(Thanh tra) - Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV diễn ra trong thời gian dài, từ ngày 20/10 - 11/12. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn chuẩn bị nhiều sự kiện chính trị trọng đại, gắn với yêu cầu giữ vững ổn định chính trị – xã hội, bảo đảm trật tự, kỷ cương hành chính và an ninh, an toàn cho các hoạt động của Đảng, Nhà nước.
Trong bối cảnh đó, công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo tại Trụ sở Tiếp công dân Trung ương đặt ra yêu cầu rất cao, không chỉ về khối lượng công việc mà còn về chất lượng xử lý, khả năng dự báo, phối hợp và xử lý tình huống phức tạp phát sinh.
Theo báo cáo kết quả công tác tiếp công dân và xử lý đơn trong thời gian diễn ra Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV của Trụ sở Tiếp công dân Trung ương, toàn bộ hoạt động tiếp công dân trong thời gian này được triển khai trên cơ sở quán triệt nghiêm túc các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ và đặc biệt là chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư về bảo đảm ổn định tình hình khiếu nại, tố cáo phục vụ các sự kiện chính trị lớn của đất nước.
Đây là nền tảng chính trị – pháp lý quan trọng để Trụ sở chủ động xây dựng các kế hoạch, phương án phối hợp, tổ chức lực lượng và triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ.
Thực tiễn trong thời gian diễn ra Kỳ họp cho thấy, tình hình khiếu nại, tố cáo tiếp tục tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp. Nhiều đoàn công dân khiếu kiện đông người, trong đó có các nhóm công dân đến từ các địa phương phía Nam và các nhóm công dân lưu trú dài ngày tại Thủ đô Hà Nội, thường xuyên tập trung tại khu vực trung tâm hành chính Ba Đình, khu vực Trụ sở Tiếp công dân Trung ương, thậm chí tại một số cơ quan Trung ương và khu vực nhà riêng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
Một số trường hợp căng băng rôn, hô khẩu hiệu, gây sức ép dư luận, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh, trật tự và hoạt động bình thường của Trụ sở.
Đây là thách thức lớn đối với công tác tổ chức tiếp công dân trong giai đoạn cao điểm chính trị, đòi hỏi sự bình tĩnh, kiên trì và tuân thủ chặt chẽ quy định pháp luật trong xử lý tình huống.
Trong bối cảnh đó, Trụ sở Tiếp công dân Trung ương đã duy trì hoạt động tiếp công dân thường xuyên, liên tục, không gián đoạn.
Trong suốt thời gian diễn ra Kỳ họp, Trụ sở đã tiếp 686 lượt với tổng số 1.965 công dân, trình bày 686 vụ việc, trong đó có 66 đoàn khiếu kiện đông người.
Cơ cấu nội dung khiếu kiện cho thấy tính chất đa dạng và phức tạp, bao gồm 254 vụ việc khiếu nại, 81 vụ việc tố cáo và 351 vụ việc phản ánh, kiến nghị.
Đáng chú ý, so với Kỳ họp thứ 9, các chỉ số đều giảm mạnh: Số lượt tiếp giảm 34,4%, số người giảm 33,7%, số vụ việc giảm 32% và số đoàn đông người giảm tới 45%.
Những con số này phản ánh hiệu quả rõ nét của việc triển khai đồng bộ các biện pháp chỉ đạo, phối hợp và phòng ngừa ngay từ sớm, từ cơ sở, đồng thời cho thấy tác động tích cực của việc tăng cường trách nhiệm tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của chính quyền các cấp.
Phân tích sâu hơn cho thấy, nguyên nhân của sự sụt giảm này không mang tính ngẫu nhiên mà gắn chặt với việc thực hiện nghiêm các kế hoạch và văn bản chỉ đạo trọng điểm của Trung ương và Thanh tra Chính phủ.
Việc phối hợp chặt chẽ giữa Trụ sở Tiếp công dân Trung ương với Bộ Công an, Công an thành phố Hà Nội, Công an Thành phố Hồ Chí Minh và công an các địa phương để nắm tình hình và xử lý tình huống hiệu quả.
Đồng thời, việc chủ động liên hệ, đề nghị UBND các tỉnh, thành phố có công dân khiếu kiện đông người, phức tạp cử tổ công tác ra Hà Nội phối hợp tiếp, vận động công dân trở về địa phương đã góp phần quan trọng trong việc giảm áp lực cho Trụ sở và hạn chế nguy cơ phát sinh “điểm nóng”.
Trong tổng số các vụ việc được tiếp nhận, Thanh tra Chính phủ là cơ quan tiếp nhận chủ yếu với 463 vụ việc, chiếm 67,5%; tiếp theo là Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội với 201 vụ việc, chiếm 29,3%.
