(Thanh tra) - Tham nhũng là một yếu tố thúc đẩy nạn buôn bán người được ghi nhận rõ ở mọi giai đoạn của quá trình và trên mọi hình thức buôn bán người. Các mạng lưới tội phạm điều hành những trung tâm lừa đảo đã và đang tham gia vào hoạt động buôn bán người để thực hiện tội phạm cưỡng bức do tham nhũng tạo điều kiện.
Các mạng lưới tội phạm sử dụng lao động cưỡng bức cho các trung tâm lừa đảo, nơi các nạn nhân bị ép buộc tham gia vào các hoạt động tội phạm mạng. Tham nhũng trong các cơ quan thực thi pháp luật, an ninh biên giới và các cơ quan chính phủ khác tạo điều kiện cho sự khai thác này, cho phép các nhóm tội phạm hoạt động bất chấp sự đau khổ và tổn hại mà chúng gây ra cho nạn nhân buôn người và gia đình họ.
Cơ quan Phòng, chống ma tuý và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC) đã chỉ ra rằng, tham nhũng là động lực cốt lõi của nạn buôn bán người. Các cơ quan kiểm soát biên giới, đồn cảnh sát, thanh tra lao động, công ty tuyển dụng, khách sạn, nhà máy, ngành nông nghiệp và các công ty xây dựng đều dễ bị lợi dụng để hối lộ, tạo điều kiện cho việc tuyển dụng, vận chuyển, kiểm soát và bóc lột nạn nhân buôn bán người.
Kể từ năm 2021, Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (INTERPOL) đã thấy một xu hướng đáng lo ngại về nạn buôn bán người quy mô lớn, trong đó nạn nhân bị dụ dỗ thông qua các quảng cáo việc làm giả mạo đến các trung tâm lừa đảo và bị ép buộc thực hiện tội phạm mạng ở quy mô lớn.
Những vụ việc buôn người này đã thu hút sự chú ý ngày càng tăng của các phương tiện truyền thông chính thống, thúc đẩy các phản ứng đáng kể của chính phủ và xã hội dân sự.
UNODC và INTERPOL cảnh báo về sự leo thang nhanh chóng, những tác động toàn cầu và mối đe dọa cố hữu đối với an toàn công cộng, nghiêm trọng và cấp bách.
Mạng lưới Ứng phó khẩn cấp của UNODC, đơn vị điều phối các nỗ lực xuyên biên giới ở Đông Nam Á nhằm chia sẻ thông tin để triệt phá các mạng lưới buôn người, đã nhấn mạnh đến việc ngày càng nhiều nạn nhân bị ép buộc thực hiện hành vi gian lận tài chính, cũng như những nỗ lực xây dựng sự tự cường của khu vực trước những tội ác này.
Công nghệ đóng vai trò then chốt trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho nạn buôn bán người. Các nghiên cứu điển hình do UNODC tổng hợp ghi nhận cách thức những kẻ buôn người và buôn lậu lợi dụng các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng nhắn tin và quảng cáo rao vặt trực tuyến để tuyển dụng, lừa đảo và kiểm soát nạn nhân xuyên biên giới.
Những công cụ này cho phép thủ phạm điều phối việc vận chuyển, sắp xếp nhập cảnh bất hợp pháp vào các quốc gia và quản lý nạn nhân từ xa bằng cách giám sát, đe dọa kỹ thuật số và kiểm soát danh tính trực tuyến của họ (ví dụ: hồ sơ mạng xã hội).
Nạn nhân được tuyển dụng thông qua các nền tảng như Facebook, trong khi các mạng lưới buôn người sử dụng các ứng dụng được mã hóa như Telegram và WhatsApp để tổ chức các hoạt động di chuyển xuyên biên giới.
