(Thanh tra) - Thời gian qua, Chính phủ và Bộ Tài chính đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác quản lý, sắp xếp và xử lý tài sản công, đặc biệt là nhà, đất trên toàn quốc. Qua đó, cả nước đã xử lý 18.589 cơ sở nhà, đất thuộc diện phải sắp xếp theo quy định.
Một trong những điểm nhấn lớn là việc phân cấp mạnh mẽ cho địa phương về thẩm quyền quyết định bố trí, xử lý hoặc chuyển đổi công năng đối với tài sản công do địa phương quản lý. Việc phân cấp được thực hiện theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, phù hợp tinh thần tăng cường tự chủ và trách nhiệm giải trình trong quản lý tài sản công.
Cùng với đó, việc chuyển đổi công năng tài sản công cũng được thực hiện trên cơ sở tuân thủ quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và các tiêu chuẩn chuyên ngành. Người đứng đầu đơn vị được quyền quyết định nếu việc chuyển đổi không làm thay đổi chủ thể quản lý, sử dụng tài sản. Trường hợp có sự thay đổi, cấp có thẩm quyền xử lý tài sản sẽ đồng thời quyết định việc chuyển đổi công năng nhằm bảo đảm đồng bộ và rút ngắn thời gian thực hiện.
Nhờ các giải pháp đồng bộ và quyết liệt đó, kết quả sắp xếp, xử lý tài sản công đã có nhiều chuyển biến tích cực. Trong tổng số 18.589 cơ sở nhà, đất đã được xử lý, có 1.059 cơ sở được bố trí cho mục đích y tế; 4.992 cơ sở bố trí cho giáo dục; 1.383 cơ sở dành cho lĩnh vực văn hóa – thể thao; 9.141 cơ sở được sử dụng làm trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp của cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập. Đây là những lĩnh vực được ưu tiên theo định hướng của Chính phủ nhằm đảm bảo các nhu cầu thiết yếu của người dân, đồng thời phát huy tối đa hiệu quả sử dụng tài sản công.
Tuy nhiên, trên phạm vi cả nước vẫn còn 9.914 cơ sở nhà, đất dôi dư cần tiếp tục rà soát, cập nhật và xử lý theo quy định. Một số địa phương vẫn đang tiếp tục bổ sung số liệu theo diễn biến thực tế, đặc biệt là sau quá trình sáp nhập đơn vị hành chính. Công tác này phát sinh nhiều tình huống phức tạp về pháp lý, quy hoạch, hồ sơ địa chính, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng.
Thời gian qua, Bộ Tài chính luôn theo sát quá trình triển khai, thường xuyên nắm bắt vướng mắc và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét tháo gỡ. Một trong những giải pháp đột phá mới đây là việc Bộ Tài chính báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư và được chấp thuận chủ trương cho phép điều chỉnh quy hoạch ngay sau khi chuyển đổi công năng cơ sở nhà, đất thay vì phải điều chỉnh xong quy hoạch trước khi thực hiện chuyển đổi như trước đây.
Chủ trương này được đánh giá là bước tiến quan trọng, tháo gỡ điểm nghẽn lớn trong tiến trình xử lý tài sản dôi dư, rút ngắn đáng kể thời gian thực hiện và tạo thuận lợi cho các địa phương. Đồng thời, Bộ Chính trị và Ban Bí thư cũng thống nhất định hướng sau khi ưu tiên bố trí cho các mục tiêu y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao và công cộng, phần nhà, đất còn lại sẽ được sử dụng để phát triển kinh tế - xã hội địa phương thông qua hình thức giao đất, cho thuê đất theo quy định pháp luật về đất đai.
Căn cứ vào các chỉ đạo quan trọng này, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 213/CĐ-TTg ngày 11/11/2025 nhằm đôn đốc, hướng dẫn triển khai đồng bộ trên toàn quốc. Công điện yêu cầu các địa phương khẩn trương rà soát, cập nhật số liệu; điều chỉnh quy hoạch, ưu tiên bố trí cho lĩnh vực y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao, công cộng, cũng như định hướng xử lý tài sản còn lại sau khi đã ưu tiên cho các nhu cầu thiết yếu này.
Song song với đó, Bộ Tài chính đã phân công cán bộ chuyên quản theo dõi từng địa phương và tổ chức nhiều đoàn công tác làm việc trực tiếp trước, trong và sau quá trình sáp nhập đơn vị hành chính. Việc bám sát thực tiễn này giúp kịp thời phát hiện khó khăn, hướng dẫn xử lý và bảo đảm tiến độ chung của cả nước.
Theo kế hoạch, Bộ Tài chính sẽ công khai tiến độ xử lý nhà, đất dôi dư trên toàn quốc. Đây được xem là bước quan trọng nhằm tăng cường tính minh bạch, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan quản lý, đồng thời tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp giám sát việc sử dụng tài sản công, bảo đảm đúng quy định, công khai và hiệu quả.