Việc phân loại rõ ràng theo thẩm quyền tiếp nhận không chỉ bảo đảm đúng quy định pháp luật mà còn giúp công dân được hướng dẫn đúng địa chỉ, đúng cơ quan có trách nhiệm giải quyết, qua đó hạn chế tình trạng khiếu kiện kéo dài, vượt cấp.
Bên cạnh công tác tiếp công dân trực tiếp, công tác xử lý đơn trong thời gian diễn ra Kỳ họp thứ 10 cũng đặt ra yêu cầu rất cao về tiến độ và chất lượng. Ban Tiếp công dân Trung ương đã tiếp nhận tổng cộng 2.435 đơn, cùng với 175 đơn tồn từ trước kỳ báo cáo, nâng tổng số đơn cần xử lý lên 2.610.
Trong kỳ, đã phân loại, xử lý 2.573 đơn, trong đó có 972 đơn khiếu nại, 3 đơn tố cáo và 28 đơn kiến nghị, phản ánh; đồng thời phát hành 1.804 văn bản hướng dẫn, chuyển đơn. Khối lượng công việc lớn này phản ánh áp lực rất cao đối với đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp công dân, xử lý đơn trong giai đoạn cao điểm, song cũng cho thấy tinh thần trách nhiệm và kỷ luật hành chính được duy trì nghiêm túc.
Một điểm nhấn quan trọng khác trong công tác phục vụ Kỳ họp thứ 10 là hiệu quả của hoạt động phối hợp liên ngành. Trụ sở Tiếp công dân Trung ương đã chủ động điều phối hoạt động tiếp công dân của các cơ quan Trung ương tham gia tiếp dân tại Trụ sở, bảo đảm mọi công dân đến đều được tiếp, hướng dẫn, giải thích theo đúng quy định của pháp luật.
Việc triển khai hiệu quả Chương trình phối hợp giữa Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Thanh tra Chính phủ, Bộ Tư pháp, Hội Luật gia Việt Nam và Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã góp phần nâng cao chất lượng tư vấn pháp lý cho công dân.
Trong kỳ, đã có 24 luật sư tư vấn cho 75 lượt công dân và 4 luật gia tư vấn cho 4 lượt công dân, qua đó giúp công dân hiểu rõ hơn quyền, nghĩa vụ của mình và các trình tự, thủ tục pháp lý cần thực hiện.
Từ góc nhìn của người đứng đầu, Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương Nguyễn Hồng Điệp nhấn mạnh rằng, việc giữ vững ổn định tuyệt đối trong tiếp công dân suốt thời gian diễn ra Kỳ họp thứ 10 không chỉ là yêu cầu nghiệp vụ đơn thuần mà còn là yêu cầu chính trị đặc biệt quan trọng. Mỗi tình huống phát sinh đều phải được xử lý trên cơ sở thượng tôn pháp luật, đồng thời bảo đảm hài hòa giữa quyền, lợi ích hợp pháp của công dân và yêu cầu giữ vững an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Thực tiễn cho thấy, nếu thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan Trung ương, giữa Trung ương với địa phương, hoặc nếu buông lỏng kỷ luật, kỷ cương trong tiếp công dân, nguy cơ phát sinh điểm nóng là rất lớn, nhất là trong bối cảnh các thế lực cơ hội có thể lợi dụng khiếu kiện để kích động, gây mất ổn định.
Từ kết quả đạt được trong Kỳ họp thứ 10, những yêu cầu đặt ra cho giai đoạn tiếp theo cũng được nhìn nhận một cách rõ ràng. Từ nay đến cuối năm 2025 và đầu năm 2026, đất nước tiếp tục bước vào chuỗi sự kiện chính trị quan trọng, bao gồm các kỳ họp Trung ương, Quốc hội, Đại hội Đảng các cấp, bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026–2031.
Điều này đồng nghĩa với việc công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo sẽ tiếp tục chịu áp lực lớn. Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương cho rằng, nhiệm vụ then chốt vẫn là nâng cao trách nhiệm tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo ngay từ cơ sở, hạn chế tối đa việc khiếu kiện vượt cấp lên Trung ương.
Đồng thời, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế phối hợp, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu ở các địa phương có nhiều vụ việc phức tạp, kéo dài.
Nhìn lại Kỳ họp thứ 10, Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương khẳng định, việc giữ vững ổn định tiếp công dân trong giai đoạn cao điểm khiếu kiện là kết quả của sự chỉ đạo sát sao, tổ chức bài bản và tinh thần trách nhiệm cao của toàn hệ thống tiếp dân Trung ương.
Những kết quả đạt được không chỉ góp phần bảo đảm thành công chung của Kỳ họp mà còn cung cấp những bài học kinh nghiệm quan trọng cho công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới, nhất là trong bối cảnh đất nước tiếp tục triển khai nhiều nhiệm vụ chính trị lớn, đòi hỏi sự ổn định và đồng thuận xã hội ở mức cao.
