(Thanh tra) - Chất vấn Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng về giải ngân đầu tư công, đại biểu Quốc hội cho biết “dân kêu trời vì có tiền mà không sử dụng được”.
Quốc hội sáng 19/6 tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn với nhóm lĩnh vực tài chính. Đại biểu Trần Kim Yến (đoàn TP Hồ Chí Minh) nêu, năm nay Chính phủ đặt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư nhưng con số giải ngân quý I vẫn rất thấp.
“Dân kêu trời vì có tiền mà không sử dụng được”, bà Yến đặt câu hỏi với Bộ trưởng Tài chính về những giải pháp khả thi hơn để góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên.
Trả lời, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, kết quả giải ngân công 5 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước không phải là thấp mà còn cao hơn, khi giải ngân xấp xỉ 200.000 tỷ, đạt 24,1% (năm 2024, tỷ lệ này chỉ xấp xỉ 22%).
“Điều đáng mừng tất cả các dự án trọng điểm quốc gia đều đạt và vượt tiến độ”, bộ trưởng nhấn mạnh.
Nhưng Bộ trưởng Tài chính thừa nhận giải ngân 100% vốn đầu tư công năm nay là mục tiêu “rất lớn và rất thách thức”.
Ông cho hay nguyên nhân khách quan là chủ yếu, do đặc thù mức giải ngân thường thấp từ đầu năm, quy trình đầu tư công gồm nhiều giai đoạn. Bên cạnh đó, nguồn cung nguyên vật liệu còn thiếu, năng lực tổ chức thực hiện và đặc biệt một số địa phương, chưa đạt yêu cầu.
Những khó khăn, vướng mắc, theo ông Thắng, Chính phủ, Thủ tướng đã nhận diện và đã có nhiều công điện, cuộc họp đốc thúc giải ngân vốn công.
Để tiếp tục khơi thông hiệu quả vốn đầu tư công, Bộ trưởng Tài chính cho biết Chính phủ sẽ tập trung vướng mắc pháp lý trong triển khai đầu tư công về đất đai, xây dựng, quy hoạch, thủ tục hành chính.
“Chính phủ cũng đã trình Quốc hội sửa đổi Luật đầu tư công để theo hướng phân cấp, phân quyền nhiều hơn. Thủ tướng giao trách nhiệm cụ thể cho từng bộ, cơ quan, địa phương để tháo gỡ các cái khó khăn vướng mắc”, ông nói.
Cùng với đó, kết quả giải ngân sẽ là căn cứ quan trọng xếp loại hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ. Chính phủ cũng lập các tổ công tác, kiểm tra làm việc với các địa phương, tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhất là dự án trọng điểm.
Không phát triển khu công nghiệp bằng mọi giá
Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Văn Dành (Bình Dương) về sử dụng nguồn lực đất đai với các khu công nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định phải quán triệt nguyên tắc "không phát triển khu công nghiệp bằng mọi giá, tránh tình trạng khu công nghiệp tràn lan".
Quy định hiện hành yêu cầu các tỉnh thành không mở khu công nghiệp mới nếu các khu hiện hành tỷ lệ lấp đầy chưa đáp ứng 60%. Việc này, theo ông Thắng, nhằm đảm bảo phân bổ cân đối giữa vùng, tránh lãng phí đất đai, hạ tầng bỏ hoang, khuyến khích các địa phương chuyển sang mô hình khu công nghiệp mới, thân thiện môi trường.
Bộ trưởng Tài chính cũng cho rằng, cần thể chế hóa linh hoạt với các vùng khó khăn, tỉnh có diện tích giới hạn, sẽ được miễn một số điều kiện để thu hút đầu tư. Chính sách phát triển khu công nghiệp phải đảm bảo sử dụng hiệu quả đất đai.
Đại biểu Quốc hội Bùi Xuân Thống (Đồng Nai) nói nhiều đại biểu đã kiến nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm nâng tỷ lệ điều tiết phân chia ngân sách trung ương cho các địa phương, nhất là sau việc sáp nhập địa giới hành chính của các tỉnh.
“Bộ trưởng cho biết quan điểm của mình và giải pháp về những kiến nghị trên trong thời gian tới”, ông Thống chất vấn.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, khi sửa đổi Luật Ngân sách, Bộ Tài chính đã tham vấn, xin ý kiến địa phương, nhất là khoản thu phân chia giữa trung ương và địa phương gồm thu từ sử dụng đất.
Dự Luật quy định, với các khoản thu về đất, Trung ương hưởng 20%, địa phương hưởng 80%. Quy định này dựa trên kết luận của Bộ Chính trị, đó là phấn đấu tăng tỷ trọng thu ngân sách trung ương đạt 58-60% tổng thu ngân sách.
Trung ương cũng yêu cầu có cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa trung ương và địa phương.
Theo ông Thắng, thực tiễn vừa qua, trên cơ sở rà soát các khoản thu và đánh giá, Bộ Tài chính thấy rằng cần có sự phân chia để đảm bảo nguồn lực, nếu không ngân sách Trung ương sẽ không đảm bảo được con số, tỷ lệ như Trung ương yêu cầu.
Sau khi dự luật được thông qua, Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, nghiên cứu để có giải pháp với địa phương nhận bổ sung cân đối, đảm bảo ngân sách phục vụ tăng trưởng kinh tế vùng và các địa phương, ông Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.
