(Thanh tra) - Thời gian qua, công dân Lê Xuân Hòa, trú tại thôn Nam Sơn, xã Xuân Phúc, huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa có đơn tố cáo Công ty Cổ phần Đầu tư thương mại Cao Nguyên (Công ty Cao Nguyên) hoạt động khai thác mỏ đá vôi tại xã Xuân Phúc, huyện Như Thanh vi phạm các quy định của pháp luật... Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã vào cuộc cùng các đơn vị chức năng xác minh và có văn bản trả lời công dân theo quy định.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Lê Đức Giang tại Công văn số 18028/UBND-TD ngày 4/12/2024 về việc chuyển đơn và giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với Sở Công Thương, UBND huyện Như Thanh kiểm tra và giải quyết theo quy định của pháp luật về nội dung đơn của ông Lê Xuân Hòa, đồng thời có văn bản trả lời công dân và báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh những nội dung vượt thẩm quyền.
Mới đây, Sở TN&MT Thanh Hóa đã chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan kiểm thực tế khu vực mỏ đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường thuộc xã Xuân Phúc, huyện Như Thanh của Công ty Cao Nguyên.
Theo đó, cơ quan chức năng ghi nhận và khẳng định Công ty Cao Nguyên được UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác khoáng sản và thuê đất số 314/GP-UBND ngày 7/8/2015 để khai thác mỏ đá vôi tại xã Phúc Đường (nay là xã Xuân Phúc), huyện Như Thanh. Do đó, việc đơn vị khai thác khoáng sản với mục đích sử dụng khoáng sản là làm vật liệu xây dựng thông thường theo nội dung giấy phép khai thác khoáng sản được cấp là đúng quy định.
Khu vực mỏ trước đây đã được UBND tỉnh Thanh Hóa cấp phép cho Công ty Cổ phần khoáng sản phụ gia xi măng Thanh Hóa tại Quyết định số 1204/QĐ-UBND ngày 20/4/2009, sau đó cấp phép cho Công ty Cao Nguyên theo Giấy phép số 314/GP-UBND ngày 7/8/2015, do đó đảm bảo quy định là khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo khoản 7 Điều 12 Nghị định 15/2012/NĐ-CP ngày 9/3/2012 (khu vực hoạt động khoáng sản đã được cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép thăm dò khoáng sản, giấy phép khai thác khoáng sản trước ngày 1/7/2011 nay là điểm g khoản 1 Điều 22 Nghị định 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016) khu vực hoạt động khoáng sản đã được cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép thăm dò khoáng sản, giấy phép khai thác khoáng sản. Khu vực mỏ nằm trong khu vực không đấu giá quyền đấu giá khoáng sản được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2693/QĐ-UBND ngày 4/7/2017.
Về nội dung tố cáo ngoài phạm vi được cấp phép (mốc số 2,3,7) đã san gạt, hạ cos để đặt một phần trạm nghiền, đổ sản phẩm đá sau chế biến là có cơ sở. Tuy nhiên, theo báo cáo của UBND xã Xuân Phúc, việc san gạt, hạ độ cao phần diện tích giáp ranh khu vực mỏ là do hộ gia đình ông Lê Văn Đông làm đường lên đồi để khai thác keo (hộ gia đình đã làm đơn lên UBND xã và được UBND xã có biên bản ngày 24/6/2024 thống nhất với đề nghị của gia đình.
Quá trình san gạt làm đường UBND xã đã kiểm tra, giám sát, hộ gia đình chỉ san gạt tại chỗ không có hiện tượng vận chuyển đất đá thải ra khỏi khu vực. Theo báo cáo của UBND huyện Như Thanh tại Công văn số 4224/UBNDTNMT ngày 27/12/2024, đối với trạm nghiền sàng nằm ngoài vị trí được cấp phép, công ty đã thực hiện tháo dỡ xong và đang thực hiện việc di dời vào khu vực khai trường, còn phần trụ giá đỡ phía dưới đã tháo dỡ xong nhưng chưa di chuyển vào vị trí lắp đặt mới đang tập kết trong khu vực khai trường (do vị trí 4 lắp đặt mới đang xây dựng phần móng chưa xong).
Về công suất khai thác, Công ty Cao Nguyên được cấp phép với công suất 17.000 m3/năm, không quy định công suất mỗi tháng, mỗi ngày. Từ khi được cấp phép đến nay, theo báo cáo khai thác khoáng sản hàng năm và văn bản của Cục Thuế tỉnh gửi về Sở TN&MT về sản lượng kê khai thuế hàng năm của Công ty Cao Nguyên, đơn vị khai thác không vượt công suất được phép khai thác. Việc ông Lê Xuân Hòa phản ánh có những ngày Công ty cổ phần Đầu tư thương mại Cao Nguyên khai thác trên 50m3, khai thác vượt công suất là chưa có cơ sở.
Về căn cứ UBND tỉnh Thanh Hóa cho phép Công ty Cao Nguyên được tận thu 54.290m3 đất trong quá trình khai thác. Theo báo cáo kết quả thăm dò khoáng sản mỏ đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường ở xã Xuân Phúc (trước đây là xã Phúc Đường), huyện Như Thanh đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3315/QĐ-UBND ngày 23/9/2013, khối lượng đất trong khe nứt và hang hốc kastơ chiếm khoảng 10% và một phần đất phủ trên bề mặt mỏ. Tại thời điểm phê duyệt trữ lượng, loại đất này do đó không đưa vào tính trữ lượng do không có nhu cầu san lấp trên địa bàn.
