Thu hồi hơn 386ha đất thuộc dự án trồng rừng của Công ty Lâm Sinh. Ảnh minh họa: Bùi Bình

UBND tỉnh Hà Giang vừa ban hành kết luận thanh tra toàn diện việc chấp hành các quy định của pháp luật trong quá trình triển khai thực hiện dự án trồng rừng sản xuất kết hợp chăn nuôi động vật dưới tán rừng tại huyện Bắc Mê, Vị Xuyên và thị xã Hà Giang (nay là thành phố Hà Giang), tỉnh Hà Giang của Cty Lâm Sinh.

Dự án trồng rừng sản xuất kết hợp chăn nuôi động vật dưới tán rừng của Cty Lâm Sinh được UBND tỉnh Hà Giang đồng ý chấp thuận chủ trương triển khai trồng rừng kinh tế tại Văn bản số 1665 ngày 11/6/2009.

Ngày 21/7/2009 UBND tỉnh Hà Giang cấp giấy chứng nhận đầu tư (GCNĐT).

Địa điểm thực hiện dự án tại xã Trung Thành, Ngọc Minh (huyện Vị Xuyên); xã Ngọc Đường (thành phố Hà Giang). Dự án có quy mô trồng mới 418,45ha rừng tập trung, trong đó: 318,45ha keo tai tượng; 100ha cây dó bầu, kết hợp chăn nuôi gia súc, gia cầm và động vật hoang dã dưới tán rừng. Tiến độ thực hiện dự án 2 năm: năm 2009 trồng 100ha cây keo; năm 2010 trồng 218,45ha cây keo và 100ha cây dó bầu; xây dựng chuồng trại để chăn nuôi gia súc, gia cầm và động vật hoang dã dưới tán rừng. Tổng vốn đầu tư dự án 186,9 tỷ đồng (vốn tự huy động của công ty 36,9 tỷ đồng, vốn vay 150 tỷ đồng). Thời gian thực hiện dự án 50 năm kể từ ngày cấp GCNĐT.

Qua kiểm tra, xác minh cho thấy, từ khi được cấp GCNĐT đến thời điểm thanh tra, Cty Lâm Sinh đã trồng được 146,58ha. Kết quả thanh tra ngày 8/3/2016 của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), công ty đã trồng được khoảng 16ha tại thôn Tiến Thành (xã Ngọc Minh), nhưng đến thời điểm thanh tra năm 2019 tại địa điểm trên không có cây trồng và đang tiến hành phát, đốt thực bì để chuẩn bị trồng rừng được khoảng 5,3ha.

Năm 2017, công ty trồng rừng tại xã Ngọc Đường được 31,6ha. Tuy nhiên, so với đăng ký tại GCNĐT tiến độ thực hiện chậm 120 tháng; trong quá trình thực hiện dự án công ty không chấp hành chế độ báo cáo định kỳ. Do vậy, công ty đã vi phạm Luật Đầu tư năm 2014.

Kết quả kiểm tra hồ sơ cho thấy, công ty không triển khai thực hiện dự án trồng rừng trên địa bàn huyện Bắc Mê, nhưng tại GCNĐT được cấp (tên dự án) có thể hiện trồng rừng trên địa bàn huyện Bắc Mê, công ty không thực hiện điều chỉnh GCNĐT các nội dung thay đổi trên, đã vi phạm khoản 1, Điều 33 Nghị định số 118 ngày 12/11/2015 của Chính phủ.

Đối với việc quản lý, sử dụng đất, ngày 6/3/2009 công ty được UBND tỉnh Hà Giang giao 418,45ha đất, đã ký hợp đồng thuê đất với Sở TN&MT và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Công ty đã triển khai trồng rừng được 146,58ha. Tuy nhiên, do thiếu trách nhiệm, nên công ty để bị người dân lấn, chiếm đất tại xã Ngọc Đường, xã Trung Thành, đồng thời đất trồng rừng không được sử dụng trong thời gian 24 tháng liên tục tại xã Ngọc Minh, vi phạm điểm e, h, khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai năm 2013.

Bên cạnh đó, việc trồng rừng của công ty chưa đảm bảo đúng theo dự án được duyệt; diện tích rừng trồng không chăm sóc, cây sinh trưởng phát triển kém, không thành rừng, để cỏ dại, giây leo lấn át. Theo dự án được duyệt, đến năm 2010 phải trồng xong toàn bộ diện tích rừng được giao, xây dựng chuồng trại để chăn nuôi gia súc, gia cầm và động vật hoang dã dưới tán rừng, nhưng đến nay công ty không thực hiện đúng theo quy định.

