Khởi công xây dựng trước khi được bàn giao đất tại thực địa
Tiến hành thanh tra, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh khẳng định, các D.A chợ đều khởi công xây dựng trước khi được bàn giao đất tại thực địa.
Cùng với đó, chợ Hồng Hà xây dựng không đúng giấy phép được cấp; chợ Hà Khánh chưa có giấy phép xây dựng; D.A chợ Bang, xã Thống Nhất xây dựng, quản lý khai thác kinh doanh khi chưa có các trình tự, thủ tục pháp luật về thuê đất, quy hoạch, xây dựng...
D.A đầu tư xây dựng chợ Trới không được thẩm định về thiết kế chi tiết; chợ Hà Khánh có kế hoạch bảo vệ môi trường được UBND TP Hạ Long xác nhận nhưng không đúng thẩm quyền.
Đặc biệt, đa số các D.A không được nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy trước khi đưa vào khai thác kinh doanh (một số D.A mới được thẩm duyệt thiết kế), chỉ kiểm tra trong quá trình hoạt động kinh doanh.
“Các chủ đầu tư D.A chợ nói trên đã vi phạm quy định tại điểm a, đ, Khoản 7 và điểm đ, Khoản 11, Điều 15, Nghị định 139, ngày 27/11/2017 của Chính phủ” - kết luận thanh tra nêu rõ.
Không chỉ vậy, về đất đai (giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận), chợ Bang, xã Thống Nhất đã được chấp thuận chủ trương cho thuê đất nhưng chưa hoàn thiện hồ sơ pháp lý về đất đai, xây dựng.
Chợ Hà Khánh đã được UBND tỉnh Quảng Ninh quyết định cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất nhưng không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất. Nội dung này, Sở Tài nguyên và Môi trường có ý kiến giải trình. Tuy nhiên, nội dung giải trình không đảm bảo căn cứ pháp lý, phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng.
Ban Quản lý chợ Hạ Long I đang quản lý, khai thác, kinh doanh diện tích đất khoảng 500m2 ngoài ranh giới được UBND tỉnh cho thuê đất tại chợ Hạ Long I (nguồn gốc đất do TP Hạ Long quản lý và đồng ý cho Ban Quản lý chợ Hạ Long I quản lý sử dụng không đúng thẩm quyển, thủ tục), đơn vị đã thực hiện xây dựng công trình trên đất; chợ Trới đang quản lý, sử dụng kinh doanh trên diện tích đất được tạm giao theo quy hoạch xây dựng.
Bên cạnh đó, có khoảng 100 ki ốt nằm trong ranh giới quy hoạch xây dựng chợ Trới và 20 ki ốt nằm trong ranh giới quy hoạch xây dựng chợ Việt Hưng đã giao đất có thu tiền sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ gia đình, cá nhân có mục đích sử dụng là đất cơ sở sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp, nguồn gốc sử dụng: Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất nhưng được giao có thời hạn sử dụng lâu dài, không đúng theo quy định Luật Đất đai.
Ngoài ra, trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính, D.A chợ Bang, xã Thống Nhất đến nay vẫn chưa có hồ sơ pháp lý về đất đai, chưa thực hiện nộp tiền thuê đất, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp nhưng vẫn đang quản lý, khai thác kinh doanh trên diện tích đất theo quy hoạch.
Còn 5/8 chợ do UBND phường, xã quản lý, khai thác, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; 2 chợ do Ban Quản lý chợ Hạ Long I quản lý (chợ Hạ Long I, chợ Trới), đơn vị quản lý sử dụng đất làm mặt bằng sản xuất, kinh doanh nhưng không nộp tiền thuế sử dụng đất phi nông nghiệp theo quy định…
Nguyên nhân và trách nhiệm
Làm rõ nguyên nhân của các vi phạm trên, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cho rằng, các sở, ngành chức năng và UBND TP Hạ Long buông lỏng công tác quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát, chậm phát hiện những sai phạm, thiếu sót…
Cụ thể, UBND TP Hạ Long không tổ chức kiểm tra, xử lý đối với các vi phạm của chủ đầu tư và các đơn vị được giao quản lý chợ; Sở Xây dựng chỉ kiểm tra 1 D.A đã hoàn thành thi công, đang hoàn công xây dựng (chợ Hồng Hà) nhưng không theo dõi, đôn đốc việc thực hiện kết luận, kiến nghị sau thanh tra, kiểm tra; Sở Tài nguyên và Môi trường chủ yếu kiểm tra về lĩnh vực môi trường, 2 cuộc thanh, kiểm tra có nội dung về đất đai nhưng không kiến nghị xử lý theo thẩm quyền…
Đặc biệt, nhiều D.A chủ đầu tư đã tự ý thi công một số hạng mục công trình không đúng quy hoạch, giấy phép được cấp, thi công khi chưa đủ điều kiện khởi công; sử dụng hạng mục công trình không đúng mục đích, công năng theo D.A đầu tư được duyệt, tuy nhiên, không được cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý theo quy định.
Thanh tra tỉnh Quảng Ninh khẳng định, để xảy ra những tồn tại, hạn chế nêu trên, trách nhiệm thuộc về các chủ đầu tư và đơn vị được giao quản lý, khai thác chợ; UBND TP Hạ Long; Sở Xây dựng; Sở Tài nguyên và Môi trường.
Đồng thời yêu cầu, UBND TP Hạ Long; Sở Xây dựng; Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan.