Tiến sĩ Akjemal Magtymova, đại diện của WHO tại Syria, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn tại văn phòng của bà ở Damascus, Syria, thứ ba, ngày 2 tháng 2 năm 2021. Ảnh: AP

Theo Hãng tin AP, hơn 100 tài liệu mật cho thấy bà Akjemal Magtymova đã có hành vi lạm dụng chức quyền và liên tục sử dụng sai mục đích số tiền tài trợ từ WHO.

Đối mặt với các cáo buộc này, bà Magtymova coi đó là “một sự phỉ báng”, đồng thời từ chối trả lời các câu hỏi của nhà báo.

Những tố cáo ẩn danh đến từ ít nhất 10 nhân viên của WHO tại Syria đã mở ra cuộc điều tra nội bộ lớn nhất của WHO trong nhiều năm trở lại, với sự tham gia của hơn 20 điều tra viên.

WHO xác nhận họ đang nghiêm túc xem xét các cáo buộc chống lại bà Akjemal Magtymova và tiếp tục mở rộng điều tra.

Đại diện của WHO cho biết: “Chúng tôi sẽ không cung cấp thêm thông tin về vụ việc nhằm đảm bảo tính bảo mật. Thời gian dự kiến hoàn thành cuộc điều tra cũng chưa thể tiết lộ”.

Những sự thật bị phơi bày

Năm ngoái, văn phòng của WHO tại Syria được cung cấp 115 triệu USD tiền viện trợ, để giải quyết các vấn đề y tế tại quốc gia bị chiến tranh tàn phá nặng nề với hơn 90% dân số sống trong cảnh nghèo đói này. Tuy nhiên, các điều tra viên đã phát hiện số tiền trên bị sử dụng sai mục đích và hàng triệu người dân Syria không nhận được số tiền hỗ trợ này.

Các tài liệu, email và tin nhắn nội bộ đã làm dấy lên những lo ngại về cách sử dụng các khoản tiền của WHO dưới thời Magtymova. Các nhân viên cáo buộc bà Magtymova thường xuyên bỏ lỡ các khoản tài trợ hạn chế nhằm giúp đỡ hơn 12 triệu người Syria đang cần viện trợ y tế.

Bà Magtymova được cho là “không nắm được mức độ nghiêm trọng của đại dịch COVID-10 ở Syria” khi không cung cấp đầy đủ thuốc và thiết bị cho người dân, gây nguy hiểm đến tính mạng của hàng triệu người.

Các tài liệu mật cho thấy bà Magtymova từng tổ chức một buổi tiệc xa hoa với chi phí 11.000 đô la được trích từ quỹ WHO, chủ yếu để ca ngợi những thành tựu của bản thân, vào thời điểm chưa đến 1% dân số Syria được tiêm một mũi vaccine COVID-19.

Các nhân viên WHO Syria nói rằng bà Magtymova “không khuyến khích nhân viên làm việc từ xa, ép buộc nhân viên đã mắc COVID phải đến văn phòng và tổ chức các cuộc họp trực tiếp”.

Vào tháng 12 năm 2020, trong năm đầu tiên của đại dịch, bà Magtymova đã giao nhiệm vụ cho hơn 100 nhân viên quay một clip nhảy flashmob cho một sự kiện cuối năm của Liên hợp quốc. Vào thời điểm này, các quan chức cấp cao của WHO tại Geneva đang tư vấn cho các quốc gia thực hiện các biện pháp phòng, chống virus corona, bao gồm việc ngừng các hoạt động tập thể không cần thiết.

Một trong số những video các nhân viên WHO Syria biểu diễn điệu nhảy “Jerusalema” trước cửa một nhà kho chứa vật tư y tế. Ảnh: AP

Sáu chuyên gia y tế công cộng của WHO tại Syria cho hay, bà Magtymova đã nhiều lần gọi nhân viên của mình là “những kẻ hèn nhát” và “chậm phát triển”.

Đáng lo ngại hơn, bà Magtymova được cho là có những “ưu ái” nhất định với các chính trị gia cấp cao của Syria. Ít nhất năm nhân viên đã tố cáo bà Magtymova sử dụng quỹ của WHO để mua những món quà đắt tiền tặng cho quan chức Bộ Y tế và các cơ quan khác.

Bà Magtymova còn được cho là có liên quan đến một số hợp đồng đáng ngờ, bao gồm một hợp đồng lên tới vài triệu USD với một nhà cung cấp mà bà có quan hệ cá nhân.

Nguồn tin cũng tiết lộ một nhân viên khá thân cận với bà Magtymova đã nhận được 20.000 USD tiền mặt để mua thuốc, bất chấp việc Chính phủ Syria không có bất kỳ yêu cầu nào. Nhân viên này cũng thường xuyên có những cuộc mua bán như vậy, theo lệnh của bà Magtymova.

Các chuyên gia y tế công cộng cũng cáo buộc bà Magtymova đã “lén lút” gặp gỡ quân đội Nga, việc này có khả năng vi phạm tính trung lập của WHO với tư cách là một tổ chức của Liên hợp quốc.

Các chuyên gia trên yêu cầu được bảo mật thông tin cá nhân do lo ngại sẽ bị trả thù. 3 trong số họ đã rời khỏi WHO.

Trong một đơn khiếu nại được gửi tới Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus vào tháng 5, một nhân viên ở WHO Syria nói rằng, bà Magtymova đã tuyển dụng những nhân viên “không đủ năng lực”, phần lớn trong số đó là người thân của các quan chức Chính phủ.

“Các hành động hung hăng và lạm dụng của tiến sĩ Akjemal Magtymova đã và đang ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả hoạt động của WHO trong việc hỗ trợ người dân Syria”, nhân viên này cho biết thêm.

“Đất nước chúng tôi đang gặp nhiều khó khăn trong bối cảnh dịch bệnh COVID diễn biến phức tạp. Sự thiên vị, lừa đảo và các bê bối của bà Magtymova đã khiến người dân Syria không nhận được sự hỗ trợ mà họ đáng được có”.

Đơn khiếu nại trên đã không nhận được phản hồi của Tổng Giám đốc WHO Tedros.

Vào tháng 5 vừa qua, Giám đốc Văn phòng Khu vực Đông Địa Trung Hải của WHO Ahmed Al-Mandhari đã chỉ định một nhân vật khác thay thế vị trí của Akjemal Magtymova, sau khi bà này được cho nghỉ phép. Tuy nhiên, bà vẫn được liệt kê là đại diện của WHO Syria trong danh bạ nhân viên và nhận mức lương cấp giám đốc.