Đoàn thanh tra tiến hành kiểm tra thực tế tại xã Ngọc Đường, diện tích công ty được giao 106,41ha, công ty đã trồng được 31,6ha, diện tích đất bị người dân xâm lấn 8,5ha, 66,3ha còn lại là đất trống. Tại xã Ngọc Minh, diện tích được giao 173,65ha, công ty chưa trồng rừng, đang phát, đốt thực bì được 5,3ha, mở đường dân sinh và mở đường phân lô vào khu vực đất được giao cho dự án có diện tích 83,3ha (đất trống), còn lại 85ha là đất rừng tự nhiên, trạng thái chủ yếu là rừng hỗn giao. Tại xã Trung Thành, diện tích được giao 138,38ha, hiện tại, 23,4ha là đất trống, 114,98ha chủ yếu là đất có cây tái sinh tự nhiên.

Tại thời điểm kiểm tra, công ty chưa thực hiện hạng mục kết hợp chăn nuôi, gia súc, gia cầm và động vật hoang dã dưới tán rừng.

Nguyên nhân để xảy ra các sai phạm trên được Chủ tịch UBND tỉnh chỉ rõ, Sở TN&MT chưa bàn giao đất ngoài thực địa tại xã Trung Thành và xã Ngọc Đường dẫn đến không xác định rõ ranh giới, vị trí đất dự án và đã xảy ra tranh chấp kéo dài, trồng rừng nhầm địa điểm. Cty Lâm Sinh chậm đưa đất vào sử dụng theo tiến độ dẫn đến cây tái sinh mọc tự nhiên trở thành rừng. Các cơ quan quản lý Nhà nước chưa thực hiện hết chức năng, nhiệm vụ trong lĩnh vực quản lý đối với dự án, công tác thanh tra, giám sát đánh giá còn hạn chế, không tham mưu cho UBND tỉnh các biện pháp xử lý quyết liệt khi phát hiện vi phạm…

Để xảy ra những sai phạm nêu trên trách nhiệm chính thuộc Cty Lâm Sinh khi chưa nghiêm túc thực hiện dự án theo GCNĐT; không thực hiện đúng nghĩa vụ chung của người sử dụng đất; không nghiêm túc chấp hành và thực hiện kết luận thanh tra.

Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) chưa thực hiện nhiệm vụ theo chức năng quản lý Nhà nước đối với dự án thuộc thẩm quyền quản lý, chưa kiểm tra, giám sát và đánh giá chế độ báo cáo đầu tư. Sở TN&MT chưa thực hiện đúng trách nhiệm trong công tác quản lý Nhà nước về đất đai được quy định tại Luật Đất đai, chậm bàn giao (6 năm) 173,6ha đất ngoài thực địa tại xã Ngọc Minh, thậm chí chưa bàn giao 244,85ha đất ngoài thực địa tại xã Trung Thành, xã Ngọc Đường.

UBND huyện Vị Xuyên và UBND thành phố Hà Giang chưa thực hiện đúng trách nhiệm về bảo vệ và phát triển rừng, trách nhiệm về quản lý đất đai, để xảy ra tranh chấp, xâm lấn đất dự án kéo dài. Trong quá trình khảo sát xác định ranh giới, mốc giới trước khi tiến hành lập dự án không xác định rõ ranh giới, vị trí, hiện trạng trên đất tại thời điểm và chủ thể quản lý dẫn đến tranh chấp, xâm lấn. Trách nhiệm trực tiếp thuộc về Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên, thành phố Hà Giang giai đoạn từ năm 2009 đến nay.

Với những sai phạm trên, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang yêu cầu, thu hồi 74,8ha đất tại xã Ngọc Đường, thu hồi toàn bộ diện tích 173,65ha đất tại xã Ngọc Minh, thu hồi 138,38ha đất tại xã Trung Thành. Yêu cầu công ty lập hồ sơ điều chỉnh mục tiêu, quy mô diện tích thực hiện dự án, tên dự án, tiến độ thực hiện phù hợp với diện tích đất sau khi bị thu hồi.

Giao Giám đốc sở TN&MT, Sở KH&ĐT, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND huyện Vị Xuyên, UBND thành phố Hà Giang nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện nhiệm vụ.

Sở TN&MT tiến hành ngay việc bàn giao 31,6ha đất ngoài thực địa tại xã Ngọc Đường để công ty tiếp tục chăm sóc quản lý bảo vệ rừng trồng theo quy định. Chủ trì phối hợp với UBND huyện Vị Xuyên, thành phố Hà Giang và các cơ quan liên quan tiến hành thu hồi diện tích 386,83ha đất tại xã Trung Thành, xã Ngọc Minh, xã Ngọc Đường và bàn giao cho UBND xã quản lý theo quy định…

Bùi Bình