Bộ trưởng Phùng Quang Thanh. Ảnh: Thảo Nguyên

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phùng Quang Thanh cho biết, Luật NVQS hiện hành quy định đối tượng tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với học sinh, sinh viên đang học tập tại trường trung học phổ thông, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học là quá rộng. Do đó, công dân được tạm hoãn gọi nhập ngũ hằng năm chiếm tỷ lệ lớn so với tổng số công dân trong độ tuổi gọi nhập ngũ, gây khó khăn cho các địa phương trong quá trình xét duyệt gọi nhập ngũ.

“Việc gọi công dân tốt nghiệp trung học phổ thông, cao đẳng, đại học vào phục vụ tại ngũ trong Quân đội không nhiều. Hơn nữa, một số công dân đã lợi dụng chính sách tạm hoãn gọi nhập ngũ để trốn tránh thực hiện nghĩa vụ tại ngũ, gây bất bình trong nhân dân và ảnh hưởng đến chất lượng tuyển quân”, Bộ trưởng Thanh nói.

Theo đó, Điều 44 Dự thảo Luật NVQS quy định, chỉ tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với những công dân đang học tại trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông, trường phổ thông nhiều cấp học; đang học chương trình đào tạo đại học thuộc hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục đại học trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Dự thảo cũng bãi bỏ hoãn gọi nhập ngũ đối với đối tượng “đi xây dựng vùng kinh tế mới trong 3 năm đầu”; đồng thời điều chỉnh thời hạn phục vụ tại ngũ trong thời bình của hạ sĩ quan và binh sĩ là 24 tháng, không phân biệt thời hạn phục vụ tại ngũ của hạ sĩ quan và binh sĩ với hạ sĩ quan chỉ huy, hạ sĩ quan và binh sĩ chuyên môn kỹ thuật do quân đội đào tạo, hạ sĩ quan và binh sĩ trên tàu hải quân nhằm bảo đảm đủ thời gian giáo dục, huấn luyện về chính trị, quân sự, kỹ thuật, chiến thuật, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chiến đấu của quân nhân và kỹ năng sử dụng thành tạo các loại vũ khí, trang bị, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Kim Khoa, việc thu hẹp đối tượng tạm hoãn là hợp lý để bảo đảm công bằng xã hội. Tuy nhiên đề nghị không phân biệt diện tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với sinh viên đại học, cao đẳng đang học hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân để bảo đảm sự bình đẳng về cơ hội học tập trong giáo dục theo quy định của Luật Giáo dục.

Chủ nhiệm Nguyễn Kim Khoa cũng đề nghị nghiên cứu quy định độ tuổi gọi nhập ngũ để có thể gọi số thanh niên đã hoàn thành chương trình các bậc học cao tham gia thực hiện NVQS tại ngũ, khắc phục tình trạng như thời gian qua, gọi nhập ngũ chủ yếu chỉ tập trung vào con em nông dân tỷ lệ gọi số thanh niên tốt nghiệp đại học, cao đẳng rất thấp, tránh các biểu hiện trốn tránh thực hiện nghĩa vụ.

Đồng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho rằng: Cần thiết thu hẹp đối tượng tạm hoãn gọi nhập ngũ. “Theo tôi bất kỳ ai cũng phải thực hiện NVQS như ở Hàn Quốc từ 18 - 25 tuổi”. 

Còn Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước đề nghị: Xem lại việc quy định miễn gọi thực hiện NVQS đối với cán bộ, công nhân viên chức đã làm việc tại vùng sâu, vùng xa, đặc biệt khó khăn… từ 2 năm trở lên vì dễ dẫn đến việc bị lợi dụng.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng nêu rõ “cần có tư duy mới trong việc thực hiện NVQS, ai cũng có nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc nên đến tuổi cứ đi NVQS rồi về làm gì thì làm”.

UBTVQH quan tâm đến chất lượng “đầu vào” của lực lượng được gọi nhập ngũ và đề nghị nghiên cứu qui định độ tuổi gọi nhập ngũ để có thể gọi số thanh niên đã hoàn thành chương trình các bậc học cao tham gia thực hiện NVQS tại ngũ, hạn chế tình trạng như thời gian qua, tỷ lệ công dân có trình độ cao đẳng, đại học nhập ngũ chỉ chiếm khoảng 0,64% tổng số thanh niên nhập ngũ hàng năm trong tổng số sinh viên trung bình trong các năm gần đây luôn ở khoảng trên 1,5 triệu người (chiếm 50% số công dân trong độ tuổi NVQS.

Báo cáo giám sát việc thi hành pháp luật về NVQS và công dân phục vụ có thời hạn trong CAND cho thấy, bộ phận công dân đã có việc làm, có trình độ học vấn, có chuyên môn kỹ thuật và con em cán bộ, công chức, các gia đình có điều kiện kinh tế thực hiện NVQS tại ngũ chưa nhiều (chỉ chiếm 4,94%) và có xu hướng giảm, con em nông dân, người chưa có việc làm chiếm số đông (trên 80%) và có xu hướng tăng, tỷ lệ con em là người dân tộc còn thấp (khoảng 14%).

Thảo Nguyên