"Ngày mai" sẽ đến sớm hơn chúng ta nghĩ. Khi hôm nay, chúng ta có thể ghi nhận các tác phẩm đang được sản xuất bởi báo chí robot để đưa tin thường xuyên do nhiều hãng thông tấn, cơ quan báo chí trên thế giới như AP, Washington Post, BBC, Yonhap... thực hiện.
Tại một hội thảo tổ chức mới đây, Hiệp hội Truyền thông Tin tức Quốc tế (INMA) đã đưa vấn đề về công nghệ bài báo tự động ra bàn luận, với sự góp mặt của nhà báo Cecilia Campbell - người phụ trách sản phẩm và tiếp thị của hệ thống United Robots (Thụy Điển), ông Jens Pettersson - Giám đốc Doanh thu đầu đọc kỹ thuật số của Tập đoàn Truyền thông Thụy Điển NTM và ông Ard Boer - nhà sản xuất sản phẩm kỹ thuật số của MediaHuis Noord (nhà xuất bản báo, tạp chí và trang web của Hà Lan).
Cả hai nhà truyền thông châu Âu đều sử dụng một cách hiệu quả báo chí robot, thu hút thêm lượng độc giả lớn, và mang về các khoản doanh thu. United Robots đã cung cấp cho NTM và MediaHuis Noord một loạt dịch vụ tự động theo hướng dữ liệu, bao gồm: Tự động hóa bài báo thể thao, các bài viết về bất động sản dựa trên dữ liệu bán hàng, bài báo được rút ra từ hồ sơ doanh nghiệp và báo cáo hàng năm, tóm tắt về tình trạng giao thông và các bản cập nhật thời tiết.
Bằng cách sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), các dữ liệu đầu vào có cấu trúc được chuyển thành những câu chuyện không chỉ đúng về mặt ngữ nghĩa mà còn phù hợp với giọng văn và phong cách viết của nhà xuất bản.
Nở rộ các công cụ báo chí robot
United Robots cung cấp dịch vụ này bằng 7 ngôn ngữ châu Âu cũng như tiếng Anh Mỹ và Anh Anh.
Và, United Robots không phải là công cụ duy nhất được các tòa soạn sử dụng.
    |
 |
| Biểu tượng của United Robots. Ảnh: technewstt |
Công nghệ viết báo bằng robot đã ra đời được một thời gian.
Vào năm 2015, Digiday.com đưa tin, robot phóng viên của Washington Post, tên là “Heliograf,” đã viết hàng trăm bài báo được xuất bản về mọi nội dung.
Heliograf cung cấp 300 bài báo về Thế vận hội Rio 2016 và sau đó được sử dụng để đưa tin rộng rãi về các trận thi đấu bóng đá cấp trung học nhằm đáp ứng nhu cầu của các độc giả siêu địa phương (hyper-local, đưa tin về các sự kiện và chủ đề ở quy mô địa phương rất nhỏ) của Washington.
Đến nay, Heliograf đã tạo ra và xuất bản hàng nghìn bài viết cho Washington Post, bằng cách phân tích dữ liệu được nhập vào và sau đó bổ sung thêm các thông tin để tạo thành một bài báo hoàn chỉnh.
Vào năm 2019, Jaclyn Peiser của New York Times đã báo cáo: “Khoảng 1/3 nội dung được Bloomberg News xuất bản sử dụng một số hình thức công nghệ tự động. Hệ thống được sử dụng bởi Bloomberg có tên Cyborg, có thể hỗ trợ các phóng viên đưa ra hàng nghìn bài báo về báo cáo tài chính mỗi quý”.
Trong khi đó, Forbes đã phát triển Bertie để cung cấp các ý tưởng về câu chuyện cũng như suy nghĩ khởi đầu cho những người đóng góp và tòa soạn.
USA Today sử dụng Wibbitz - một phần mềm sản xuất dựa trên AI, để làm ra những video ngắn. Công cụ này có thể rút gọn các bản tin thành một đoạn nội dung cô đọng rồi gắn kết với các hình ảnh hoặc các đoạn video, thậm chí có thể tự động bổ sung phần đọc lời bình với giọng phát thanh viên được lập trình sẵn.
Hãng tin AP đã bắt đầu sử dụng công cụ phần mềm viết tin Wordsmith vào năm 2018, giúp sản xuất gần 4.300 tin bài/quý - nhiều gấp 14 lần lượng sản phẩm trước đó mà những phóng viên, biên tập viên sản xuất trong cùng một khoảng thời gian. Bằng cách này, tới nay, AP đã cung cấp hơn 50.000 câu chuyện, chủ yếu là bài báo về tài chính kinh doanh thông thường và tóm tắt tin tức thể thao.
