(Thanh tra) - Các đại biểu đề nghị có cơ chế hỗ trợ miễn, giảm tiền sử dụng đất phù hợp, đặc biệt với các hộ gia đình sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa kịp cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (còn gọi là sổ đỏ), để tránh thiệt thòi khi áp dụng bảng giá mới.
Chiều 10/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo tiếp thu ý kiến thành viên Chính phủ đối với Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2024.
Đề xuất mở rộng cơ chế thỏa thuận quyền sử dụng đất để làm dự án
Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2024 đã được chỉnh lý sau khi tiếp thu ý kiến thành viên Chính phủ.
Theo đó, dự thảo luật đã chỉnh lý các nội dung lớn như: Kế hoạch sử dụng đất cấp xã; bổ sung các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, hoặc trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất.
Các nội dung liên quan việc thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất; tính chi phí xây dựng hạ tầng vào giá đất, thẩm quyền quyết định bảng giá đất và sửa đổi, bổ sung bảng giá đất…, cũng đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉnh lý.
Góp ý, GS. Hoàng Văn Cường, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đề nghị thu hẹp phạm vi Nhà nước thu hồi đất, chỉ áp dụng cho mục đích công cộng, quốc phòng, an ninh.
Với các dự án thương mại, dịch vụ, theo ông Cường, nên để doanh nghiệp và người dân tự thỏa thuận, chỉ trong trường hợp đặc biệt khi đa số hộ dân (75–80%) đã đồng thuận mới tiến hành thu hồi bắt buộc.
Về bảng giá đất, các đại biểu cho rằng, nên giữ chu kỳ 5 năm, đồng thời bổ sung cơ chế điều chỉnh hằng năm bằng hệ số, hoặc xây dựng lại bảng giá mới nếu biến động lớn. Điều này, nhằm phản ánh sát thực tế và giảm chồng chéo, tiết kiệm nguồn lực.
Phải có chính sách với người sử dụng đất hợp pháp chậm làm “sổ đỏ”
Các đại biểu cũng đề nghị có cơ chế hỗ trợ miễn, giảm tiền sử dụng đất phù hợp, đặc biệt với các hộ gia đình sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa kịp cấp giấy chứng nhận, để tránh thiệt thòi khi áp dụng bảng giá mới.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, Bộ đang xây dựng dự thảo văn bản tháo gỡ vướng mắc về nghĩa vụ tài chính khi hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở. Theo đó, sẽ có quy định cụ thể cho từng trường hợp trong và ngoài hạn mức, số lần được hưởng ưu đãi.
Vì thế, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định rõ ràng về miễn, giảm tiền sử dụng đất và tiền thuê đất cho doanh nghiệp, hoặc giao Chính phủ quyết định hằng năm và báo cáo Quốc hội, bảo đảm tính minh bạch, ổn định cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng nêu rõ, chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất bổ sung lĩnh vực giáo dục, y tế, hạ tầng; đồng thời mở thêm cơ chế để Thủ tướng quyết định trường hợp đặc biệt, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Về thu bổ sung khoản tiền do chậm nộp tiền sử dụng đất, theo Phó Thủ tướng, cần có quy định với trường hợp bất khả kháng như thiên tai, dịch bệnh… hoặc do Nhà nước điều chỉnh quy hoạch khiến người sử dụng đất chậm nộp tiền sử dụng đất, không để phát sinh khoản thu bất hợp lý đối với doanh nghiệp, người dân.
Ông cũng nhấn mạnh, phải có chính sách công bằng với hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định, hợp pháp nhưng chậm làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Duy trì bảng giá đất 5 năm một lần, kèm hệ số điều chỉnh
Với quy định bổ sung các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, Phó Thủ tướng nêu rõ gồm: Các dự án quốc phòng, an ninh, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế thuộc thẩm quyền Thủ tướng và Nhà nước sẽ thu hồi.
Những dự án hạ tầng xã hội như nhà ở xã hội, giáo dục, y tế…,theo lãnh đạo Chính phủ, cần có quy định cụ thể.
Ông đặc biệt nhấn mạnh, cần phân định rõ ràng giữa thu hồi đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất theo pháp luật dân sự và cơ chế Nhà nước thu hồi đất theo chính sách riêng.
Phó Thủ tướng lưu ý, với các dự án thuộc diện Nhà nước thu hồi nhưng nhà đầu tư đã thỏa thuận được với phần lớn hộ dân (70–80%) có thể cân nhắc cho phép tiếp tục theo cơ chế thỏa thuận giữa nhà đầu tư và người dân, thay vì bắt buộc Nhà nước phải đứng ra thu hồi, với điều kiện không trái với Nghị quyết số 18.
Liên quan đến quyền sử dụng đất, Phó Thủ tướng khẳng định, doanh nghiệp được chọn phương thức trả tiền thuê đất một lần hoặc hằng năm. Nếu trả tiền thuê đất một lần thì người thuê đất được thế chấp tài sản gắn liền với đất.
Còn những quy định thí điểm về thế chấp tài sản gắn liền với đất trả tiền thuê đất hàng năm, theo lãnh đạo Chính phủ, “chỉ đưa vào luật sau khi đã tổng kết đầy đủ".
Đồng tình với quan điểm cần duy trì bảng giá đất 5 năm một lần, kèm hệ số điều chỉnh theo biến động thị trường, Phó Thủ tướng lưu ý, hệ số này phải có phương pháp xác định rõ ràng, căn cứ pháp lý cụ thể và quy định ngưỡng biến động để điều chỉnh.
“Về lâu dài, cần tiến tới một giá đất thống nhất trên cơ sở dữ liệu đất đai, nhưng trước mắt vẫn phải áp dụng bảng giá và hệ số”, Phó Thủ tướng nói.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu hoàn thiện Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo hướng chặt chẽ, minh bạch, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý và thực tiễn thi hành.
