Cựu chiến binh Nguyễn Hữu Nghị với túi xông bên mình sống lặng lẽ một mình trong căn phòng hơn 9 m2 thuộc diện phải cưỡng chế. Ảnh: Thành Nam

Theo báo cáo của Công ty TNHH Một thành viên Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội và cơ quan chức năng quận Hoàn Kiếm, ông Nguyễn Hữu Nghị hiện đang sinh sống tại căn phòng tầng 2, số 34 Lò Sũ (phường Lý Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm) theo Hợp đồng thuê nhà số 3788 do bà Nguyễn Thị Bẩy (mẹ ông Nghị) đứng tên thuê của Nhà nước năm 1994, với diện tích 42,3 m² cùng phần diện tích xây dựng thêm 28,2 m² (trong đó có 13,9 m² có phép, 14,3 m² không phép), gồm 12 thành viên sử dụng.

Nguồn gốc căn phòng của ông Nghị là phần diện tích nằm ngoài hợp đồng thuê nhà của bà Bẩy, được thể hiện trong bản vẽ kèm theo hợp đồng thuê nhà năm 1994, được các thành viên trong gia đình hoạch định phân chia cho nhau sử dụng ổn định trong nhiều năm.

Năm 2017, hộ ông Nghị phát sinh việc tự ý cải tạo không phép căn hộ nói trên (do hộ liền kề xây nhà gây hư hỏng - phóng viên) với mục đích chống dột, không xây quây, không xâm phạm diện tích hộ liền kề, không ảnh hưởng tới kết cấu của ngôi nhà và cảnh quan khu vực. UBDN phường Lý Thái Tổ đã ban hành quyết định đình chỉ thi công.

Ngày 12/6/2019, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm ban hành Quyết định số 1413/QĐ-KPHQ về việc áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả với hành vi xây dựng không phép của ông Nghị.

Ngày 9/11/2020, UBND quận Hoàn Kiếm ban hành Quyết định số 2482/QĐ-CCXP về việc cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với hộ ông Nghị, nội dung gồm: Tháo dỡ mái tôn (một mái) đỉnh mái cao 6,2 m (nguyên trạng cao 6,2 m), chân mái cao 3,9 m (nguyên trạng cao 3,6 m) diện tích mái 26,3 m²; biện pháp khắc phục là khôi phục hậu quả là khôi phục mái tôn đã tháo dỡ về nguyên trạng ban đầu là 2 mái riêng biệt.

Ngày 10/3/2022, Xí nghiệp Quản lý và Phát triển nhà Hoàn Kiếm phối hợp kiểm tra, lập biên bản việc gia đình ông Nghị tự giác thực hiện khắc phục cắt phần mái tôn một mái để tách thành hai mái riêng biệt giữa phòng thờ và phòng ở tại 34 Lò Sũ.

Bức tường sạch đẹp nhất trong căn phòng được ông Nghị dành để treo những phần thưởng cao quý của mình. Ảnh: Thành Nam

Tại các văn bản này đều có chung nhận xét, ông Nghị đã tự nguyện tháo dỡ tách phần mái vi phạm thành 2 mái (theo yêu cầu của Quyết định 2482) và bản thân ông là người già neo đơn, lại thuộc diện đang được Phòng Lao động Thương binh và Xã hội quản lý và chi trả chế độ người nhiễm chất độc hóa học bị mắc bệnh suy giảm khả năng lao động 41%, nên xem xét cho phép giữ nguyên trạng căn hộ để ổn định cuộc sống.

