(Thanh tra) - Thông số trên được thể hiện tại Báo cáo “Mức độ trưởng thành Văn hoá doanh nghiệp và Đổi mới Sáng tạo 2025 & Xu hướng 2026” do Viện Phát triển Doanh nghiệp (VCCI) và Công ty cung cấp các giải pháp về văn hóa doanh nghiệp, trải nghiệm nhân viên và truyền thông nội bộ (Blue C) tổ chức công bố ngày 04/12.
Báo cáo cho thấy, sau hai năm đi ngang, điểm trung bình mức độ trưởng thành thực thi Văn hóa doanh nghiệp (VHDN) năm 2025 đạt 43,84 (tương đương cấp độ 4/6 - cấp độ Quản lý), tăng 4,12 điểm so với năm 2024 và cao hơn mức trung bình của 3 năm gần nhất (đo lường theo bộ công cụ mức độ trưởng thành Văn hóa doanh nghiệp (CCMM)). Tỷ lệ doanh nghiệp ở cấp độ cao (5-6) tăng gần gấp đôi, cho thấy mặt bằng văn hoá doanh nghiệp đã được nâng lên một cách đồng đều, không chỉ ở một số doanh nghiệp tiên phong.
Kết quả này cho thấy văn hoá đã trở lại đúng vai trò nền tảng của tổ chức, gắn chặt với vận hành, nhân sự và chiến lược. Nhiều doanh nghiệp đầu tư trở lại vào hệ giá trị, chuẩn hành vi, cơ chế đo lường và quy trình quản trị nhằm mở ra năng lực tổ chức bền vững, thay vì dựa hoàn toàn vào tốc độ tăng trưởng hay cải tiến công nghệ.
26,94% doanh nghiệp cho biết họ đã áp dụng chuẩn hành vi trong công việc hàng ngày, tăng gấp đôi so với năm 2024, cho thấy doanh nghiệp đang nỗ lực đưa giá trị cốt lõi vào thực tế, thông qua cơ chế ra quyết định, cách ứng xử và phong cách làm việc hàng ngày.
52,67% doanh nghiệp có ghi chép và lưu truyền câu chuyện nội bộ, trong khi chỉ 17,82% chưa quan tâm tới hình thức này. Câu chuyện văn hoá gắn liền với con người thật, trải nghiệm thật được xem là công cụ hiệu quả giúp truyền tải giá trị doanh nghiệp, vun đắp sự tự hào. Trong bối cảnh thị trường cạnh tranh ngày càng mạnh, câu chuyện nội bộ giúp tổ chức “định danh” bản sắc riêng, trở thành nền tảng truyền thông cả bên trong lẫn bên ngoài.
“Kết quả đo lường năm 2025 cho thấy văn hoá doanh nghiệp Việt Nam đang bước vào giai đoạn trưởng thành mới, nơi các giá trị văn hóa, hành vi và quy trình tổ chức liên kết chặt chẽ hơn. Điểm trưởng thành tăng trở lại cấp độ Quản lý phản ánh nỗ lực của doanh nghiệp trong việc quản trị văn hoá một cách bài bản, không còn dựa vào các hoạt động rời rạc hay mang tính phong trào. Tuy vậy, báo cáo cũng chỉ ra khoảng cách đáng kể giữa kỳ vọng và thực thi, đặc biệt ở các yếu tố như đo lường, khen thưởng theo văn hóa và bộ máy VHDN. Đây là những yếu tố mà doanh nghiệp cần tiếp tục củng cố để văn hoá thực sự trở thành động lực phát triển dài hạn,” ông Lê Quang Vũ nhận định.
Đo lường (yếu tố nhiều năm liên tiếp nằm ở top thấp nhất) ghi nhận mức tăng 0,52 điểm so với năm 2024 (tăng nhiều nhất trong 14 yếu tố). Tỷ lệ doanh nghiệp thực hiện đo lường văn hoá định kỳ tăng gần gấp đôi, đạt 29,31%, trong khi nhóm chưa từng đo lường giảm còn 27,13%.