Nạn nhân buôn bán người bị giam giữ ở Cameroon
Trong khuôn khổ Chiến dịch Serengeti đa quốc gia tại Châu Phi, chính quyền Cameroon đã bắt giữ một nhóm bị tình nghi buôn bán người từ 7 quốc gia để điều hành một đường dây lừa đảo tiếp thị đa cấp. Sau khi trả một khoản phí thành viên, các nạn nhân được hứa hẹn cơ hội việc làm hoặc đào tạo. Khi đến Cameroon, họ bị giam giữ và buộc phải dụ dỗ những người khác tham gia đường dây để được tự do.
Sự gia tăng nạn buôn bán người để hỗ trợ các trung tâm lừa đảo hiện đã trở thành một hiện tượng toàn cầu với các cá nhân từ hơn 100 quốc gia được cho là bị buôn bán để cung cấp lao động cho các trung tâm tội phạm mạng. Nạn nhân bị bán vào các trung tâm lừa đảo này từ khắp nơi trên thế giới, với một số lượng đáng kể đến từ các quốc gia ở Châu Phi, Châu Á, Trung Đông và Nam Mỹ. Những nạn nhân này phải chịu cảnh lao động cưỡng bức và tống tiền thông qua nô lệ nợ nần, bên cạnh bạo lực thể xác, bóc lột tình dục, tra tấn và hiếp dâm.
Có báo cáo cho biết những kẻ buôn bán người ép buộc nạn nhân làm việc quá giờ trong các hoạt động lừa đảo trực tuyến, thường đe dọa bằng bạo lực hoặc bóc lột thêm nếu họ không tuân thủ.
UNODC cho hay, ở Đông Nam Á, các sòng bạc và khách sạn đã bị biến thành các trung tâm lừa đảo, nơi nạn nhân buôn bán người bị buộc phải thực hiện các hoạt động tội phạm mạng dưới sự giám sát chặt chẽ. Nhiều quan chức ở các quốc gia như Campuchia, Lào và Myanmar đã bị cáo buộc là tiếp tay cho các hoạt động buôn bán người, bằng cách nhắm mắt làm ngơ hoặc tích cực tham gia vào việc bóc lột lao động, thường là để đổi lấy hối lộ. Ví dụ, tại Campuchia, các nhà quan sát đã báo cáo rằng các quan chức hải quan và nhập cư đã nhận hối lộ từ những kẻ buôn người để tạo điều kiện cho nạn nhân buôn người nhập cảnh, sau đó chủ yếu bị bóc lột trong các hoạt động lừa đảo trực tuyến.
Tương tự, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế báo cáo rằng hàng chục nghìn nạn nhân buôn người ở Campuchia, Myanmar, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và các khu vực pháp lý khác đang bị ép buộc làm việc như những kẻ lừa đảo tội phạm mạng. Những nạn nhân này thường bị nhốt trong các khu văn phòng rộng lớn dưới sự bảo vệ có vũ trang hoặc trong các khu phức hợp sòng bạc không sử dụng.
Bằng chứng do Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thu thập cũng cho thấy chính tham nhũng chính trị và sự tiếp tay của các quan chức bảo vệ các trung tâm lừa đảo tội phạm mạng ở Campuchia đã tạo điều kiện cho tội phạm buôn bán người, trong đó có lao động cưỡng bức.
Các hành động như thực thi pháp luật có chọn lọc và có động cơ chính trị, thông báo cho những kẻ buôn người trước các cuộc đột kích của cảnh sát hoặc can thiệp vào các thủ tục tố tụng tư pháp để ngăn chặn các cuộc điều tra, đã cho phép những kẻ buôn người hoạt động mà không bị trừng phạt…
Sự liên kết giữa tội phạm mạng, tham nhũng, tội phạm có tổ chức và nạn buôn bán người tạo ra một vòng luẩn quẩn, thúc đẩy sự bóc lột và đau khổ vô cùng to lớn của con người. Trong bối cảnh này, tham nhũng tạo điều kiện cho cả tội phạm mạng và nạn buôn người, những cá nhân dễ bị tổn thương bị ép buộc phạm tội. Cũng như tội phạm có tổ chức nói chung, mạng lưới hoạt động tội phạm đan xen này duy trì một chu kỳ lạm dụng và bóc lột, đòi hỏi hành động quốc tế khẩn cấp và phối hợp để giải quyết.
