Một góc cảnh quan khu Suối Ngọc - Vua Bà. Ảnh: Thân Giang

Thanh tra Chính phủ nhận được đơn khiếu nại của HTX Suối Ngọc - Vua Bà, liên quan việc UBND tỉnh Hòa Bình (trước đây) và nay là UBND TP Hà Nội yêu cầu phải thực hiện giải thể bắt buộc.

Sau khi xem xét, Thanh tra Chính phủ đã có Văn bản số 1035 ngày 7/7/2022 gửi UBND TP Hà Nội có nội dung đề nghị: “UBND TP Hà Nội xem xét, chỉ đạo kiểm tra, rà soát lại vụ việc; xử lý dứt điểm các vi phạm, tồn tại liên quan (nếu có); có hình thức quản lý, bảo vệ rừng phù hợp, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của HTX Suối Ngọc - Vua Bà và các cơ quan, tổ chức, cả nhân khác có liên quan theo đúng quy định pháp luật; báo cáo kết quả về Thanh tra Chính phủ, trả lời HTX Suối Ngọc - Vua Bà theo quy định".

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ, UBND TP Hà Nội đã tiến hành kiểm tra, rà soát lại vụ việc, có Văn bản số 1328 ngày 8/5/2023 báo cáo: Theo quy định của Luật HTX thì cơ quan quản lý Nhà nước không can thiệp vào hoạt động hợp pháp của HTX, việc UBND tỉnh Hòa Bình có Quyết định giải quyết khiếu nại số 565/QĐ-UB ngày 28/4/2003 chỉ đạo HTX thực hiện chuyển đổi hình thức hoạt động thành doanh nghiệp và chỉ đạo UBND huyện Lương Sơn ban hành Quyết định số 290/QĐ-UBND ngày 4/4/2007 giải thể bắt buộc đối với HTX là chưa phù hợp. Do đó, các cơ quan Nhà nước và Liên minh HTX Việt Nam có văn bản đề nghị UBND tỉnh Hòa Bình xem xét lại Quyết định số 565/QĐ-UB ngày 28/4/2003 và không giải thể bắt buộc đối với HTX, là có cơ sở.

Quyết định giải quyết khiếu nại số 565/QĐ-UB ngày 28/4/2003 (lần 01) và số 275/QĐ-UBND ngày 4/2/2008 (lần 02) của Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình là quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng và có hiệu lực pháp luật. Do đó, trường hợp cần xem xét lại quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng thì Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét theo quy định tại khoản 2 Điều 24 và khoản 2 Điều 26 Luật Khiếu nại năm 2011 để cho HTX Suối Ngọc - Vua Bà tiếp tục hoạt động và thực hiện công tác quản lý bảo vệ rừng là có căn cứ để thực hiện; phù hợp với thực tể diễn biến vụ việc và chấm dứt khiếu nại nhiều năm của HTX Suối Ngọc - Vua Bà...

Kết quả kiểm tra, rà soát lại vụ việc của UBND TP Hà Nội và kết quả rà soát của Thanh tra Chính phủ cho thấy, khiếu nại của HTX Suối Ngọc - Vua Bà là có cơ sở. Do đó, cần xem xét lại Quyết định giải quyết khiếu nại (lần 2) số 275/QĐ-UBND ngày 4/2/2008 của Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình. Căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 24 và khoản 2 Điều 26 Luật Khiếu nại năm 2011, Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét lại Quyết định giải quyết khiếu nại (lần 2) số 275/QĐ-UBND ngày 4/2/2008 của Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình để chỉ đạo giải quyết dứt điểm vụ việc khiếu nại đã kéo dài nhiều năm của HTX Suối Ngọc - Vua Bà.

Được biết, báo cáo của UBND TP Hà Nội rà soát lại vụ việc HTX Suối Ngọc - Vua Bà xác định: HTX Suối Ngọc - Vua Bà do ông Trần Văn Cầu làm Chủ nhiệm đã liên tục có đơn khiếu nại đối với các quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND huyện Lương Sơn và Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình về việc giải thể bắt buộc HTX về các vi phạm không thuộc trường hợp giải thể bắt buộc theo Khoản 2, Điều 42, Luật HTX năm 2003. Sau khi sáp nhập địa giới hành chính vào TP Hà Nội, HTX tiếp tục có đơn khiếu nại, không đồng ý với quyết định giải thể bắt buộc đối với HTX.

UBND TP Hà Nội xác định, Quyết định giải quyết khiếu nại số 565/QĐ-UB ngày 28/4/2003 và số 275/QĐ-UB ngày 4/2/2008 của Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình là quyết định giải quyết cuối cùng và có hiệu lực pháp luật. Tuy nhiên, việc UBND tỉnh Hòa Bình căn cứ vào việc HTX không thực hiện chuyển đổi hình thức hoạt động thành doanh nghiệp theo chỉ đạo của UBND tỉnh Hòa Bình tại Quyết định giải quyết khiếu nại số 565/QĐ-UB ngày 28/4/2003 chỉ đạo UBND huyện Lương Sơn ban hành Quyết định số 290/QĐ-UBND ngàỵ 4/4/2007 giải thể bắt buộc đối với HTX mặc dù UBND huyện có Văn bản số 45/CV-UBND ngày 3/11/2005, báo cáo UBND huyện và các cơ quan chức năng của huyện chưa phát hiện HTX có hành vi kinh doanh trái pháp luật; UBND huyện không đủ căn cứ pháp lý để ra quyết định giải thể bắt buộc đối với HTX. Điều đó dẫn tới việc UBND huyện Thạch Thất không tổ chức thực hiện giải thể bắt buộc đối với HTX theo Quyết định giải quyết khiếu nại số 275/QĐ-UBND ngày 4/2/2008, tình trạng đơn thư khiếu kiện kéo dài và vượt cấp.