Có mặt tại số nhà 34 Lò Sũ, trong căn phòng đơn sơ với một chiếc ghế kiêm luôn giường ngủ, vừa xuất viện về với cái túi xông vẫn đeo bên hông, người cựu chiến binh hơn 80 tuổi lo lắng chia sẻ với phóng viên: Đi theo tiếng gọi của Tổ quốc, từ tháng 1/1966, tôi nhập ngũ tham gia chiến đấu tại chiến trường B (Khe Xanh, Quảng Trị, Đường 9 Nam Lào) thuộc quân số của Quân khu Trị Thiên, tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Đến tháng 4/1974, sức khoẻ chỉ còn 50%, tôi được đưa về Bắc, điều trị tại Đoàn An dưỡng 869 Bộ Tư lệnh Thủ đô, sau đó được phục viên về địa phương. Tôi được các cơ quan chức năng đã xác định bị nhiễm chất độc màu da cam (41-60%). Khi trở về gia đình vì hoàn cảnh hết chỗ ở, tôi phải ở phần sân lợp giấy dầu do mẹ tôi làm cho chỉ có 7m², sau sửa lại thành mái tôn được hơn 9m². Vì hoàn cảnh chỗ ở chật hẹp, sức khoẻ không đảm bảo cho cuộc sống mưu sinh, với mức trợ cấp hằng tháng của Nhà nước không nuôi nổi gia đình nên vợ và con đã bỏ đi. Năm 2017, do nhà số 36 Lò Sũ xây cao 12 tầng làm cho phòng ở cứ mưa là dột, nên phải sửa cái mái nhà. Vậy mà mấy năm nay liên tục có thông báo cưỡng chế làm tôi lo lắng nhiều, sức khỏe giảm sút, nay viện, mai viện khổ quá.

Với những đóng góp cho công cuộc giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cựu chiến binh Nguyễn Hữu Nghị đã được tặng Giấy chứng nhận Gia đình vẻ vang, Huân chương Kháng chiến Hạng 3, Huân chương Chiến sĩ vẻ vang Hạng 3.

Ông Nghị là người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học với tỷ lệ suy giảm khả năng lao động mức 41-60% hưởng trợ cấp hàng tháng. Ảnh: Thành Nam.

Một người em gái của ông Nghị chia sẻ thêm: Hoàn cảnh của anh tôi thế nào thì cả phố, phường đều biết. Tuổi già sức yếu, ốm đau bệnh tật triền miên lại sống cô đơn một mình. Nhà hàng xóm xây dựng nhà cao tầng gây hỏng phòng, khi sửa lại, có thay đổi lợp lại thành một mái cho mưa gió đỡ dột, những mong anh yên tâm sống nốt tuổi già, nhưng ai ngờ lại làm cho anh thêm bệnh. Xung quanh đây khối nhà còn vi phạm kinh khủng hơn nhưng có thấy xử lý, cưỡng chế gì đâu, mà không hiểu vì sao cứ nhằm vào cái phòng như lỗ mũi của anh tôi để cưỡng chế dỡ cái mái nhà thì liệu có thấu tình, đạt lý.

Để hiểu rõ hơn sự tình và có thêm thông tin, phóng viên đã đặt lịch làm việc với UBND phường Lý Thái Tổ, UBND quận Hoàn Kiếm. Đến nay đã nhiều tháng, UBND quận Hoàn Kiếm vẫn chưa có hồi âm.

Mặt khác, vụ việc này đã và đang phát sinh nhiều đơn thư. Thành ủy, UBND TP Hà Hội đã có nhiều văn bản chỉ đạo UBND quận Hoàn Kiếm kiểm tra, rà soát xử lý. Còn UBND phường Lý Thái Tổ nhiều lần ra thông báo và tổ chức cưỡng chế.

Để đảm bảo cho ông Nghị ổn định cuộc sống, vui vẻ tuổi già, nên chăng cần xem xét đến đề nghị cho giữ nguyên hiện trạng căn phòng của cơ quan chức năng. Đây là việc làm có lẽ hợp tình, hợp lý nhất theo truyền thống nhân văn tốt đẹp của dân tộc Việt.

Theo quy định tại Điều 30 Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng số 02/2020/UBTVQH14 ngày 9/12/2020 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học ngoài việc được hưởng chế độ trợ cấp hàng tháng, thì tại khoản 7 còn quy định: “Hỗ trợ cải thiện nhà ở căn cứ vào công lao, hoàn cảnh của từng người hoặc khi có khó khăn về nhà ở”.