Theo báo cáo kết quả xác định khối lượng đất thải có thể tận thu được trong khu vực mỏ (bao gồm lớp đất phủ bề mặt, lớp đất xen kẽ giữa các lớp đá) do Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế Thiên Hải lập, tổng khối lượng đất thải khoảng 54.290 m3 trong khu vực mỏ đá đã được cấp phép là phù hợp với các quy định và đã được UBND tỉnh cho phép tại Công văn số 5044/UBND-CN ngày 12/4/2024.
Về phản ánh đơn vị khai thác mỏ lắp trạm cân nhưng không đi qua trạm cân. Tại thời điểm kiểm tra, không có hoạt động khai thác, vận chuyển khoáng sản do đó không xác nhận được việc xe vận chuyển khoáng sản có đi qua trạm cân hay không. Theo báo cáo của Công ty Cao Nguyên, vào những ngày trên trạm cân bị chập điện dẫn đến hỏng hóc. Tuy nhiên, để có cơ sở xuất hóa đơn giá trị gia tăng và để bên mua thanh toán tiền hàng (bên mua là Công ty TNHH Thanh Cát 555), đơn vị đã ghi lại bảng kê chi tiết vật liệu trên từng xe theo từng ngày cụ thể kèm biên bản nghiệm thu khối lượng (có bảng kê chi tiết vật liệu, biên bản nghiệm thu giữa 2 công ty).
Về việc tố cáo khu vực nằm giữa đường giao thông liên thôn và đường tránh mỏ (quy hoạch là đất nông nghiệp và đất ở) với diện tích khoảng 16.000 m2 đang được sử dụng để đổ sản phẩm đá sau chế biến là có cơ sở. Tuy nhiên, theo báo cáo của UBND huyện Như Thanh tại Công văn số 4224/UBND-TNMT ngày 27/12/2024 đối việc việc tập kết đá xây dựng là do hộ gia đình ông Lê Văn Đông thực hiện.
Khu vực này là đất nông nghiệp, một phần nhỏ là đất ở đã cấp sổ cho hộ gia đình ông Lê Văn Đông. Ông Lê Văn Đông đã có hợp đồng mua bán vật liệu xây dựng với Công ty Cao Nguyên (hộ gia đình ông Lê Văn Đông có ngành nghề kinh doanh vật liệu xây dựng). Việc ông Lê Văn Đông tập kết vật liệu xây dựng trên đất nông nghiệp và đất ở là không đúng với mục đích sử đụng đất. UBND xã Xuân Phúc đã kiểm tra và có Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 154/QĐ-XPHC ngày 17/9/2024 đối với ông Lê Văn Đông, số tiền 4.000.000 đồng. Biện pháp khắc phục yêu cầu dừng xây dựng và khôi phục tình trạng đất như ban đầu.
Về phản ánh việc nổ mìn gây thương tật vĩnh viễn 1 cháu nhỏ của hộ gia đình sinh sống gần mỏ năm 2019, ông Lê Xuân Hòa không cung cấp được các hồ sơ chứng minh sự việc. Về phản ánh vào ngày 31/12/2023, Công ty Cao Nguyên nổ mìn khai thác đá ngoài vị trí được cấp phép, cách khu vực mỏ khoảng 20m; qua xem xét video do ông Lê Xuân Hòa, không xác định được vị trí nổ mìn, do đó, không có cơ sở để xác minh phản ánh kể trên.
Vị trí gần nhất tại khu vực khai thác cách ranh giới đất hộ gia đình ông Lê Xuân Hòa 175m, cách nhà ở hiện trạng 195m. Theo ý kiến của ông Lê Xuân Hòa, vào năm 2024, Công ty Cao Nguyên nổ mìn khai thác có 1 lần làm đá văng vào giáp đất ở của gia đình ông. Tuy nhiên, ông Hòa chưa cung cấp được các video, hình ảnh chứng minh.
Tại thời điểm kiểm tra, vị trí giáp ranh giữa nhà mái bằng và nhà lợp tôn có 2 vết nứt dọc; khu vực nhà cấp 4 cũ đã xuống cấp, hiện không sử dụng, có một số vết nứt trên tường. Việc xác định các vết nứt trên có liên quan đến quá trình nổ mìn của Công ty Cao Nguyên là chưa có cơ sở do liên quan đến tuổi thọ, quá trình xây dựng công trình, nền địa chất, chưa có cơ quan chức năng giám định.
Mặt khác, theo ý kiến của Sở Công Thương, về phản ánh hoạt động nổ mìn khai thác đá của Công ty Cao Nguyên tại mỏ đá Xuân Phúc, huyện Như Thanh, trước đây Sở Công Thương đã tiến hành kiểm tra, xác minh và có Công văn số 352/SCT-KTATMT ngày 2/2/2024 trả lời công dân Lê Xuân Hòa.
Theo đó, từ khi Công ty Cao Nguyên đi vào hoạt động khai thác, sử dụng vật liệu nổ đến thời điểm kiểm tra ngày 19/1/2024, chưa có đất, đá văng đến hộ ông Lê Xuân Hoà...
