(Thanh tra) - Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đặt ra một lộ trình về chuyển đổi số toàn diện ngành Y tế, hứa hẹn mang lại một cuộc cách mạng trong trải nghiệm của người dân. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và Sổ sức khỏe điện tử được kỳ vọng sẽ giải quyết nhiều bất cập cố hữu và thay đổi căn bản cách mỗi người dân tiếp cận dịch vụ y tế.
Trong nhiều năm, những trăn trở về việc phải xếp hàng dài chờ đợi từ tờ mờ sáng, những tập hồ sơ bệnh án dày cộm phải mang theo mỗi lần tái khám, hay nỗi lo về sự chênh lệch chất lượng y tế giữa thành thị và nông thôn đã trở thành mối bận tâm của nhiều người dân. Nhằm giải quyết những vấn đề này, Nghị quyết số 72-NQ/TW, ban hành ngày 9/9/2025, đã xác định "thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số y tế toàn diện" là một trong những giải pháp đột phá hàng đầu.
Đây không chỉ là một chủ trương vĩ mô, mà còn là lời giải đáp cho những mong mỏi của người dân về một hệ thống y tế tiện lợi, hiệu quả và công bằng hơn, với ba trụ cột công nghệ chính là Sổ sức khỏe điện tử, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data).
Chấm dứt nỗi lo giấy tờ với Sổ sức khỏe điện tử
Đối với mỗi người dân, thay đổi hữu hình và có ý nghĩa nhất có lẽ đến từ Sổ sức khỏe điện tử. Theo định hướng của Nghị quyết, sổ sức khỏe điện tử sẽ được vận hành hiệu quả để "kết nối đồng bộ, quản lý dữ liệu sức khỏe người dân theo vòng đời".
Điều này được kỳ vọng sẽ chấm dứt hoàn toàn cảnh người bệnh phải mang theo một tập hồ sơ cồng kềnh, các phim X-quang, và hàng loạt giấy tờ xét nghiệm mỗi khi đi khám hoặc chuyển viện. Thay vào đó, mọi thông tin sức khỏe của một cá nhân, từ lịch sử tiêm chủng, các lần khám bệnh, kết quả xét nghiệm, cho đến các cảnh báo về dị ứng hay bệnh mãn tính, đều sẽ được tích hợp vào một hồ sơ số duy nhất.
Chia sẻ về kỳ vọng này, bà L.T.Lan (68 tuổi, Hà Nội), một bệnh nhân đang điều trị bệnh thận hơn 10 năm nay, cho biết: “Mỗi lần đi tái khám là một lần vất vả, không chỉ cho tôi mà còn cho con cháu. Cái túi hồ sơ của tôi còn dày hơn cả cuốn sổ gạo ngày xưa, đủ thứ giấy tờ xét nghiệm, đơn thuốc từ mấy bệnh viện khác nhau. Lần nào gặp bác sĩ mới cũng phải kể lại bệnh tình từ đầu. Tôi chỉ mong có một hệ thống nào đó mà bác sĩ chỉ cần nhìn vào là biết hết bệnh tình của mình, không cần mình phải nhớ nhớ quên quên nữa. Nếu đúng như chính sách nói, có một cái sổ sức khỏe trên mạng thì tốt quá, con tôi ở xa cũng có thể theo dõi được sức khỏe của mẹ.”
Khi người dân đi khám ở bất kỳ cơ sở y tế nào trong cả nước, bác sĩ đều có thể truy cập lịch sử sức khỏe đầy đủ của họ, giúp đưa ra chẩn đoán nhanh chóng và chính xác hơn. Người dân sẽ không còn phải thực hiện lại các xét nghiệm không cần thiết, từ đó tiết kiệm được thời gian và chi phí đáng kể. Kế hoạch này sẽ được triển khai quyết liệt, với mục tiêu hoàn thành việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn dân, bắt đầu phối hợp triển khai từ năm 2026.
Đi cùng với đó, Bệnh án điện tử và Đơn thuốc điện tử sẽ giúp trải nghiệm tại các cơ sở y tế trở nên liền mạch. Người dân sẽ không còn phải lo lắng về việc không đọc được chữ viết tay của bác sĩ, giảm thiểu nguy cơ nhầm lẫn thuốc. Đơn thuốc điện tử có thể được gửi thẳng đến điện thoại và liên thông với các nhà thuốc, giúp việc mua thuốc trở nên thuận tiện và an toàn hơn bao giờ hết.
Theo PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, với việc chính thức hoàn thành triển khai bệnh án điện tử, bệnh viện đã mang lại nhiều tiện ích vượt trội cho người dân. Giờ đây, người bệnh có thể dễ dàng đăng ký khám bệnh trực tuyến, chủ động lựa chọn bác sĩ, chuyên khoa và đặt lịch khám phù hợp, giúp tiết kiệm đáng kể thời gian chờ đợi. Song song đó, hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt cũng được triển khai đồng bộ cho cả bệnh nhân nội trú và ngoại trú. Về phía y bác sĩ, việc sử dụng máy tính bảng để cập nhật thông tin, chẩn đoán và kê đơn điều trị đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng chăm sóc sức khỏe.
