Lối đi duy nhất (phần khung tô màu đỏ) để vào phần đất của ông Nguyễn Ngọc Đồng đã bị bít kín. Ảnh: CT

Hành trình hơn 20 năm ngăn chặn hành vi lấn chiếm đất công

Năm 1993, ông Nguyễn Ngọc Đồng được chia một phần đất của gia tộc tại khu phố 2, phường Linh Trung, quận Thủ Đức. Khu đất có diện tích 312m2 thuộc một phần thửa 67, tờ bản đồ số 1, liền kề thửa đất của bà Trần Thị Phép… Do không ở trên đất nên ông có nhờ anh trai là ông Danh quản lý.

Tại Bản án số 1293/2020/HC-ST ngày 21/8/2020 (án có hiệu lực pháp luật), ông Đồng cho biết, khu đất trước đây là chùa Bửu Lâm, có lối đi chính là con đường hiện nay mà ông và bà Phép sử dụng dài hơn 42m và bê ngang là khoảng 4m (theo Tài liệu 299/TTg).

Năm 2000, ông Danh phát hiện bà Phép rào kẽm gai bít lối đi chung (đất do nhà nước quản lý) và đã yêu cầu tháo dỡ nhưng không được nên đã làm đơn khiếu nại đến UBND phường Linh Trung.

Tháng 9/2003, UBND phường Linh Trung giải quyết và lập biên bản ghi nhận nội dung bà Phép đồng ý trả lại con đường đi công cộng. Tuy nhiên, biên bản này không được thực hiện.

Tháng 6/2008, gia đình bà Phép xây dựng căn nhà tạm để chứa phế liệu và cổng rào lớn trên lối đi chung. Ông Đồng tiếp tục nộp đơn khiếu nại đến UBND phường nhưng không được giải quyết…

Tháng 5/2009, bà Phép xây dựng dãy nhà trọ và một phần nhà trọ đã nằm trên lối đi chung dẫn tới phần lối đi chung tiếp giáp với phần đất của ông Đồng bề ngang chỉ còn lại 1,93m…

Sau sự việc này, ông Đồng tiếp tục nộp đơn lên UBND quận Thủ Đức yêu cầu xử lý việc lấn chiếm đất công do Nhà nước quản lý…

Trong quá trình giải quyết, ông Đồng bất ngờ được biết vào tháng 6/2008, UBND quận Thủ Đức đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Phép và cấp luôn phần đất có lối đi chung.

Bất bình trước việc làm này, ông Đồng tiếp tục có đơn gửi UBND quận Thủ Đức.

Tháng 11/2011, UBND quận Thủ Đức đã có văn bản thông báo về việc chính quyền đã ban hành quyết định thu hồi, hủy bỏ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho bà Phép trước đó.

Tuy nhiên, các công trình xây dựng trên lối đi chung (đất do Nhà nước quản lý) thì vẫn chưa bị xử lý…

Tháng 7/2015, ông Đồng tiếp tục có đơn gửi UBND quận Thủ Đức đề nghị đơn vị này xử lý việc xây dựng trái phép, lấn chiếm lối đi chung…

Phần đầu lối đi công cộng rất rộng. Phía cuối đường, tiếp giáp đất nhà ông Đồng lại có bề ngang rất nhỏ, trái ngược hoàn toàn với bản vẽ được ghi nhận theo Tài liệu 299/TTg. Ảnh: CT

Ngày 21/6/2016, UBND quận Thủ Đức có Văn bản số 2337/UBND-TNMT về xử lý đơn của công dân, có nội dung: Việc phục hồi lối đi theo Tài liệu 299/TTg theo kiến nghị của ông Đồng không thực hiện được do các hộ dân không đồng ý...

Không đồng ý, ông Đồng tiếp tục nộp đơn khiếu nại Văn bản số 2337/UBND-TNMT.

Ngày 29/11/2017, Chủ tịch UBND quận Thủ Đức ban hành Quyết định số 7641/QĐ-UBND về việc đình chỉ giải quyết khiếu nại của ông Đồng…

Ông Đồng cho biết, Văn bản số 2337/UBND-TNMT của UBND quận Thủ Đức không căn cứ vào các quy định pháp luật mà căn cứ vào ý kiến chủ quan của các hộ dân thông qua cuộc họp lấy ý kiến là không khách quan, không đúng quy định… Do đó, ông Đồng đã khởi kiện, yêu cầu tòa án hủy Văn bản số 2337/UBND-TNMT và Quyết định số 7641/QĐ-UBND của UBND Quận Thủ Đức.

Đồng thời, yêu cầu tòa án tuyên UBND quận Thủ Đức có trách nhiệm thực hiện đúng quy định của pháp luật về quản lý đất đai và giải quyết khiếu nại của ông Đồng về việc cưỡng chế buộc bà Phép thực hiện trả lại lối đi đã lấn chiếm trên đất công do Nhà nước quản lý.

Chính quyền thua kiện nhưng chưa thi hành xong bản án?