Sự cải thiện này phản ánh xu hướng quản trị bằng dữ liệu đang lan rộng. Nhiều doanh nghiệp bắt đầu coi văn hoá là “chỉ số sức khỏe tổ chức”, cần theo dõi và đánh giá tương tự như năng suất lao động, tài chính hoặc hiệu quả vận hành.
45,54% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết vẫn duy trì ngân sách thường xuyên cho hoạt động văn hóa. Tuy nhiên, tỷ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn trong xin ngân sách tăng 12,18% so với năm 2024. Điều này phản ánh áp lực cân đối giữa phục hồi kinh doanh ngắn hạn và đầu tư dài hạn cho nền tảng văn hóa. Triển vọng năm 2026 cho thấy xu hướng duy trì thay vì mở rộng, cụ thể: hơn 70% doanh nghiệp dự kiến giữ nguyên hoặc chưa có kế hoạch tăng ngân sách.
Điểm văn hoá đổi mới sáng tạo (đo bằng bộ chỉ số IQ - Innovation Quotient) đạt 3,81/5 điểm, cho thấy tinh thần đổi mới sáng tạo đã xuất hiện trong giá trị và hành vi nhưng chưa trở thành một năng lực sâu rộng trong tổ chức. Các ngành dẫn đầu là Truyền thông - Quảng cáo và Dược phẩm - Y tế (trên 4 điểm). Doanh nghiệp nhà nước có điểm số thấp nhất (3,63 điểm), chủ yếu do hạn chế về sự linh hoạt và cơ chế chấp nhận rủi ro.
“Kết quả đo lường năm 2025 cho thấy tinh thần đổi mới sáng tạo bước đầu đã hình thành khá rõ tại các doanh nghiệp, đặc biệt trong giá trị văn hóa và hành vi nhân viên. Tuy nhiên, tinh thần đó vẫn chưa chuyển hóa thành năng lực vận hành thực sự mạnh mẽ, khi mức độ chấp nhận rủi ro và đầu tư phát triển năng lực cho Đổi mới sáng tạo còn thấp. Điều này cũng cho thấy, thách thức lớn nhất hiện nay không nằm ở con người, mà ở môi trường tổ chức và hệ thống khuyến khích đổi mới mà doanh nghiệp cần tiếp tục củng cố”, ông Lương Minh Huân phát biểu.
Trong bối cảnh thế giới hiện đại đầy biến động, khó đoán, phức tạp, kiến thức và kỹ năng nhanh lỗi thời, học tập liên tục trở thành năng lực văn hoá cốt lõi giúp doanh nghiệp và người lao động thích ứng. Khảo sát về văn hóa doanh nghiệp 2025 cho thấy 40,4% doanh nghiệp ưu tiên xây dựng tổ chức học tập trong năm tới. Dự báo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cũng cho thấy 39% kỹ năng cốt lõi sẽ thay đổi trước 2030, còn 63% nhà tuyển dụng xem khoảng cách kỹ năng là rào cản lớn nhất đối với chuyển đổi. Để sẵn sàng trước biến động, mỗi nhân sự cần có tâm thế “buông bỏ cái cũ – tiếp thu cái mới”, loại bỏ kỹ năng lỗi thời và chủ động mở lòng với ý tưởng mới.
Nếu giai đoạn 2023-2025 là thời điểm doanh nghiệp thử nghiệm ứng dụng AI, thì năm 2026 đánh dấu bước chuyển sang giai đoạn chuẩn hoá, khi AI trở thành yếu tố quen thuộc khi giải quyết công việc.
Báo cáo mới công bố của mạng lưới các công ty dịch vụ chuyên nghiệp đa quốc gia chỉ ra rằng có tới 66% nhân viên căn cứ vào kết quả đầu ra của AI mà không kiểm chứng thông tin. Điều này cho thấy, khi con người ngày càng sử dụng AI nhiều hơn, nhanh hơn và lệ thuộc nhiều hơn vào AI, việc thiết lập các nguyên tắc về trách nhiệm và giải trình càng trở nên cấp thiết. Đối với các doanh nghiệp đề cao uy tín và sự minh bạch, điều này đồng nghĩa với việc mỗi nhân sự cần sử dụng công nghệ sao cho phù hợp với giá trị cốt lõi của tổ chức.
