(Thanh tra) - Báo cáo nhóm vấn đề chất vấn, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, nhiều doanh nghiệp FDI sử dụng vốn chủ sở hữu thấp, dự án quy mô tỷ USD song vốn góp của nhà đầu tư nhỏ, kinh doanh chủ yếu dựa vào vốn vay để tăng chi phí, khấu hao…
Sáng 19/6, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng là thành viên Chính phủ đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn tại kỳ họp 9. Nhiều vấn đề “nóng” sẽ được đặt ra với tư lệnh ngành Tài chính.
Một trong những vấn đề thuộc nhóm lĩnh vực trả lời chất vấn của Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng là giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
Mức lương khu vực FDI cao hơn nhà nước và tư nhân
Báo báo gửi đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, lũy kế đến hết tháng 5, cả nước có 43.346 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký hơn 517,14 tỷ USD. Vốn thực hiện lũy kế của các dự án FDI ước đạt 331,46 tỷ USD, bằng gần 64,1% tổng vốn đăng ký còn hiệu lực.
FDI có mặt ở tất cả 63 tỉnh, thành phố trong cả nước, trong đó thành phố Hồ Chí Minh là địa phương dẫn đầu trong thu hút FDI với hơn 59,7 tỷ USD (chiếm 11,5%); tiếp theo là thành phố Hà Nội với gần 45,3 tỷ USD (chiếm 8,8%); Bình Dương với gần 42,8 tỷ USD (chiếm 8,3%).
Khu vực doanh nghiệp FDI thu hút 5,1 triệu lao động, chiếm gần 10% trong tổng lực lượng lao động (trên 54 triệu lao động), chiếm 20% trong tổng lao động làm công ăn lương (25,3 triệu người) ở Việt Nam.
Mức lương trung bình của lao động làm việc trong khu vực doanh nghiệp FDI cao hơn khu vực nhà nước hoặc khu vực ngoài nhà nước.
Dữ liệu của Cục Thống kê cho thấy mức lương trung bình của lao động trong khu vực có vốn FDI là 8,2 triệu đồng/tháng, so với lao động khu vực nhà nước là 7,7 triệu đồng/tháng và khu vực ngoài nhà nước là 6,4 triệu đồng/tháng.
Nhờ hiệu ứng khu vực FDI, theo nhận định của tư lệnh ngành Tài chính, trình độ công nghệ sản xuất trong nước đã được nâng cao so với trước đây.
FDI cũng có tác động tích cực tới môi trường thông qua việc cho ra đời những sản phẩm mới tiết kiệm năng lượng, giảm bớt sự phụ thuộc vào những nguyên liệu, nguồn năng lượng truyền thống, có các kinh nghiệm tốt về bảo vệ môi trường…
Có hiện tượng đầu tư "chui", đầu tư "núp bóng"
Dù vậy, Bộ trưởng Tài chính cho hay, vốn FDI phụ thuộc vào một số ít thị trường, chủ yếu là một số nước châu Á (chiếm 76% tổng vốn đăng ký), châu Âu chỉ chiếm 8,2% và châu Mỹ 4,5%.
Đầu tư FDI của Mỹ và EU vào Việt Nam còn ít so với vốn FDI của Mỹ và EU trên thế giới vào các nước ASEAN.
Liên kết giữa khu vực FDI với các khu vực khác của nền kinh tế chưa chặt chẽ, chưa có tác động lan tỏa tới doanh nghiệp trong nước.
Dự án FDI chủ yếu tập trung ở một số công đoạn trong các ngành sử dụng nhiều lao động, công nghệ trung bình, phần lớn phụ tùng, nguyên vật liệu cho sản xuất được nhập khẩu, thay vì được cung ứng bởi các doanh nghiệp trong nước.
Đáng lưu ý, nhiều doanh nghiệp FDI sử dụng vốn chủ sở hữu thấp, dự án quy mô tỷ USD song vốn góp của nhà đầu tư nhỏ, kinh doanh chủ yếu dựa vào vốn vay để tăng chi phí, khấu hao... khiến cho hiệu quả kinh doanh thấp.
“Hiện tượng đầu tư "chui", đầu tư "núp bóng" ở một số địa phương gây khó khăn cho công tác quản lý, giám sát của cơ quan Nhà nước”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết.
Cạnh đó, theo ông Thắng, có một số doanh nghiệp FDI vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường; sử dụng lao động nước ngoài trái phép, ảnh hưởng an ninh trật tự; sử dụng lãng phí tài nguyên, đất đai…
Kiểm soát chặt hành vi thâu tóm của nhà đầu tư FDI
Nhiều giải pháp được Bộ trưởng Tài chính đưa ra. Trong đó, theo ông, cần nghiên cứu xây dựng cơ chế áp dụng các thủ tục đầu tư kinh doanh một cách linh hoạt theo nguyên tắc hậu kiểm đối với những ngành, nghề kinh doanh phù hợp.
Song song là kiểm soát chặt chẽ việc ban hành các điều kiện đầu tư kinh doanh đối với ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.
Nghiên cứu tiếp tục cắt giảm ngành, nghề và điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết, bất hợp lý, đảm bảo thực hiện đầy đủ, nhất quán quyền tự do kinh doanh của nhà đầu tư theo quy định của pháp luật.
Bộ trưởng Tài chính nêu rõ việc kiểm soát chặt chẽ hành vi thâu tóm của nhà đầu tư FDI và doanh nghiệp có vốn FDI đối với doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực chiến lược.
“Kiểm soát chặt chẽ các dự án đầu tư có nguy cơ gây ảnh hưởng tới an ninh quốc gia, trật tự công cộng”, báo cáo nêu.
Bộ Tài chính cũng xác định phải xử lý dứt điểm các dự án gây ô nhiễm môi trường, sử dụng đất không hiệu quả, kinh doanh thua lỗ nhiều năm, dự án không triển khai hoặc không thực hiện đúng cam kết.
Định kỳ đánh giá tình hình hoạt động của các dự án FDI để kịp thời phát hiện các trường hợp nhà đầu tư lợi dụng sự thông thoáng của hệ thống pháp luật để thực hiện các hoạt động đầu tư không lành mạnh, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư kinh doanh.
Đi cùng với thu hút, khuyến khích FDI là phát triển khu vực doanh nghiệp trong nước lớn mạnh, đủ thực lực hội nhập quốc tế. Theo đó, thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất, tài chính, tiếp cận các nguồn lực đầu tư để hỗ trợ, thúc đẩy các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước đủ khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI.
Nhóm vấn đề chất vấn Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng
- Giải pháp về công tác tài chính cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng, làm mới động lực tăng trưởng truyền thống, xác lập, thúc đẩy động lực tăng trưởng mới.
- Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước; giải pháp hỗ trợ, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
- Cơ chế, chính sách thúc đẩy, thu hút đầu tư, phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế.
“Chia lửa” cùng Bộ trưởng Tài Chính có: các Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng, Khoa học và Công nghệ, Ngoại giao.