Tại Bản án số 1293/2020/HC-ST, TAND TP HCM nhận định: Đối với yêu cầu hủy Văn bản số 2337/UBND-TNMT, ngày 28/7/2015, ông Đồng gửi đơn đề nghị UBND quận Thủ Đức giải quyết việc bà Phép xây dựng nhà trọ lấn chiếm lối đi chung gây khó khăn cho gia đình lưu thông, đi lại vào khu đất của gia đình. Đề nghị UBND quận Thủ Đức kiểm tra, xử lý buộc bà Phép tháo dỡ phần xây dựng lấn chiếm lối đi chung, trả lại hiện trạng lối đi theo Tài liệu 299/TTg.

Ngày 21/6/2016, UBND quận Thủ Đức ban hành Văn bản số 2337/UBND-TNMT về xử lý đơn của công dân…

Hội đồng Xét xử xét thấy, ông Đồng cho rằng bà Phép lấn chiếm là ngõ đi chung do Nhà nước quản lý, như vậy yêu cầu của ông Đồng liên quan đến đất công cộng quy định tại Điểm e Khoản 2 Điều 10 Luật Đất đai năm 2013 là đất giao thông đường bộ. Theo quy định tại Khoản 3 Điều 23 Luật Đất đai thì “UBND các cấp có trách nhiệm quản lý Nhà nước về đất đai tại địa phương theo thẩm quyền…” và theo quy định tại Khoản 1 Điều 208 Luật Đất đai thì “trách nhiệm của Chủ tịch UBND các cấp có trách nhiệm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những vi phạm pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai tại địa phương”.

Như vậy, lẽ ra sau khi nhận được đơn của ông Đồng, UBND quận Thủ Đức phải tiến hành xác minh thu thập tài liệu để xác định có hay không sự tồn tại của đường giao thông công cộng, nếu có con đường này kích thước và vị trí như thế nào; bà Phép có lấn chiếm đường giao thông công cộng như ông Đồng trình bày hay không và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về đất đai (nếu có).

“Do lối đi chung trên là đất giao thông công cộng do Nhà nước quản lý nên UBND quận Thủ Đức không thể căn cứ vào sự đồng ý của các hộ dân để khôi phục lối đi công động. Do đó, ông Nguyễn Ngọc Đồng yêu cầu tòa án hủy Văn bản số 2337/UBND-TNMT của UBND quận Thủ Đức là có cơ sở” - TAND TP HCM nhận định.

UBND phường Linh Trung cần làm rõ: Có không việc bà Phép xây nhà trọ không phép trên phần đất công cộng do Nhà nước quản lý? Nếu có thì sẽ xử lý như thế nào? Ảnh: CT

TAND TP HCM cũng cho rằng việc Chủ tịch UBND quận Thủ Đức ban hành Quyết định số 7641/QĐ-UBND đình chỉ giải quyết khiếu nại của ông Đồng là không đúng quy định tại Điều 10 Luật Khiếu nại…

Tại Bản án số 1293/2020/HC-ST, TAND TP HCM quyết định tuyên xử chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Đồng; hủy Văn bản số 2337/UBND-TNMT của UBND quận Thủ Đức và Quyết định số 7641/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND quận Thủ Đức.

Bản án buộc UBND và Chủ tịch UBND quận Thủ Đức phải thực hiện nhiệm vụ công vụ theo quy định của pháp luật.

Trao đổi với PV Báo Thanh tra, ông Nguyễn Ngọc Đồng cho biết: Mặc dù người dân đã thắng kiện hành chính UBND quận và Chủ tịch UBND quận Thủ Đức, nhưng đến nay, sau gần 2 năm, bản án có hiệu lực pháp luật, gia đình chúng tôi vẫn chưa nhận được quyết định của chính quyền địa phương về việc hủy 2 văn bản trái luật đó. Đồng thời, cũng không nhận được văn bản của UBND quận về việc có tiếp tục giải quyết khiếu nại của tôi nữa hay không?

Ngày 14/7/2022, PV Báo Thanh tra đã liên hệ tác nghiệp tại UBND quận Thủ Đức, UBND phường Linh Trung và để lại nội dung, yêu cầu làm rõ và cung cấp hồ sơ liên quan tới nhiều vần đề xoay quanh vụ việc trên. Trong đó có việc quản lý phần đất do Nhà nước quản lý là lối đi công cộng cũng như làm rõ có không việc xây dựng trái phép trên lối đi công cộng nêu trên?

Ngày 14/7/2022, PV Báo Thanh tra ghi nhận thực tế cho thấy, phần đất của gia đình ông Đồng chỉ có lối đi duy nhất là con ngõ sử dụng chung với các hộ (trong đó có nhà bà Phép). Tuy nhiên, ông Đồng không thể đi vào đất của nhà mình do lối đi đã bị xây một bức tường cao khoảng hơn 1m. Phần lối đi tiếp giáp phần đất nhà ông Đồng hiện có bề ngang rất hẹp và bị nhiều người dân chiếm, sử dụng vào việc để xe, vật dụng cá nhân… Hiện gia đình ông Đồng phải đi nhờ qua một gia đình khác mới có thể đi vào khu đất của mình.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin vụ việc.