Người dân hưởng lợi thầm lặng từ AI và Big Data
Dù không trực tiếp tương tác, người dân sẽ là đối tượng hưởng lợi cuối cùng từ sức mạnh của AI và Big Data. Nghị quyết 72 đã nhấn mạnh việc "đẩy mạnh ứng dụng AI... và Big Data... nhằm tăng cường tính minh bạch, hiệu quả trong việc cung cấp, sử dụng các dịch vụ y tế".
Đối với người bệnh, điều này có nghĩa là chất lượng chẩn đoán sẽ được nâng cao. AI có thể đóng vai trò như một "trợ lý ảo" cho các bác sĩ, giúp phát hiện sớm những dấu hiệu bệnh tật nhỏ nhất trên các phim chụp y tế mà mắt thường có thể bỏ sót. Điều này mang lại hy vọng về việc phát hiện sớm các bệnh hiểm nghèo, tăng cơ hội điều trị thành công.
BS CKI Nguyễn Viết Lanh, phụ trách khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất - Đồng Nai chia sẻ: “Hiện tại nhờ sự hỗ trợ của AI, công tác đọc phim của bác sĩ chẩn đoán hình ảnh đã rút ngắn thời gian so với đọc phim truyền thống ngày xưa. AI đã hỗ trợ bác sĩ nhận diện những tổn thương có kích thước rất là nhỏ mà bác sĩ có thể bỏ sót trong quá trình đọc phim. Đối với bệnh nhân, lợi ích đầu tiên là thời gian từ khi chụp phim đến khi nhận kết quả trên tay sẽ được rút ngắn rất là nhiều so với trước khi chưa triển khai AI”.
Ở quy mô cộng đồng, Big Data sẽ giúp bảo vệ sức khỏe người dân một cách chủ động hơn, đúng với tinh thần "chuyển mạnh từ tư duy tập trung khám bệnh, chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh" của Nghị quyết. Bằng cách phân tích dữ liệu sức khỏe trên diện rộng, các cơ quan y tế có thể dự báo sớm các đợt dịch bệnh, xác định các khu vực có nguy cơ cao và triển khai các biện pháp phòng ngừa kịp thời trước khi dịch bùng phát. Điều này giúp người dân được sống trong một môi trường an toàn hơn, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Tiện lợi, nhanh chóng và lấy người dân làm trung tâm
Khi tất cả các công nghệ trên được kết hợp, trải nghiệm khám chữa bệnh của người dân được kỳ vọng sẽ bước sang một trang mới.
Hãy quên đi cảnh phải đến bệnh viện từ 4-5 giờ sáng để lấy số. Thay vào đó, người dân có thể đặt lịch khám ngay tại nhà qua các ứng dụng. Quy trình đăng ký tại bệnh viện sẽ được tự động hóa và nhanh chóng. Trong phòng khám, bác sĩ sẽ có nhiều thời gian hơn để lắng nghe và tư vấn cho người bệnh, thay vì phải ghi chép quá nhiều. Sau khi khám xong, kết quả và đơn thuốc sẽ được cập nhật ngay lập tức vào Sổ sức khỏe điện tử, người dân có thể xem lại bất cứ lúc nào. Toàn bộ quy trình được thiết kế để giảm thiểu thời gian chờ đợi, loại bỏ các thủ tục hành chính rườm rà và đặt sự thuận tiện của người dân lên hàng đầu.
Tất nhiên, để biến tầm nhìn này thành hiện thực vẫn còn nhiều việc phải làm. Vấn đề bảo mật thông tin sức khỏe cá nhân phải được đảm bảo ở mức cao nhất. Ngành Y tế cũng cần thu hút một đội ngũ chuyên gia công nghệ thông tin giỏi , đồng thời, mỗi người dân cũng cần được "nâng cao kiến thức sức khoẻ kỹ thuật số" để có thể tận dụng tối đa lợi ích mà công nghệ mang lại.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định, toàn ngành Y tế sẽ quyết liệt đổi mới tư duy và hành động để sớm đưa Nghị quyết 72 vào thực tiễn, giúp người dân nhanh chóng được hưởng lợi từ các chính sách an sinh xã hội. Theo đó, Bộ sẽ tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số y tế một cách toàn diện, bao gồm việc triển khai bệnh án điện tử, sổ sức khỏe điện tử và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế kết nối với cơ sở dữ liệu dân cư và bảo hiểm y tế.
Đồng thời, ngành sẽ tăng cường công tác truyền thông chính sách để nâng cao nhận thức, giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe và đồng hành cùng ngành. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương nhằm đảm bảo chính sách được thực thi đồng bộ, hiệu quả, khắc phục tình trạng “chính sách tốt nhưng triển khai yếu”.
Cuộc chuyển đổi số y tế toàn diện mà Nghị quyết 72-NQ/TW đã định hướng không chỉ là một dự án công nghệ, mà là một cuộc cải cách sâu sắc về tư duy và phương thức hoạt động của cả một hệ thống. Đó là một hành trình đầy tham vọng nhưng tất yếu, hướng tới một nền y tế thông minh, hiệu quả, minh bạch và công bằng hơn. Khi những công nghệ tiên tiến này được ứng dụng rộng rãi, mỗi người dân Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ một hệ thống chăm sóc sức khỏe hiện đại, tiện lợi và đặt sức khỏe của họ làm ưu tiên cao nhất.
