Bộ Công thương cho biết, trong cơ cấu giá xăng hiện nay của Việt Nam, các loại thuế, phí chiếm khoảng 30-32% (tương đương 10-11 nghìn đồng/lít). Như vậy nếu không có thuế phí thì giá xăng của Việt Nam sẽ khoảng 20 nghìn đồng/lít (tương đương 0,86 USD/lít). Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Ngày 3/6, bên hành lang Quốc hội, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) nêu quan điểm về việc nhập khẩu xăng dầu và đảm bảo nguồn cung, điều hành giá xăng dầu.

+ Thưa ông, Malaysia đang muốn xuất bán sang Việt Nam một lượng xăng dầu với giá 13.000 đồng/lít, là xăng trợ giá cho người dân. Đây có phải là cơ hội tốt để tăng nguồn cung giá rẻ?

Tôi nghĩ rằng, việc bình ổn giá xăng dầu qua nhiều phương thức như tăng nguồn cung; giảm thuế, phí… trong đó, điều chỉnh nguồn cung là vấn đề rất cơ bản.

Khi có nguồn cung trong nước và chủ động khai thác từ các nhà máy lọc hóa dầu, tăng nguồn dự trữ để có lượng dự trữ đủ lớn, không bị ảnh hưởng bởi biến động từ bên ngoài là cần thiết.

Vì thế, nếu như có các nguồn nhập khẩu với mức giá phù hợp thì đó là biện pháp đảm bảo nguồn cung. Không có lý do gì khi giá xăng dầu trong nước cao mà chúng ta có nguồn nhập khẩu với giá ưu đãi mà lại không tính đến phần đó.

+ Trường hợp mua được hàng trợ giá này, có nên ưu tiên sử dụng cho nhóm đối tượng yếu thế, dễ tổn thương như người có thu nhập thấp?

Chúng ta có chính sách điều hành giá xăng dầu riêng, không áp dụng rập khuôn theo chính sách các nước.

Như với lô hàng giá rẻ nhập về cũng phải hòa chung với nguồn trong nước và không thể tách riêng lô hàng đó để bán theo giá thấp vì không thể khả thi, thậm chí gây ra yếu tố bất bình đẳng, trục lợi.

Dù chúng ta có nhận được hàng trợ giá, kể cả những hàng cho không thì vẫn phải thực hiện việc điều hành chung.

+ Bộ trưởng Công thương có nêu là ép giá xăng dầu - đầu vào xuống quá thấp thì có thể gây thiệt hại cho nền kinh tế, thậm chí còn phải đối diện với những vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp. Quan điểm của ông về vấn đề này thế nào?

Nếu chúng ta can thiệp bằng những biện pháp hành chính hoặc đưa ra các trợ cấp để “ép” giá xăng dầu xuống thấp thì hoàn toàn có thể rơi vào việc bị kiện chống bán phá giá.

Còn dùng các biện pháp thị trường một cách “sòng phẳng” để giảm giá xăng dầu, thì không có cơ sở nào để các nước kiện chúng ta. Như chúng ta hoàn toàn có quyền cắt giảm thuế nhập khẩu, hoặc những vấn đề thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt… vì đây là quyền của chúng ta.

+ Theo ông, nên giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng ở mức nào và trong thời gian bao lâu để kiểm soát giá xăng dầu?

Trong hoàn cảnh giá xăng dầu tăng lên quá cao, tác động lan tỏa, đẩy các loại hàng hóa khác tăng lên, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân một cách đột ngột, ảnh hưởng đến phục hồi kinh tế và bình ổn kinh tế vĩ mô, cũng như kiểm soát lạm phát thì buộc phải sử dụng công cụ thay đổi chi phí cấu thành trong giá bán như các sắc thuế.

Còn điều chỉnh bao nhiêu cần phải tính toán rất rõ, và với mức điều chỉnh như vậy thì tác động đến lựa chọn hành vi sẽ thế nào, gây hệ lụy ra sao, buôn lậu xăng dầu. Vì vậy, tôi cho rằng giảm là cần thiết, còn mức giảm thế nào thì phải tính toán, đánh giá.

