Hàng chục người dân đứng trước nguy cơ mất nhà, mất đất vì quyết định cưỡng chế của chính quyền địa phương. Ảnh: Nam Hà

Cưỡng chế nhà của dân nghèo giao cho doanh nghiệp

Ngày 10/1/2011, UBND Thành phố ban hành Văn bản số 114/UBND-ĐTMT về chấp thuận địa điểm cho CTCP XD số 5 đầu tư xây dựng khu nhà ở tại phường Phước Long B tại khu đất có diện tích 20.746,2m²... Với điều kiện: trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày ký văn bản, nếu khu đất chưa có Quyết định giao đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thì Văn bản sẽ hết hiệu lực.

Cuối năm 2014, mặc dù chưa được UBND Thành phố ban hành quyết định giao đất, song CTCP XD số 5 vẫn làm đơn khiếu nại gửi UBND phường Phước Long B và UBND quận 9 vì cho rằng  có một số hộ dân tự ý đổ đất, lấn chiếm, xây dựng nhà ở... trên phần diện tích 20.746,2m².

Lần lượt trong các Ngày 20/3/2015 và Ngày 4/5/2015, ông Trần Thanh Giàu Phó Chủ tịch UBND phường và bà Cao Đoàn Ngọc Thủy Chủ tịch UBND phường Phước Long B đã ban hành 2 Thông báo được niêm yết và phát thanh thông báo rộng rãi với nội dung, sau khi kiểm tra, khảo sát và đối chiếu các hồ sơ thì tại một phần thửa đất số 01 tờ bản đồ số 79 TL 2003 thuộc phường Phước Long B hiện nay có nhiều hộ dân đang lưu trú tại vị trí đất nói trên. UBND phường thông báo việc sử dụng đất nói trên là bất hợp pháp... vì đó là đất của CTCP XD số 5 làm “chủ đầu tư”.

Tại Văn bản số 1898/UBND-QLĐT ngày 27/8/2015, Phó Chủ tịch UBND quận 9 Hoàng Minh Tuấn Anh cũng có ý kiến chỉ đạo UBND phường Phước Long B phối hợp với CTCP XD số 5 và các đơn vị liên quan thực hiện thủ tục tháo dỡ các công trình không phép theo đúng trình tự pháp luật...

Ngày 6/11/2015, cán bộ địa chính phường Phước Long B đã lập hàng loạt các Biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu tự phá dỡ công trình đối với các hộ dân. Ngày 11/11/2015, bà Chủ tịch UBND phường Phước Long B đã bất ngờ ký và ban hành hàng loạt các Quyết định cưỡng chế phá dỡ nhà của hàng chục người dân.

Dân khiếu nại, tố cáo khẩn cấp

Đứng trước nguy cơ mất nhà, mất đất để “biếu không” cho chủ đầu tư, người dân đã làm đơn gửi đi nhiều nơi để khiếu nại, tố cáo khẩn cấp liên quan tới việc bà Cao Đoàn Ngọc Thủy Chủ tịch UBND phường Phước Long B đã ban hành Quyết định cưỡng chế.

Trong đơn gửi Báo Thanh tra, ông Nguyễn Minh Quân cùng vợ là Phạm Thị Minh Nguyệt ngụ tại Tổ 8, Khu phố 6 phường Phước Long B cho rằng: “việc UBND phường lập Biên bản vi phạm hành chính số 35/UB-VPHC là không phù hợp quy định vì không có sự có mặt của ông và người thân gia đình. Đồng thời, nội dung: năm 2010 bà Nguyệt tự ý sửa chữa xây dựng công trình có kết cấu tường xây, mái tôn là không đúng sự thật. Vì vào khoảng năm 2000, bà Hậu và ông Ánh có cho vợ chồng ông một căn nhà lá và một phần đất biền lá để ở và chăn nuôi gà vịt. Đến cuối năm 2003, do bị hư hỏng, dột nát nên tôi đã sửa chữa mái tôn, xây tường ở cho đến nay...”. Ông Quân có nhấn mạnh rằng, “nếu năm 2010 có phát hiện việc xây dựng thì tại sao ở thời điểm đó chính quyền không lập biên bản mà đến bây giờ mới lập ?!”.

