Năm 2024, tỷ trọng kinh tế số của Việt Nam đạt tỷ trọng 18,3% GDP. (Ảnh minh họa)

Kinh tế số tăng trưởng vượt 20%/năm

Trong năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương triển khai chuyển đổi số một cách có trọng tâm, trọng điểm, với các mũi nhọn đột phá, nhằm đưa hoạt động quản lý, điều hành của chính quyền các cấp chuyển dần sang môi trường trực tuyến, dựa trên dữ liệu số và công nghệ hiện đại.

Đây là định hướng đúng đắn, không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản trị nhà nước mà còn tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp trong việc tiếp cận các dịch vụ công. Tỉ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình trong cả nước đạt 45%, tăng 2,5 lần so với năm 2023. Cổng Dịch vụ công quốc gia tiếp tục phát huy hiệu quả, với 4.475 thủ tục hành chính được tích hợp, tương đương 70,8% tổng số thủ tục hành chính cả nước.

Kinh tế số Việt Nam tiếp tục tăng trưởng ấn tượng, trở thành trụ cột quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Năm 2024, tỷ trọng kinh tế số đạt 18,3% GDP, với tốc độ tăng trưởng vượt 20%/năm, cao gấp 3 lần tốc độ tăng trưởng GDP truyền thống và là mức cao nhất trong khu vực Đông Nam Á. Thương mại điện tử bán lẻ ghi nhận doanh thu đạt 25 tỷ USD, tăng khoảng 20% so với năm trước, đưa Việt Nam vào top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới.

Đặc biệt, tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt tăng trưởng trên 50% mỗi năm - mức tăng cao nhất trong khu vực - cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong hành vi tiêu dùng và thói quen tài chính của người dân. Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đã mạnh dạn áp dụng các nền tảng số để tiếp cận thị trường, mở rộng quy mô và tối ưu vận hành.

Xã hội số cũng chứng kiến những thay đổi tích cực. Lần đầu tiên, tỉ lệ truy cập các nền tảng số “Make in Vietnam” vượt tỷ lệ truy cập nền tảng nước ngoài, đạt 25,25%, tăng 5,62% so với năm 2023. Với kết quả này, Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia có lượng người dùng các nền tảng số nội địa ở mức cao. Các nền tảng trong lĩnh vực ngân hàng, mạng xã hội, truyền hình, truyền thông do doanh nghiệp Việt Nam phát triển đang ngày càng khẳng định vị thế và chiếm lĩnh thị phần trong nước.

Năm 2024, số lượng chứng thư chữ ký số được cấp cho người dân trưởng thành đạt 12,5 triệu, tăng 58,61% so với năm 2023, nâng tỷ lệ người trưởng thành sở hữu chữ ký số lên 25%. Đây là yếu tố then chốt để thúc đẩy các giao dịch điện tử, đảm bảo tính pháp lý và bảo mật trong môi trường số.

Tính đến cuối năm 2024, hơn 55,25 triệu tài khoản VNeID đã được kích hoạt, vượt xa mục tiêu 40 triệu tài khoản đề ra trong Đề án 06/CP. Khoảng 90% người dân tham gia bảo hiểm xã hội đã có sổ sức khỏe điện tử. 100% học sinh, sinh viên cả nước có hồ sơ học tập số được cập nhật liên tục. Toàn bộ các bệnh viện, trung tâm y tế công lập, cùng với các cơ sở giáo dục đại học đã triển khai hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, tạo điều kiện thuận lợi và minh bạch trong quản lý tài chính công.

Trong bối cảnh môi trường số phát triển nhanh, vấn đề an toàn thông tin được đặt lên hàng đầu. Năm 2024, Việt Nam đã tăng 8 bậc, từ vị trí 25 lên vị trí 17/194 quốc gia trong xếp hạng toàn cầu về an toàn thông tin, lọt vào nhóm I - nhóm quốc gia hình mẫu và đứng thứ 4/38 nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Hiện nay, tổng nhân lực ngành công nghệ thông tin đạt 561.000 người, chiếm khoảng 1,1% tổng lao động xã hội. Đây là lực lượng nòng cốt, đóng vai trò trung tâm trong quá trình xây dựng và phát triển các nền tảng số quốc gia.

