Sạt lở bờ bãi sản xuất nông nghiệp tại thôn Nghĩa Kỳ, xã Vĩnh Hoà, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hoá. Ảnh: Hương Trà

Việc sạt lở bờ sông Mã của thôn Nghĩa Kỳ và Giang Đông, xã Vĩnh Hoà, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hoá đã diễn ra nhiều năm. Chúng tôi có mặt tại bờ sông Mã - bãi bồi của hai thôn Nghĩa Kỳ và Giang Đông, nơi đây, nền địa chất chủ yếu là cát và đất phù sa, các mép lở đứng thành và có nhiều vết rạn, vết nứt, có nguy cơ tiếp tục sạt lở khi trời mưa, bão diễn ra. Một số vị trí đã sạt lở vào diện tích đất sản xuất của các hộ dân.

Bà Vũ Thị Kiệm - một trong những người dân hiện đang có diện tích đất bãi tại thôn Nghĩa Kỳ cho biết: “Hiện nay, gia đình tôi có diện tích 8.062m² đất cơ bản đang canh tác trên đất bãi này, từ năm 2014 trở lại đây, thuyền khai thác cát của Công ty Minh Chung có mỏ cát số 18 tại khu vực này hút cát lấn sâu vào vị trí đất bãi sản xuất nông nghiệp của người dân, dẫn đến sạt lở rất nhiều, mất nhiều diện tích đất sản xuất và nguy hiểm đến tính mạng của hơn 30 hộ dân nơi đây. Chúng tôi đã phải thức đêm để xua đuổi các tàu thuyền hút cát vào đất bãi này. Chúng tôi đã chụp ảnh, quay videoclip để phản ánh với các cấp chính quyền về các tàu thuyền hút cát để có biện pháp xử lý và ngăn chặn các tàu thuyền không hút cát vào bãi sản xuất, để giữ đất cho bà con nhân dân 2 thôn Nghĩa Kỳ và Giang Đông”.

Người dân thôn Nghĩa Kỳ và Giang Đông hàng ngày ra trông bãi, xua thuyền hút cát đi để chống sạt lở đất bãi sản xuất nông nghiệp. Ảnh: Hương Trà

Ông Lê Ngọc Luỹ, ở thôn Giang Đông, cho biết: “Gia đình tôi có diện tích đất bãi sản xuất nông nghiệp là  2.280m², nhưng đã bị sạt lở gần 2.000m² rồi. Ở đây, cứ về đêm là chúng tôi phải thường xuyên đi ra bãi xua đuổi các thuyền hút cát để bảo vệ đất bãi cho mình canh tác. Nhiều hôm, có 7-8 cái thuyền trực tiếp hút sát vào bờ bãi của thôn Giang Đông. Trong 3 ngày vừa qua (9, 12 và 13/9), các thuyền tập trung hút cát ban đêm, có khoảng 3 - 4 thuyền hút một lúc và cách bờ bãi chỉ có 15m, đến khoảng 2-3 giờ sáng thì có 2-3 cái thuyền chứa cát với khối lượng rất lớn, khoảng từ 90-100 khối/thuyền. Họ hút trong vòng khoảng 30 phút là đầy thuyền, nên dẫn đến sạt lở rất nhiều… ảnh hưởng rất lớn đến 32 hộ dân ở 2 thôn này”.

Trước đó, UBND xã Vĩnh Hoà đã nhiều lần có văn bảo báo cáo với Chủ tịch và UBND huyện Vĩnh Lộc về việc kiểm tra và thực hiện các biện pháp khắc phục hiện tượng sạt lở bờ bãi sông tại xã Vĩnh Hoà. Qua công tác thực địa, chính quyền địa phương đã phát hiện một số cọc phao chỉ giới mỏ khai thác cát của Công ty TNHH Minh Chung (Cty Minh Chung) - đơn vị khai thác mỏ cát số 18, do lâu ngày bị hư hỏng và yêu cầu phía công ty khai thác phải khôi phục lại toàn bộ các cọc phao mốc chỉ giới. Niêm yết công khai thời gian được phép khai thác, kinh doanh tại mỏ, đăng ký cụ thể số lượng, số hiệu, công suất tàu, thuyền, trang thiết bị sử dụng trong hoạt động khai thác với UBND xã.

Hiện trạng sạt lở đã ăn sâu vào các bãi đất sản xuất nông nghiệp của người dân thôn Nghĩa Kỳ. Ảnh: Hương Trà

Từ tháng 4/2023 đến nay, UBND xã đã thành lập chốt kiểm soát, tổ tuần tra lưu động kiểm soát việc khai thác cát tại mỏ số 18 tại 2 thôn, đồng thời, làm việc với Cty Minh Chung, yêu cầu duy trì thực hiện việc thả phao nổi trên sông; cắm mốc bê tông tại các điểm khép góc giới hạn mỏ; niêm yêt công khai thời gian được phép khai thác trong ngày; đăng ký cụ thế số lượng, số hiệu, công suất tàu, thuyền, trang thiết bị sử dụng trong hoạt động khai thác, vận chuyển cát, sỏi với UBND xã, Công an xã để theo dõi, quản lý.