Với sự mở rộng ngày càng tăng của các trung tâm lừa đảo, thị trường cờ bạc trực tuyến toàn cầu đã tăng trưởng theo cấp số nhân nhờ những tiến bộ công nghệ và khả năng tiếp cận internet ngày càng tăng. Các nhóm tội phạm có tổ chức từ lâu đã gắn liền với các sòng bạc, tiệc tùng và hoạt động cờ bạc truyền thống để thu lợi bất chính và rửa tiền, và sự chuyển dịch sang các nền tảng trực tuyến đã làm tăng cơ hội của chúng.
UNODC đã ghi nhận sòng bạc là một trong những tác nhân quan trọng tạo điều kiện cho hoạt động rửa tiền và lừa đảo mạng ở Đông Á và Đông Nam Á. Một mối lo ngại cơ bản là trong khi một số sòng bạc trực tuyến hợp pháp tuân thủ các quy định về hiểu biết khách hàng và chống rửa tiền, thì nhiều nền tảng bất hợp pháp lại thiếu các biện pháp kiểm soát này hoặc cố tình lách luật. Tính ẩn danh là một công cụ hữu hiệu cho tội phạm mạng tìm cách che giấu danh tính và lợi nhuận bất chính của chúng.
Sự phổ biến toàn cầu của cờ bạc trực tuyến tạo điều kiện thuận lợi cho các dòng tài chính xuyên biên giới, giúp các nhóm tội phạm mạng dễ dàng tài trợ cho các hoạt động tội phạm quốc tế. Sòng bạc trực tuyến cũng hấp dẫn đối với hoạt động rửa tiền do khối lượng giao dịch khổng lồ và khả năng che giấu nguồn gốc tiền thông qua các hình thức khác nhau, chẳng hạn như việc sử dụng mạng lưới ngân hàng ngầm và tích hợp tiền điện tử.
Tham nhũng có hệ thống là một yếu tố quan trọng tạo điều kiện cho sự phát triển và hoạt động tràn lan của các doanh nghiệp cờ bạc trực tuyến bất hợp pháp và các hoạt động tội phạm có tổ chức liên quan, đặc biệt là ở các nước/vùng lãnh thổ có khuôn khổ pháp lý yếu kém.
Sự hiện diện của các thành phần tham nhũng trong các cơ quan chính phủ và cơ quan thực thi pháp luật đã tạo ra một môi trường giám sát lỏng lẻo và thực thi pháp luật không nhất quán, từ đó cho phép các sòng bạc trực tuyến bất hợp pháp hoạt động không bị kiểm soát, thường dưới vỏ bọc kinh doanh hợp pháp.
Việc các nhóm tội phạm có tổ chức và các thực thể bất hợp pháp khác sử dụng sòng bạc trực tuyến đã trở thành một mối đe dọa toàn cầu lớn.
Các nền tảng kỹ thuật số này là những kênh quan trọng cho các hoạt động rửa tiền quy mô lớn, trực tiếp tài trợ cho một loạt các doanh nghiệp tội phạm và hoạt động như bình phong cho các âm mưu tội phạm mạng tinh vi, bao gồm gian lận đầu tư, lừa đảo tiền điện tử và lừa đảo tình cảm. Vấn đề càng trở nên trầm trọng hơn và được tạo điều kiện thuận lợi bởi nạn tham nhũng trong quan chức, tạo ra môi trường thuận lợi cần thiết cho các hoạt động bất hợp pháp này phát triển mạnh.
Bài 3: Tham nhũng làm nội gián cho tội phạm mạng, cần biện pháp mạnh để phòng, chống
