Theo luật được thông qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định tạm đình chỉ thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội trong 2 trường hợp.

Một là, đại biểu Quốc hội bị khởi tố bị can;

Hai là, quá trình xem xét, xử lý hành vi vi phạm của đại biểu Quốc hội, có cơ sở xác định phải xử lý kỷ luật từ cảnh cáo trở lên đối với đại biểu Quốc hội là cán bộ, công chức, viên chức hoặc xử lý bằng pháp luật hình sự mà cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đã có văn bản đề nghị tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội đối với đại biểu Quốc hội đó.

Thảo luận ở hội trường trước đó, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị xác định rõ cơ sở làm căn cứ quyết định tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội để tránh áp dụng tùy nghi, gây ảnh hưởng đến uy tín của đại biểu Quốc hội.

Ý kiến khác đề nghị bổ sung các trường hợp cụ thể để Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội.

Ngoài ra, có đại biểu Quốc hội kiến nghị bổ sung thời hạn tạm đình chỉ và cơ chế hỗ trợ đại biểu Quốc hội phục hồi quyền lợi hợp pháp khi bị tạm đình chỉ không đúng hoặc bị oan sai.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: P.Thắng

Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, quy định trên nhằm cụ thể hóa Quy định số 148 của Bộ Chính trị về căn cứ tạm đình chỉ công tác trong trường hợp có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng.

"Do việc xem xét, quyết định tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội có ảnh hưởng quan trọng đến đại biểu Quốc hội, nên cơ quan có thẩm quyền phải tiến hành thận trọng, cân nhắc kỹ, đúng quy trình, thủ tục, làm rõ căn cứ để xác định mức độ vi phạm của đại biểu Quốc hội trước khi có đề nghị đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội; trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, quyết định đối với từng trường hợp cụ thể”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng báo cáo trước khi Quốc hội bấm nút thông qua.

Luật đã quy định cụ thể việc đại biểu trở lại thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và được khôi phục lại các lợi ích hợp pháp khi có quyết định, kết luận về việc không có vi phạm, không bị xử lý kỷ luật.

Theo đó, đại biểu Quốc hội được trở lại thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu và khôi phục các lợi ích hợp pháp khi cơ quan có thẩm quyền có quyết định, kết luận về việc không có vi phạm, không xử lý kỷ luật, quyết định đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án đối với đại biểu đó hoặc kể từ ngày bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật tuyên đại biểu đó không có tội hoặc được miễn trách nhiệm hình sự.

Trường hợp đại biểu Quốc hội bị xử lý kỷ luật thì tùy theo tính chất, mức độ mà có thể xin thôi làm nhiệm vụ đại biểu hoặc Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc cho trở lại thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu hay đề nghị Quốc hội bãi nhiệm đại biểu Quốc hội.

Đại biểu Quốc hội bị kết tội bằng bản án, quyết định của Tòa án thì đương nhiên mất quyền đại biểu Quốc hội kể từ ngày bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật.

Không quy định “cứng” số lượng, tên gọi các cơ quan của Quốc hội trong luật

Luật được thông qua không quy định cứng số lượng, tên gọi các cơ quan của Quốc hội. Điều này, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, là để phù hợp và thuận lợi cho việc tiếp tục thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, bảo đảm hài hòa về cơ cấu tổ chức với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội được các đại biểu biểu quyết thông qua chiều nay 17/2 tại kỳ họp bất thường lần thứ 9. Ảnh: P.Thắng

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, trong số 10 cơ quan của Quốc hội hiện nay thì có tới 8 cơ quan chịu sự ảnh hưởng trực tiếp của việc sắp xếp, sáp nhập, điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn và có 2 cơ quan mới của Quốc hội được thành lập.

Do đó, việc quy định về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của các cơ quan cần tiếp tục được nghiên cứu, điều chỉnh, đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu về đổi mới tổ chức và nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động.

“Thực tế cho thấy, quy mô và khối lượng công việc của các cơ quan chưa thực sự đồng đều, còn có sự chênh lệch lớn giữa các cơ quan thực hiện và không thực hiện sắp xếp”, theo báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật trình Quốc hội thông qua.

Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, việc Quốc hội ban hành một nghị quyết riêng về tổ chức các cơ quan của Quốc hội và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể và cơ cấu tổ chức của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban trong bối cảnh hiện nay là phù hợp, bảo đảm thận trọng.

Điều này cũng đáp ứng yêu cầu của công tác sắp xếp tổ chức bộ máy và bảo đảm tính ổn định, lâu dài của luật.

Nội dung nữa, về kỳ họp Quốc hội, nhiều đại biểu đề nghị thay cụm từ “Quốc hội họp bất thường” tại khoản 2 Điều 90 thành “Quốc hội họp không thường lệ” hoặc Quốc hội có kỳ họp chuyên đề.

Trên cơ sở các phương án đề xuất của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu và đề nghị sửa đổi, bổ sung theo hướng cụ thể hóa quy định về “Quốc hội họp bất thường” tại khoản 2 Điều 83 của Hiến pháp thành “Kỳ họp không thường lệ”.

Cụ thể, “Kỳ họp không thường lệ của Quốc hội được tổ chức khi có yêu cầu của Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ hoặc ít nhất một phần ba tổng số đại biểu Quốc hội để kịp thời xem xét, quyết định các vấn đề cấp bách thuộc thẩm quyền của Quốc hội đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại”.

“Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiếp tục nghiên cứu việc đánh số các kỳ họp thường lệ và không thường lệ của Quốc hội cho phù hợp để thực hiện thống nhất từ nhiệm kỳ sau”, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng nói.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội có hiệu lực thi hành từ ngày được Quốc hội thông qua.