Do sự cố sạt lở từ 6/8 đến 10/8/2023, thì mốc khép góc số 5 và một số mốc phụ từ mốc số 5 đến mốc số 6 đã bị sạt lở từ hôm 4/8/2023, đến nay vẫn chưa cắm bổ sung lại.

Ngày 23/8/2023, tại biên bản kiểm tra thực tế của đoàn liên ngành hiện trường sạt lở tại 2 thôn Nghĩa Kỳ và Giang Đông, xã Vĩnh Hoà, có nội dung kiểm tra cụ thể: Tổng chiều dài sạt lở bờ sông tại thời điểm kiểm tra khoảng 385m, trong đó có 3 điểm sạt lở nghiêm trọng gồm: Điểm số 1 thuộc khu vực mỏ cát số 18 (tại mốc số M5 đã bị sạt), chiều dài sạt lở khoảng 100m, chiều rộng sạt lở nơi lớn nhất khoảng 25m; chiều cao vách sạt lở 6-7m, cách khu vực dân cư của thôn Nghĩa Kỳ, xã Vĩnh Hoà khoảng 150m.

Người dân thôn Giang Đông đang lo lắng khi tình trạng sạt lở vào đất bãi sản xuất nông nghiệp của mình. Ảnh: Hương Trà

Hai điểm sạt lở ở hạ lưu mỏ cát số 18, trong đó: Điểm số 2 cách ranh giới mỏ mốc M5 khoảng 150m về phía hạ lưu; chiều dài cung sạt khoảng 150m, chiều rộng cung sạt lở là 35m; chiều cao vách sạt lở từ 5-6m; khoảng cách từ điểm sạt lở nơi gần nhất đến khu vực đất dân cư thôn Giang Đông và Nghĩa Kỳ khoảng 80m.

Ở điểm số 3 cách ranh giới mỏ tại mốc M5 khoảng 250m về phía hạ lưu, chiều dài cung sạt khoảng 135m; chiều rộng cung sạt 35m; chiều cao vách sạt lở từ 5-6m; khoảng cách từ điểm sạt lở nơi gần nhất đến khu vực đất dân cư thôn Giang Đông và Nghĩa Kỳ khoảng 70m.

Trao đổi với ông Trần Xuân Tùng, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hoà, phóng viên được cho biết: “Vào đầu tháng 8/2023, tình trạng sạt lở bãi bồi của 2 thôn Nghĩa Kỳ và Giang Đông diễn ra nhanh hơn, việc sạt lở tại các vị trí này đã diễn ra từ những năm trước đây. Hiện nay, do diễn biến thời tiết mưa to và xả lũ của thuỷ điện Trung Sơn làm cho mực nước dâng cao, dẫn đến việc sạt lở càng nhanh hơn. Chính quyền địa phương cũng đã báo cáo với các phòng, ban liên quan của UBND huyện Vĩnh Lộc về tình hình sạt lở tại 2 thôn này. UBND huyện đã báo cáo với các sở, ban, ngành. UBND xã cũng đã nhiều lần báo cáo bằng văn bản với UBND huyện, sau đó, các sở, ban, ngành đã kiểm tra, đánh giá có nhiều nguyên nhân gây sạt lở như: Mưa gió kéo dài, trong đó có việc hút cát của Cty Minh Chung tại mỏ số 18. Đồng thời, để có biện pháp khắc phục về tình trạng sạt lở này, UBND xã đã có văn bản báo cáo với UBND huyện để duy trì cắm biển bảng, căng dây.”

Ông Tùng cho biết thêm: “Việc người dân tại 2 thôn Nghĩa Kỳ và Giang Đông phản ánh về việc sạt lở này là đúng sự thật. Hiện nay, diện tích bị sạt lở của 2 thôn khoảng 12 nghìn m²/15ha (150 nghìn m²) đất cơ bản (sản xuất nông nghiệp) và việc sạt lở có nguy cơ ảnh hưởng đến các hộ dân sống ngoại đê. Vì vậy, đề nghị các cơ chức năng tiến hành kè khẩn cấp để đảm bảo diện tích đất sản xuất nông nghiệp cho bà con nhân dân yên tâm sinh sống. Đồng thời, chính quyền địa phương đã đề nghị với UBND huyện Vĩnh Lộc về việc đền bù đối với các diện tích sạt lở cho bà con nhân dân”.

Với tình trạng hiện nay đang bị sạt sở nhanh diện tích lớn của 2 bãi tại 2 thôn Nghĩa Kỳ và Giang Đông, xã Vĩnh Hoà, đề nghị UBND huyện Vĩnh Lộc và tỉnh Thanh Hoá sớm có chỉ đạo, có biện pháp khắc phục triệt để tình trạng sạt lở để đảm bảo diện tích đất cho các hộ dân sản xuất cũng như cuộc sống của các hộ dân nơi đây.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin đến bạn đọc.