Robot viết báo mang lại nhiều lợi ích
Một robot viết báo có thể sản xuất tin, bài với tốc độ nhanh nhạy chỉ trong vài giây và độ chuẩn xác cao. Robot viết báo không mắc sai lầm. Nếu có trong dữ liệu thì thông tin sẽ nằm trong bài báo. Các công cụ phân tích cũng có thể phát hiện ra sự không thống nhất và những mẫu bất thường trong các khối dữ liệu một cách nhanh hơn và với độ chính xác cao hơn nhiều so với khả năng của con người.
Theo bà Cecilia Campbell, United Robots hiện cung cấp các dịch vụ báo chí tự động cho 750 trang web.
"Các nhà báo làm báo, các công cụ của chúng tôi cung cấp thông tin", bà Campbell nói và cho rằng, các cơ quan báo chí “nên tập trung vào việc hỗ trợ công việc mà các nhà báo làm thông qua tự động hóa thay vì coi các công cụ như một sự thay thế... Thách thức lớn nhất là tìm ra dữ liệu tốt để làm việc".
Đối với ông Ard Boer, việc cung cấp thông tin về hàng trăm trận đấu bóng đá nghiệp dư hàng tuần của Hà Lan chỉ có thể thực hiện được thông qua tính năng viết báo bằng robot.
Nhà truyền thông Hà Lan có 3 tờ nhật báo, 40 tờ tuần báo miễn phí và đang chuyển trọng tâm từ báo in sang báo điện tử, tiếp cận người đăng ký theo dõi.
Ở đất nước 17 triệu dân, ông Boer cho biết, có 1 triệu người là thành viên của một câu lạc bộ hoặc liên đoàn bóng đá.
“Chúng tôi có thể đưa tin về một trận đấu mà chúng tôi không đủ khả năng cử nhà báo đến”, ông nói.
“Báo chí siêu địa phương rất được quan tâm đối với một số đối tượng. Càng có nhiều bài báo, bạn càng có thể tiếp cận được nhiều độc giả".
“Không có phương tiện truyền thông nào khác sẽ đưa tin về những sự kiện này. Thông tin nhanh chóng, gần như theo thời gian thực. Nếu bạn có dữ liệu chính xác, có cấu trúc, một robot tốt có thể biến dữ liệu đó thành một bài báo có thể đọc được cho tất cả mọi người. Điều đó phụ thuộc vào dữ liệu", ông Boer cho biết thêm.
Để đảm bảo mục đích rõ ràng, nội dung tự động và nội dung do nhà báo thực hiện được giữ riêng biệt trong quy trình thu thập tin tức và tòa soạn tại MediaHuis Noord.
Nếu người Hà Lan "cuồng" bóng đá thì người Thụy Điển lại có niềm đam mê nghiêm túc với giá bất động sản.
Theo ông Jens Pettersson của NTM, “giá bất động sản đã được chứng minh là nội dung rất phổ biến và những bất động sản có giá cao nhất thu hút sự quan tâm lớn nhất”.
NTM sử dụng 1.500 nhân viên, trong đó 1/3 là nhà báo.
NTM đã phát triển báo chí robot cho mảng thể thao, tin tức giao thông và báo cáo doanh nghiệp, sử dụng thuật toán trên trang web để đặt các câu chuyện ở vị trí nổi bật hơn.
Robot cũng phát triển các bài viết tổng hợp để đánh giá xu hướng định giá và phát triển danh sách được xếp hạng.
Theo ông Pettersson: “Robot tăng số lượng tin bài về các chủ đề bạn lựa chọn... [chúng] nhanh nhẹn, tập trung và có năng suất công việc cao... Hãy để các phóng viên chú tâm vào những bài báo đòi hỏi sự suy nghĩ và cân nhắc. Chúng tôi cố gắng sử dụng con người để phát hiện và giải thích cho những sự việc mới".
Một nghiên cứu của Đài Phát thanh NPR (Mỹ) cho thấy, bản tin do con người viết được yêu thích hơn nhiều so với robot sản xuất, vì độ hấp dẫn và có giá trị thông tin hơn.
Bên cạnh đó, chất lượng và độ tin cậy của báo chí robot là một vấn đề nhiều người quan tâm. AI được sử dụng để tạo và xuất bản báo chí có khả năng tuyên truyền các thông tin sai lệch, nhất là trong bối cảnh tin giả tràn lan.
Không thể phủ nhận báo chí robot là một xu thế tất yếu trong thời đại số. Robot sẽ giúp ích rất nhiều cho các phóng viên trong quá trình tác nghiệp. Và, các nhà báo cũng cần nỗ lực tạo được bản sắc cho riêng mình để cùng với robot phóng viên nâng cao chất lượng báo chí, ngày càng phục vụ độc giả tốt hơn.