Tiếp tục chương trình phiên họp 42, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận một số vấn đề lớn, còn có ý kiến khác nhau trong quá trình xây dựng Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội và các dự thảo nghị quyết về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của các cơ quan chuyên môn của Quốc hội, chiều 6/2.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: P.Thắng

Đề xuất không quy định cứng số lượng, tên gọi các Ủy ban của Quốc hội trong luật

Trình bày báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, đa số ý kiến tán thành việc xây dựng dự thảo nghị quyết của Quốc hội về cơ cấu tổ chức các cơ quan của Quốc hội.

Theo đó, sau khi thực hiện sắp xếp, số lượng các cơ quan của Quốc hội gồm: Hội đồng Dân tộc và 7 Ủy ban.

Cụ thể, dự kiến các cơ quan của Quốc hội gồm: Hội đồng Dân tộc; Ủy ban Pháp luật và Tư pháp; Ủy ban Kinh tế và Tài chính; Ủy ban Văn hóa và Xã hội; Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại; Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường; Ủy ban Dân nguyện và Giám sát; Ủy ban Công tác đại biểu.

Theo luật hiện hành, các cơ quan của Quốc hội có Hội đồng Dân tộc và 9 Ủy ban (gồm Ủy ban pháp luật; Ủy ban Tư pháp; Ủy ban Kinh tế; Ủy ban Tài chính Ngân sách; Ủy ban Quốc phòng An ninh; Ủy ban Văn hoá Giáo dục; Ủy ban Xã hội; Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường; Ủy ban Đối ngoại).

Như vậy, sau khi thực hiện sắp xếp, số lượng các cơ quan của Quốc hội giảm 2 ủy ban.

Ông Tùng cũng cho biết, có ý kiến đề nghị tiếp tục quy định rõ trong Luật Tổ chức Quốc hội về số lượng, tên gọi các Ủy ban của Quốc hội để bảo đảm địa vị pháp lý của các cơ quan; nên sử dụng cụm từ “cơ quan của Quốc hội” thay vì cụm từ “cơ quan chuyên môn của Quốc hội”.

“Ban soạn thảo thấy rằng, trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước và yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp, việc không quy định cứng số lượng, tên gọi các cơ quan của Quốc hội trong luật là phù hợp và thuận lợi cho việc tiếp tục thực hiện sắp xếp, điều chỉnh, bảo đảm hài hòa về cơ cấu tổ chức với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan”, ông Tùng nói.

Vấn đề này đã được Bộ Chính trị tán thành khi cho ý kiến về các dự án luật về tổ chức bộ máy, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng.

Ban soạn thảo cũng cho rằng, việc sử dụng cụm từ “cơ quan chuyên môn của Quốc hội” là phù hợp với chức năng, tính chất hoạt động của các cơ quan này.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc và Chủ nhiệm Ủy ban do Quốc hội bầu

Tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội quy định, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội là các cơ quan chuyên môn của Quốc hội, do Quốc hội quyết định thành lập trên cơ sở đề nghị của Ủy ban thường vụ Quốc hội.

Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội thực hiện chức năng hoạt động thường xuyên quy định của luật này, chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội; trong thời gian Quốc hội không họp thì báo cáo công tác trước Ủy ban thường vụ Quốc hội.

Hội đồng dân tộc gồm: Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Ủy viên. Ủy ban của Quốc hội gồm: Chủ nhiệm, các Phó Chủ nhiệm và các Ủy viên.

Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội do Quốc hội bầu. Các Phó Chủ tịch và các Ủy viên của Hội đồng dân tộc; các Phó Chủ nhiệm và các Ủy viên của Ủy ban do Ủy ban thường vụ Quốc hội phê chuẩn.

Với Văn phòng Quốc hội, dự thảo luật quy định, đây là cơ quan hành chính, tham mưu tổng hợp, phục vụ Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, đại biểu Quốc hội; phối hợp phục vụ các hoạt động của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội.

Tổng thư ký Quốc hội - Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội là người đứng đầu Văn phòng Quốc hội, chịu trách nhiệm trước Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hoạt động của Văn phòng Quốc hội.

Tổng thư ký Quốc hội - Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng là người phát ngôn của Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội.

Quốc hội bầu Tổng thư ký Quốc hội - Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội theo đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Luật chỉ quy định những vấn đề cơ bản mang tính nguyên tắc

Góp ý, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, không nên sử dụng cụm từ “cơ quan chuyên môn của Quốc hội”. “Đương nhiên các cơ quan này phải có chuyên môn thì mới thực hiện được nhiệm vụ”, ông nói.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý sự liên quan của Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, do đó cần phân định rõ phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn.

Luật chỉ quy định những vấn đề cơ bản mang tính nguyên tắc, còn lại để các luật chuyên ngành điều chỉnh để đảm bảo hiệu quả quản lý Nhà nước theo từng lĩnh vực, theo ông Trần Thanh Mẫn.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định. Ảnh: P.Thắng

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý giữ nguyên cách gọi “cơ quan của Quốc hội” như luật hiện hành.

Một số lĩnh vực, công việc như tôn giáo, thẩm tra điều ước quốc tế nên chuyển về cơ quan nào, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị trước mắt giữ ổn định, tức cơ quan nào trước đây phụ trách thì chuyển nguyên trạng sau sáp nhập để tiếp tục thực hiện, tránh xáo trộn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng hồ sơ dự án luật, 3 dự thảo nghị quyết và tài liệu kèm theo đủ điều kiện trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.