Hồ sơ "vụ trộm cắp của thế kỷ" liên quan tới Ngân hàng Rafidain được đặt vào ưu tiên hàng đầu để giải quyết. Ảnh: Getty

Theo các nhà chức trách Iraq, vụ bê bối tập trung vào các khoản tiền mặt của Tổng cục Thuế bị nghi ngờ "rút ruột" bất hợp pháp tại một chi nhánh của Ngân hàng Rafidain.

Tài liệu từ cơ quan thuế của Iraq cho thấy, khoản tiền 3,7 nghìn tỷ dinar (khoảng 2,5 tỷ USD) được cho là đã bị rút trong khoảng thời gian từ tháng 9/2021 đến tháng 8/2022, sau đó đã được chuyển tới tài khoản của 5 công ty khác nhau thông qua 247 tờ séc và ngay lập tức được rút khỏi các tài khoản đó.

Đây là một số tiền đáng kinh ngạc ngay cả ở một nước thường xuyên được xếp hạng thuộc nhóm những quốc gia tham nhũng nhất thế giới như Iraq.

Quan chức chống tham nhũng hàng đầu của Iraq - Thẩm phán Haider Hanoun, người đứng đầu Ủy ban Liêm chính Iraq, ngày 6/8 đã thông báo về động thái tìm kiếm lệnh truy nã (thông báo đỏ) của Interpol để truy tìm một số cựu quan chức cấp cao nước này đang ở nước ngoài, trong đó có cựu Bộ trưởng Tài chính và cựu Giám đốc Cơ quan tình báo.

Theo ông Hanoun, một số người liên quan đến vụ rút 2,5 tỷ USD một cách bất hợp pháp từ cơ quan thuế đang ở các nước như UAE, Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan, Arab Saudi, Anh và Mỹ. Cơ quan Tư pháp Iraq đang làm việc với Interpol để dẫn độ những người này về nước.

Ông Hanoun cho biết thêm, những người đang được Iraq yêu cầu thông báo đỏ từ Interpol có thể đang nắm giữ không dưới 77 triệu USD, trong vụ án rút ruột tiền từ cơ quan thuế. Và vụ án này có tới gần 50 nghi phạm.

Không chỉ đứng đầu Ủy ban Liêm chính Iraq, ông Haider Hanoun cũng là người được giao trọng trách lãnh đạo Ủy ban Cấp cao - cơ quan chịu trách nhiệm về điều tra các vụ tham nhũng lớn như bê bối tại Tổng cục Thuế, được thành lập hồi tháng 11 năm ngoái, trong bối cảnh tân Thủ tướng Mohammed Shia al-Sudani xác định giải quyết nạn tham nhũng là ưu tiên hàng đầu.

Thẩm phán Haider Hanoun và các chồng tiền giấy đã thu hồi được trong vụ thất thoát 2,5 tỷ USD từ cơ quan thuế gây rúng động Iraq. Ảnh: iraqinews

Theo ông Hanoun, cơ quan tư pháp cũng sẽ yêu cầu các thông báo đỏ đối với thư ký riêng và cố vấn chính trị của cựu Thủ tướng Mustafa al-Kadhimi.

Cả ông Kadhimi và cựu Bộ trưởng Tài chính Ali Allawi đều phủ nhận có liên quan. Các cáo buộc tham nhũng trong một vụ bê bối được mô tả là “vụ trộm cắp của thế kỷ” đã được tiết lộ vào cuối năm ngoái ngay trước khi một Chính phủ mới lên nắm quyền.

Ông Allawi rời khỏi Chính phủ của ông Kadhimi vào tháng 8/2022 với lý do can thiệp chính trị vào công việc của Chính phủ và tham nhũng. Cựu Bộ trưởng Tài chính nói rằng, đã thực hiện các bước để ngăn chặn hành vi "rút ruột" xảy ra tại cơ quan thuế, nhưng những quyết định của ông đã bị các quan chức khác phớt lờ.

Thủ tướng đương nhiệm Mohammed Shia al-Sudani cho biết, một trong những ưu tiên của ông là chống nạn tham nhũng tràn lan, là nguyên nhân khiến hàng tỷ USD tài sản dầu mỏ của nước này bị thất thoát trong những năm qua.

Tham nhũng, quản lý yếu kém và gia đình trị đầy rẫy ở Iraq, nhiều năm nay đã gây ra sự bức xúc trong đông đảo người dân.

Điều này đã cản trở những nỗ lực của đất nước nhằm phục hồi sau nhiều thập kỷ chiến tranh và các biện pháp trừng phạt kinh tế của Liên hợp quốc được đưa ra áp đặt dưới thời của chế độ Saddam Hussein.

Liên quan đến các thông báo đỏ, thẩm phán Hanoun nói với Hãng tin Reuters rằng, doanh nhân Nour Zuheir là một trong những nghi phạm nổi bật nhất trong vụ bê bối. Các nhà chức trách đã thu hồi được khoảng 380 tỷ dinar (292 triệu USD) tiền bị đánh cắp kể từ khi Nour Zuheir được tại ngoại vào tháng 11/2022.

Zuheir đã công khai khẳng định mình vô tội trước mọi cáo buộc.

Nhiều người ở Iraq đã đặt câu hỏi, tại sao doanh nhân này được phép tự do đi lại, mặc dù bị cáo buộc đóng vai trò chính trong “vụ trộm cắp của thế kỷ”.