Ông Võ Văn Hạnh, ngụ tại 697 đường Đỗ Xuân Hợp, phường Phước Long B thì bức xúc cho rằng: “gia đình tôi mua nhà đất từ năm 2002, khi mua đã có nhà. Chúng tôi sinh sống ổn định từ đó tới nay thì bỗng dưng nhận được Quyết định cưỡng chế số 224/QĐ-UBND  của UBND phường. Biên bản số 45/BB-VPHC ngày 6/11/2015 về vi phạm hành chính và yêu cầu tự phá dỡ công trình, gia đình chúng tôi không được ký và nhận. Chủ tịch UBND phường ban hành Quyết định cưỡng chế với lý do: “đã có hành vi vi phạm xây dựng công trình trên đất không được phép xây dựng tại vị trí đất thuộc một phần thửa đất số 01, tờ bản đồ số 79 …”. Tuy nhiên, vi phạm này không được nêu rõ là vi phạm vào Điều nào của Nghị định nào? Do đó, tôi nhận thấy việc viện dẫn lý do như trên là không phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành...”

Tại các Biên bản tiếp xúc vận động người dân tự tháo dỡ công trình vi phạm, ông Quân, ông Hạnh, bà Hường, bà Bằng, bà Yên, bà Oanh cùng nhiều hộ dân khác đều có ý kiến không đồng ý với Quyết định cưỡng chế do UBND phường ban hành...

Bất cập trong Quyết định cưỡng chế

Nếu nói người dân sai, thì tại sao không kịp thời xử lý ngay từ khi manh nha xây dựng mà phải đợi họ sống ổn định nhiều năm sau đó mới tiến hành cưỡng chế. Trong trường hợp này, chính quyền phường Phước Long B cần xem lại việc áp dụng Thông tư 02/2014/TT-BXD ngày 12/2/2014 của Bộ Xây dựng để tiến hành lập hàng loạt Biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu tự tháo dỡ công trình xây dựng để làm cơ sở cho việc ban hành Quyết định cưỡng chế sau này. Vì khi lập biên bản này đồng nghĩa với việc chính quyền tại thời điểm đó mới phát hiện vi phạm. Điều này lại hoàn toàn mô thuẫn với những văn bản chỉ đạo, hay thông báo trước đó của UBND phường và UBND quận 9 vì trong các văn bản nêu trên đều thể hiện việc chính quyền đã biết và phát hiện vi phạm.

Tại Khoản 1, Điều 2, Nghị định 121/2013/NĐ-CP ngày 10/102013 của Chính phủ quy định: Mọi hành vi vi phạm hành chính phải được phát hiện kịp thời và đình chỉ ngay... Vậy liệu các Biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu tự tháo dỡ công trình xây dựng do UBND phường Phước Long B lập có đúng và kịp thời theo quy định của pháp luật?

Ở một diễn biến khác, ngày 7/12/2015, Trụ sở tiếp công dân Trung ương đã ban hành Công văn số 125/CV-TDTW gửi Chủ tịch UBND quận 9 với nội dung: ông Võ Văn Hạnh đại diện cho 14 hộ dân đến Trụ sở tiếp công dân Trung ương khiếu nại việc Chủ tịch UBND phường Phước Long B bà Cao Đoàn Ngọc Thủy đã ban hành 14 Quyết định cưỡng chế trái quy định pháp luật; buông lỏng quản lý để CTCP XD số 5 xây dựng tường rào kiên cố trên đất không được xây dựng và không có giấy phép xây dựng... Đề nghị UBND quận 9 tiếp nhận, giải quyết, trả lời các nội dung khiếu nại trên và thông báo kết quả giải quyết cho Trụ sở tiếp công dân Trung ương biết theo quy định.

Nam Hà