được một thị trường công bằng, minh bạch, trách nhiệm, để mỗi sản phẩm Việt đều mang trong mình “tấm hộ chiếu” xuất xứ rõ ràng và đáng tự hào”, ông Nguyễn Văn Minh nhấn mạnh.

Truy xuất nguồn gốc hàng hóa đồng bộ, hiện đại là yêu cầu cấp bách

Theo ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), truy xuất nguồn gốc không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan quản lý, mà còn là trách nhiệm của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Bởi chỉ khi sản phẩm có “chứng minh thư” rõ ràng về xuất xứ, quy trình sản xuất, chất lượng và hành trình lưu thông, thị trường mới có thể vận hành minh bạch, bền vững.

Ông Linh cho rằng, việc triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc hàng hóa đồng bộ, thống nhất và hiện đại là yêu cầu cấp bách. Việc này không chỉ hỗ trợ công tác quản lý Nhà nước, mà còn tạo hành lang pháp lý cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh minh bạch và bền vững.

Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: Minh Nguyệt

“Truy xuất nguồn gốc hàng hóa là công cụ quan trọng để phòng ngừa và phát hiện sớm các hành vi gian lận thương mại, giả mạo xuất xứ, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Đồng thời, đây cũng là nền tảng để cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng cùng tham gia giám sát thị trường, hình thành thói quen tiêu dùng có trách nhiệm”, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước nhấn mạnh.

Liên quan đến vấn đề thể chế về truy xuất nguồn gốc xuất xứ, ông Trần Hữu Linh cho biết, hiện nay, Bộ Công Thương đã xây dựng 2 thông tư, gồm dự thảo Thông tư quy định về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương, trong đó quy định doanh nghiệp bắt buộc phải truy xuất nguồn gốc (ví dụ sữa): dự thảo Thông tư quy định cách xác định hàng hoá sản xuất tại Việt Nam, trong đó quy định hàng hóa có nguy cơ rủi ro cao thì bắt buộc phải truy xuất nguồn gốc, còn lại khuyến khích doanh nghiệp truy xuất nguồn gốc. Việc xây dựng 2 thông tư này hướng tới mục tiêu cuối cùng là bảo vệ doanh nghiệp, bảo vệ người tiêu dùng.

Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương). Ảnh: Minh Nguyệt

“Việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa rất quan trọng, đáp ứng đòi hỏi của hội nhập quốc tế. Chúng tôi tin rằng, khi Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng cùng hành động, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một thị trường thương mại minh bạch, công bằng và bền vững, nơi hàng hóa Việt Nam được khẳng định bằng chất lượng, uy tín và niềm tin”, ông Trần Hữu Linh bày tỏ.

Đẩy mạnh xuất xứ hàng hóa và tận dụng ưu đãi FTA

Tham luận tại Diễn đàn, bà Trần Thanh Bình, Trưởng phòng Xuất xứ hàng hóa, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, hiện nay Việt Nam đã tham gia vào 19 Hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có 17 FTA đang thực thi và 2 FTA đang đàm phán.

“Để có thể xuất khẩu hàng hóa và hưởng các ưu đãi thuế quan, doanh nghiệp cần minh bạch và đáp ứng xuất xứ hàng hóa. Đây là tấm hộ chiếu thông hành giúp hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu”, bà Bình chia sẻ.

Cũng theo bà Bình, để có được truy xuất nguồn gốc xuất xứ, Bộ Công Thương đã ban hành hơn 40 Thông tư hướng dẫn. Đáng chú ý, từ 01/7/2025, thực hiện phân cấp, phân quyền thì ngoài Bộ Công Thương, thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) còn được đưa về UBND cấp tỉnh. Do đó, doanh nghiệp có thể xin C/O trực tiếp tại địa phương, không quy định bắt buộc phải xin ở Bộ nhằm tiết kiệm chi phí hành chính cho doanh nghiệp.

Bà Trần Thanh Bình, Trưởng phòng Xuất xứ hàng hóa, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đưa ra một số khuyến nghị với doanh nghiệp trong đẩy mạnh xuất xứ hàng hóa. Ảnh: Minh Nguyệt

Nhấn mạnh công tác kiểm tra xác minh về xuất xứ hàng hóa là công cụ quan trọng để hỗ trợ, đảm bảo doanh nghiệp xuất khẩu bền vững, ổn định phát triển, bà Bình cho biết, có 2 khái niệm: Xuất xứ hàng hóa (minh bạch về thông tin) và truy xuất nguồn gốc (từ đầu vào).

Bà Bình thông tin, thời gian qua, xảy ra các hình thức gian lận xuất xứ hàng hóa, như: Dùng chứng từ giả để xin cấp C/O; làm giả C/O; đưa hàng hóa giả mạo xuất xứ vào lãnh thổ Việt Nam; gia công đơn giản để lấy xuất xứ Việt Nam…

Các đại biểu tham gia Tọa đoàm "Liên kết Nhà nước - doanh nghiệp - công nghệ: Đồng hành thúc đẩy định danh và truy xuất nguồn gốc hàng hóa" tại Diễn đàn. Ảnh: Minh Nguyệt

Từ thực tế này, bà Trần Thanh Bình đưa ra khuyến nghị với doanh nghiệp. Đó là xây dựng định hướng, kế hoạch kinh doanh dài hạn, chú trọng nâng cao năng lực cạnh tranh; tuân thủ nghiêm các quy định về xuất xứ hàng hóa, không tiếp tay cho gian lận xuất xứ hàng hóa; tìm hiểu, tận dụng FTA để mở rộng thị trường xuất khẩu; có phương án dự phòng, khắc phục rủi ro, biến động thị trường; sẵn sằng với các biện pháp bảo hộ và các vụ kiện.

Ngoài ra, Diễn đàn còn nhận được nhiều tham luận, ý kiến về minh bạch không gian thương mại điện tử, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt; trách nhiệm bảo đảm an ninh dữ liệu, xác thực và phòng chống giả mạo trong không gian số; giải pháp công nghệ định đanh, truy vết toàn trình...