Chuyển đổi số cũng đóng góp rõ rệt vào tăng trưởng kinh tế vĩ mô. Theo Cục Thống kê, GDP quý I năm 2025 tăng 6,93% so với cùng kỳ năm trước - mức tăng cao nhất trong vòng 5 năm qua. Trong đó, khu vực dịch vụ chiếm 43,44%, công nghiệp và xây dựng chiếm 36,31% GDP, phản ánh sự lan tỏa của chuyển đổi số vào các lĩnh vực cốt lõi của nền kinh tế. Hàng loạt mô hình sản xuất thông minh, chuỗi cung ứng số hóa, dịch vụ công nghệ tài chính phát triển mạnh đã tạo cú hích cho năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia.

Không chỉ hướng đến hiệu quả kinh tế, Việt Nam đang nỗ lực kết hợp chuyển đổi số với chuyển đổi xanh -  hai xu hướng chủ đạo của phát triển bền vững. Việc ứng dụng các công nghệ như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật trong quản lý năng lượng, giao thông, sản xuất giúp giảm phát thải khí nhà kính, sử dụng hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Nhiều doanh nghiệp trong các lĩnh vực như nông nghiệp, logistics, sản xuất công nghiệp đã áp dụng công nghệ số để tối ưu hóa quy trình vận hành, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Điều này không chỉ góp phần vào tăng trưởng kinh tế mà còn giúp Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Chuyển đổi số - Không chỉ là bài toán công nghệ

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, chuyển đổi số tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Hạ tầng công nghệ chưa đồng đều giữa các vùng miền, đặc biệt là ở khu vực nông thôn và miền núi. Nhiều nơi chưa có mạng internet ổn định, khiến việc tiếp cận công nghệ và dịch vụ số còn hạn chế. Nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ thông tin chưa đáp ứng đủ nhu cầu phát triển. Tình trạng thiếu hụt kỹ sư, lập trình viên, chuyên gia an toàn mạng đang đặt ra bài toán lớn cho hệ thống đào tạo. Ngoài ra, nhận thức của một bộ phận người dân, doanh nghiệp về lợi ích của chuyển đổi số còn hạn chế, dẫn đến tâm lý e ngại khi tiếp cận công nghệ mới.

Chuyển đổi số là nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững. (ảnh minh họa)

Một vấn đề khác cũng cần đặc biệt lưu tâm là an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Sự phát triển nhanh chóng của không gian số đồng nghĩa với nguy cơ mất an toàn thông tin ngày càng cao. Các hành vi tấn công mạng, lừa đảo trực tuyến, rò rỉ dữ liệu người dùng diễn ra ngày một tinh vi. Trong bối cảnh đó, việc xây dựng một hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ và phù hợp với thực tiễn là yêu cầu cấp thiết, nhằm bảo vệ quyền lợi người dân và tạo niềm tin vào môi trường số.

Để thúc đẩy chuyển đổi số trở thành nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững, Việt Nam cần tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp từ Trung ương đến địa phương. Trước hết, cần ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng số hiện đại, mở rộng mạng 5G, phổ cập thiết bị thông minh, bảo đảm người dân ở mọi vùng miền đều được tiếp cận công nghệ.

Đồng thời, phải chú trọng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số chất lượng cao, từ giáo dục phổ thông đến đại học và đào tạo nghề. Việc nâng cao nhận thức xã hội về chuyển đổi số cũng là yếu tố quyết định thành công. Các chương trình truyền thông, tập huấn, hướng dẫn thực hành sử dụng công nghệ cần được tổ chức thường xuyên và bài bản, giúp người dân, doanh nghiệp hiểu rõ, tin tưởng và chủ động tham gia vào quá trình số hóa.

Chuyển đổi số là hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và đồng lòng của toàn xã hội. Đây không chỉ là câu chuyện của công nghệ, mà còn là cuộc cách mạng trong tư duy quản lý, vận hành, sáng tạo và phát triển. Khi mỗi người dân, mỗi doanh nghiệp trở thành một mắt xích tích cực trong mạng lưới số, khi chính quyền các cấp hành động quyết liệt, đồng bộ, thì chuyển đổi số mới thực sự trở thành động lực nội sinh thúc đẩy Việt Nam phát triển nhanh và bền vững trong những thập kỷ tới.