Việc thay đổi giá xăng dầu trên thế giới, không diễn ra từ từ, khó dự báo dài hạn hay ngắn hạn, nên thời hạn giảm bao lâu cần thay đổi linh hoạt.

Vì vậy, cần có cơ chế giao quyền cho Chính phủ trong một khung điều chỉnh, điều chỉnh ngày hôm nay, tháng này thay đổi mức thuế như thế này, nhưng tháng sau có thể thay đổi khác, tùy theo chính sách điều hành linh hoạt của Chính phủ.

+ Vấn đề dự trữ xăng dầu quốc gia đã được nhắc nhưng liệu có khả thi hay không, thưa ông?

Việc tăng dự trữ quốc gia là cần thiết nhưng phải xem ngân sách Nhà nước có đảm bảo, nên phải có sự kết hợp hài hòa giữa dự trữ quốc gia với dự trữ của doanh nghiệp.

Dự trữ doanh nghiệp không phải là mua xăng dầu về kho, mà dự trữ qua hợp đồng mua bán trước, đấy là biện pháp rất phổ biến.

Chúng ta cần phải có khuôn khổ pháp lý cho việc này, mặc dù hiện nay cho phép các công ty kinh doanh xăng dầu được quyền mua bán theo hợp đồng, nhưng vẫn chưa thực hiện.

Trước đó, tại Hội thảo “Xúc tiến xuất khẩu với thị trường Malaysia và các nước Hồi giáo” do Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP HCM (ITPC) tổ chức, ông Trần Việt Thái, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Malaysia cho biết, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia sẵn sàng hỗ trợ, kết nối doanh nghiệp Việt nhập khẩu xăng dầu của Malaysia để ổn định thị trường trong nước.

Theo ông Thái, giá xăng tại Việt Nam đã là 31.573 đồng/lít, trong khi xăng RON 95 tại Malaysia được Chính phủ hỗ trợ giá cho người dân là 13.000 đồng/lít.

Bộ Công thương cho biết, trong cơ cấu giá xăng hiện nay của Việt Nam, các loại thuế, phí chiếm khoảng 30-32% (tương đương 10-11 nghìn đồng/lít). Như vậy nếu không có thuế phí thì giá xăng của Việt Nam sẽ khoảng 20 nghìn đồng/lít (tương đương 0,86 USD/lít).

Trước thông tin một số báo có đưa về việc giá xăng tại Malaysia chỉ ở mức 13 nghìn đồng/lít, Bộ Công thương cho biết, Malaysia là nước sản xuất xăng dầu lớn và xuất khẩu xăng dầu.

Tại Malaysia, Nhà nước không đánh các loại thuế đối với xăng dầu tiêu thụ trong nước và đồng thời có chính sách trợ giá đối với xăng dầu tiêu thụ trong nước cho người dân. Hiện, Chính phủ Malaysia đang trợ giá 1,65 RM tương đương 0,4 USD cho mỗi lít xăng RON95 và 1,85 RM tương đương 0,45 USD cho mỗi lít dầu diesel.

Như vậy, nếu Chính phủ Malaysia không trợ giá và nếu Việt Nam không đánh các loại thuế, phí, giá xăng RON95 của hai quốc gia là tương đương nhau (tại Malaysia hiện sẽ là 0,87 USD/lít, trong khi giá tại Việt Nam nếu bỏ các loại thuế phí là khoảng 0,86 USD/lít).

Chính sách trợ giá của Malaysia chỉ áp dụng cho người bản địa. Ngay cả người nước ngoài tại Malaysia cũng phải mua xăng không được trợ giá nên xăng dầu xuất khẩu của Malaysia cũng được bán theo giá thị trường chung của khu vực.

Như tại Singapore, nước xuất khẩu xăng dầu lớn tại khu vực Châu Á, giá xăng dầu cũng đang ở mức khá cao, giá xăng RON95 của Singapore hiện ở mức 2,315 USD/lít (tương đương khoảng 54.000 đồng/lít).