(Than tra) - Theo Phó Thủ tướng, cần áp dụng bảng giá đất thống nhất, điều chỉnh theo dữ liệu thị trường trong khi hệ số giá đất không thay đổi nếu chưa có quyết định chính sách mới.
Quan điểm áp dụng bảng giá đất thống nhất, điều chỉnh theo dữ liệu thị trường được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ ngày 13/8, khi phát biểu tại cuộc họp trực tiếp, kết hợp trực tuyến toàn quốc cho ý kiến về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Nêu một số nội dung lớn đặt ra khi xây dựng Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Phó Thủ tướng nhấn mạnh, trước hết, cần xem xét, bảo đảm mối quan hệ, liên kết chặt chẽ giữa quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch tỉnh với các loại quy hoạch xây dựng đô thị, nông thôn, bảo đảm tránh trùng lặp, chồng chéo, lãng phí nguồn lực.
Với quy định thu hồi đất, theo Phó Thủ tướng, phải bảo đảm quyền lợi của người dân trên cơ sở đã tách bạch giữa các trường hợp Nhà nước thu hồi và các trường hợp tự thỏa thuận.
Điều kiện thu hồi cần được giới hạn trong phạm vi Nhà nước, tránh lạm dụng; đồng thời, nếu mở rộng thu hồi vì lợi ích quốc gia, công cộng thì phải thu hẹp ở lĩnh vực khác để cân bằng quyền lợi, lãnh đạo Chính phủ lưu ý.
Việc định giá đất, theo Phó Thủ tướng, cần kiên định nguyên tắc “một giá” do Nhà nước quyết định và áp dụng thống nhất trong mọi giao dịch. Việc điều chỉnh giá đất với các đối tượng chính sách nên giao cho địa phương để vừa bảo đảm công bằng, vừa đạt hiệu quả kinh tế - xã hội.
Nhiều điểm “nghẽn” làm nguồn lực đất đai lãng phí
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, sau 1 năm thực hiện Luật Đất đai năm 2024, nhiều tồn tại, vướng mắc đã bộc lộ, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Trong đó, việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định pháp luật dẫn đến mất nhiều thời gian chuẩn bị dự án.
Nhiều trường hợp không lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực thực sự, khiến tiến độ dự án kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng thu hút đầu tư. Đặc biệt, các dự án quy mô lớn, phức tạp cần những nhà đầu tư có năng lực nổi trội nhưng cơ chế đấu thầu lại gây khó khăn trong việc lựa chọn.
Luật Đất đai năm 2024 hiện cũng vẫn chưa quy định rõ về thu hồi đất để thực hiện các dự án chỉnh trang đô thị, dự án cấp bách phục vụ nhiệm vụ chính trị, đối ngoại, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế, logistics, công nghiệp văn hóa và các dự án hỗn hợp.
Việc thiếu cơ chế thu hồi đất này đã gây khó khăn trong việc tiếp cận đất đai, triển khai dự án, đồng thời ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh khi không có mặt bằng để tiếp tục hoạt động.
Thực tế cho thấy tình trạng “dự án treo” do một phần diện tích đất không thể thỏa thuận chuyển nhượng, dẫn đến lãng phí nguồn lực đất đai, làm chậm tiến độ đầu tư.
Hơn nữa, quy định thu hồi đất phải sau khi phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chưa phù hợp với yêu cầu cấp bách của nhiều dự án quan trọng, gây khó khăn trong tổ chức thực hiện.
Vấn đề nữa, Nhà nước cần kiểm soát và quyết định giá đất tại thị trường sơ cấp. Song, hiện nay việc định giá đất lại phụ thuộc vào giá đất thị trường thứ cấp và kết quả tư vấn từ đơn vị chuyên môn, dẫn đến giá đất không phản ánh đúng bản chất thực tế.
Phương pháp định giá thặng dư cũng gặp nhiều vướng mắc do phụ thuộc vào thông tin thị trường biến động không ổn định. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ tiếp cận đất đai mà còn làm tăng chi phí đầu tư, giảm khả năng cạnh tranh của địa phương.
Trước những khó khăn, vướng mắc trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Các nhóm nội dung lớn được sửa đổi, bổ sung gồm: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; thu hồi đất; căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, áp dụng bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất…
Thuế bất động sản nên đánh vào đất bỏ hoang, dự án chậm tiến độ
Tại hội nghị, nhiều địa phương tập trung ý kiến vào các vấn đề lớn như: Phương án lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã; quy định thu hồi đất; bảng giá đất và nghĩa vụ tài chính; đấu giá quyền sử dụng đất; thẩm quyền giao, cho thuê đất và xử lý tài sản công trên đất.
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh đất đai là tài nguyên đặc biệt, thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện.
Do đó, theo Phó Thủ tướng, cần xác định cụ thể vai trò của cấp xã, cấp tỉnh và cấp Trung ương trong quản lý đất đai, phân cấp rõ ràng để tránh vướng mắc, chồng chéo, bảo đảm cơ chế vận hành thống nhất nhưng linh hoạt, nhất là ở các khâu quy hoạch, chiến lược và định giá.
Về chính sách tiếp cận đất đai, Phó Thủ tướng chỉ ra vướng mắc lớn là chưa phân biệt rạch ròi giữa đấu giá (bán quyền sử dụng đất cho người trả giá cao nhất) và đấu thầu (chọn nhà đầu tư thực hiện dự án với hiệu quả tối ưu, giá thấp nhưng đáp ứng yêu cầu).
“Đấu giá là lợi ích cụ thể, đấu thầu là lợi ích tổng thể”, Phó Thủ tướng nói và yêu cầu Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần quy định tiêu chí rõ ràng cho từng hình thức đấu giá, đấu thầu, với quan điểm tăng trưởng kinh tế dựa vào hiệu quả đầu tư trên đất.
Với chính sách tài chính đất đai, Phó Thủ tướng khẳng định cần áp dụng bảng giá đất thống nhất, điều chỉnh giá theo dữ liệu thị trường trong khi hệ số giá đất không thay đổi nếu chưa có quyết định chính sách mới.
Bộ Tài chính cần kiên định nguyên tắc, thuế bất động sản nên đánh vào đất bỏ hoang, dự án chậm tiến độ, nhà xây xong để trống, không đánh vào dự án sử dụng nhiều đất để phát triển, theo Phó Thủ tướng.
Liên quan đến các dự án đất đai, bất động sản bị vướng mắc tồn đọng, Phó Thủ tướng yêu cầu dự án luật phải có công cụ pháp lý để giải quyết dứt điểm, tránh lãng phí.
Phó Thủ tướng cũng lưu ý, khi mở rộng quyền định đoạt của Nhà nước về đất đai cần song song bảo đảm quyền của người dân.