Nội dung khiếu nại của HTX đối với Quyết định số 290/QĐ-UBND ngày 4/4/2007 giải thể bắt buộc đối với HTX, đã được nhiều cơ quan Nhà nước xem xét, trả lời. Theo đó, các cơ quan đều không có ý kiến đồng nhất với việc giải thể bắt buộc đối với HTX do không thực hiện chuyển đổi hình thức hoạt động thành doanh nghiệp theo chỉ đạo của UBND tỉnh Hòa Bình tại Quyết định số 565.

Bộ Tư pháp có Văn bản số 61 ngày 19/1/2004, trả lời về những vướng mắc trong thực hiện Quyết định số 565/QĐ-UB ngày 28/4/2003 của UBND tỉnh Hoà Bình, có nội dung: Việc HTX đã tổ chức đại hội xã viên bất thường như trong đơn là đúng quy định tại khoản 4, Điều 26 Luật HTX năm 1996. Kết quả 100% số xã viên bỏ phiếu kín đề nghị giữ nguyên mô hình HTX chính là ý chí của toàn thế xã viên, mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân phải tôn trọng... Do đó, đây không thế là lý do để buộc HTX giải thể. Luật HTX không có quy định về việc chuyển đổi hình thức pháp lý của HTX sang các loại hình doanh nghiệp.

Trong nhiều năm qua, nhiều hạng mục của khu Suối Ngọc - Vua Bà bỏ hoang gây lãng phí. Ảnh: Thân Giang

Thanh tra Chính phủ có Kết luận số 2708/KL-TTCP ngày 26/12/2006 về kiểm tra, rà soát, giải quyết khiếu nại, tố cáo tại tỉnh Hòa Bình, trong đó có kết luận đối với vụ việc khiếu nại của HTX: Việc giải quyết khiếu tố của các cấp chính quyền ở Hoà Bình chưa dứt điểm là do chưa thống nhất cách xác định tính hợp pháp của HTX. Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND tỉnh Hòa Bình xem xét Quyết định số 565/QĐ-UB ngày 28/4/2003 và chỉ đạo các cơ quan của tỉnh và UBND huyện Lương Sơn.

Thanh tra tỉnh Hoà Bình có Báo cáo số 13/BC-TTr ngày 24/2/2005 kiến nghị UBND tỉnh Hoà Bình: Cho phép HTX Suối Ngọc - Vua Bà thực hiện quyền tự lựa chọn, tự quyết của mình (đã được pháp luật quy định), giữ nguyên mô hình quản lý HTX và hoạt động trở lại với thời hạn 12 tháng (1 năm). HTX phải chủ động củng cố tổ chức và chọn mô hình hoạt động kinh tế có hiệu quả, phù hợp với điều kiện trình độ quản lý của HTX.

UBND huyện Lương Sơn có Báo cáo số 45/CV-UBND ngày 3/11/2005 báo cáo UBND tỉnh Hoà Bình: “HTX Suối Ngọc - Vua Bà không vi phạm các quy định tại các điểm a, điểm b, điểm c, Khoản 2, Điều 42 Luật HTX năm 2003; Quá trình sản xuất, kinh doanh của HTX, UBND huyện và các cơ quan chức năng của huyện chưa phát hiện HTX có hành vi kinh doanh trái pháp luật. Vì vậy, UBND huyện Lương Sơn không đủ căn cứ pháp lý để ra quyết định giải thể bắt buộc đối với HTX Suối Ngọc - Vua Bà”.

Liên minh HTX Việt Nam cũng có Văn bản số 08/KN-UBKT ngày 3/4/2007 và số 269/CV-LMHTXVN ngày 10/4/2007 kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Hoà Bình chỉ đạo Chủ tịch UBND huyện Lương Sơn không ra quyết định giải thể bắt buộc đối với HTX Suối Ngọc - Vua Bà.

HTX Suối Ngọc - Vua Bà được thành lập ngày 23/6/1999 (trước đây là tổ hợp của ông Trần Văn Cầu, ông Nguyễn Ngọc Nguyên) được UBND huyện Lương Sơn phê duyệt dự án bảo vệ rừng, trồng rừng đầu nguồn kết hợp khai thác du lịch hồ Cố Đụng tại Quyết định số 307/QĐ-UB ngày 17/10/1995 và cấp Giấy đăng ký kinh doanh số 1016 ngày 28/8/1999 (cấp bổ sung ngày 12/6/2000) với ngành nghề kinh doanh trồng rừng, bảo vệ rừng đầu nguồn, du lịch thắng cảnh vườn rừng, suối thác, nhà nghỉ, bãi tắm, vui chơi nước, thể thao tại khu Suối Ngọc - Vua Bà.