(Thanh tra) - Nhấn mạnh cơ chế thuế khoán đã bộc lộ nhiều bất cập như thiếu minh bạch, dễ lạm dụng…Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đồng thời cho biết các giải pháp để hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.
Chất vấn Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng sáng 19/6, đại biểu Quốc hội Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) nêu, số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng tiếp tục tăng. Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng đang đối mặt với nhiều khó khăn. Điều này tạo thêm áp lực để đạt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam có 2 triệu doanh nghiệp.
Với vai trò tư lệnh ngành, Bộ trưởng có giải pháp gì để thực hiện hóa mục tiêu phát triển doanh nghiệp cả về số lượng và chất lượng, bà Ngọc chất vấn.
"Thu hẹp chênh lệch giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp"
Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, mục tiêu đạt 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030 có ý nghĩa rất quan trọng, thể hiện khát vọng phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế.
Ông cũng thừa nhận đạt mục tiêu trên là thách thức rất lớn trong bối cảnh sức cầu suy giảm, môi trường kinh doanh trong nước còn rất nhiều khó khăn. Trong khi, năng lực cạnh tranh của nhiều doanh nghiệp còn yếu.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, 5 tháng đầu năm, số lượng doanh nghiệp rút khỏi thị trường rất lớn. “Đây là thách thức rất lớn với chúng ta”, ông Thắng nói.
Nêu giải pháp, ông Thắng nhấn mạnh cần kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, hiệu quả; tháo gỡ rào cản, cắt giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ.
Song song là rà soát, tháo gỡ vướng mắc trong đầu tư, đất đai, xây dựng… để tạo hành lang thông thoáng, ổn định để doanh nghiệp có điều kiện, động lực tham gia, cùng với đó là đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý.
Thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi hộ kinh doanh sang doanh nghiệp, cũng là giải pháp được Bộ trưởng Tài chính đưa ra.
Theo ông, hiện có hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đây là lực lượng có tiềm năng lớn nhất để hiện thực hóa mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp.
“Chúng tôi đang rà soát hoàn thiện khung pháp đấy để thu hẹp chênh lệch giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp về quản trị, tài chính, kế toán, nhất là triển khai chính sách bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026, thúc đẩy minh bạch hóa, chuyên nghiệp hóa”, ông Thắng cho hay.
Ông nhấn mạnh, sẽ có các chính sách hỗ trợ thiết thực như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 3 năm, bãi bỏ thuế môn bài, cung cấp phần mềm kế toán miễn phí để nâng cao năng lực quản trị cho các doanh nghiệp.
Giải pháp nữa là nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, ưu tiên hỗ trợ về đất đai, tiếp cận vốn, thị trường, công nghệ, chuyển đổi số và phát triển nguồn lực, tăng khả năng chống chịu, thích ứng để giảm số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.
"Hộ kinh doanh e ngại không biết nộp thuế sao cho đúng"
Đề cập đến bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh 1/1/2026, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) nói, chính sách này đang tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh, với tâm lý e ngại.
“Các hộ kinh doanh không ngại nộp thuế, nhưng rất e ngại cách tính thuế, thủ tục để làm thế nào nộp cho đúng”, ông Cường nêu.
Ông hỏi bộ trưởng, Chính phủ có kế hoạch và giải pháp như thế nào để chuẩn bị cho việc thực thi cách thu thuế mới với hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán để các hộ cảm thấy thuận lợi hơn, chuyên nghiệp hơn và hứng khởi hơn trong việc nộp thuế.
Bộ trưởng Tài chính cho hay, hệ thống thuế của chúng ta đã được các cơ quan quốc tế đánh giá “cơ bản tiếp cận thông quốc tế”. Nhưng tính minh bạch trong một số loại thuế đang thu thủ công là “rào cản rất lớn dẫn đến không minh bạch trong quản lý thuế”.
“Cơ chế thuế khoán tuy phù hợp trong giai đoạn nhất định nhưng đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập như thiếu minh bạch, dễ lạm dụng, gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh và không tạo được động lực cho bộ kinh doanh phát triển lớn lên thành doanh nghiệp”, ông Thắng nói.
Việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026, tư lệnh ngành Tài chính nhấn mạnh, đây là “chủ trương rất đúng của Đảng và Nhà nước, là bước đi căn cơ và cần thiết” để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.
Quá trình triển khai, theo ông Thắng, “có những tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh”. Do đó, Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công nghệ để đảm bảo thuận lợi và giảm gánh nặng về thủ tục cũng như chi phí cho các hộ.
Giải pháp đầu tiên được bộ trưởng nêu là rà soát hoàn thiện chính sách thuế. Theo ông, Bộ Tài chính đang đề xuất sửa Luật Quản lý thuế, Luật Thu nhập cá nhân hướng đến mô hình quản lý thuế mới và kê khai đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện.
Các sổ sách, hóa đơn chứng từ sẽ được đơn giản để đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.
Cùng với đó, tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế như áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền để giúp thu đúng, thu đủ; đồng thời giảm thời gian cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh.
Bộ sẽ cung cấp miễn phí hệ thống khai nộp thuế điện tử, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, đặc biệt hỗ trợ cho các bộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu.
Ngoài ra, sẽ đẩy mạnh truyền thông, đào tạo và tư vấn như tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách thực hiện hóa đơn điện tử và kê khai thuế; tổ chức đào tạo, tư vấn pháp lý, kế toán, thuế cho các hộ kinh doanh…
