Công ty Trung Tiến đã đào cốt, cắt tầng làm biến dạng địa hình, không còn lớp đất màu để cho việc trồng cây theo như mục tiêu ban đầu của D.A. Ảnh: Cường Vũ

Chính quyền buông lỏng quản lý…

Theo kết luận thanh tra, D.A khu trồng cây ăn quả, cây dược liệu (phường Hà Khẩu, TP Hạ Long) tại thời điểm UBND tỉnh Quảng Ninh chấp thuận chủ trương đầu tư và được UBND TP Hạ Long phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 là đất rừng; sau đó, được chuyển mục đích, cập nhật vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của TP Hạ Long, từ đất rừng sản xuất sang đất trồng cây lâu năm.

Sau khi được giao đất giai đoạn 1, Công ty Trung Tiến đã có tác động vào đất như: San nền, hạ cốt, vận chuyển đất ra khỏi phạm vi thực hiện D.A để bán trong thời gian dài nhưng không bị cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý vi phạm hành chính.

Đến năm 2021, sau khi có ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND TP Hạ Long, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Sở Kế hoạch và Đầu tư mới tiến hành các hoạt động kiểm tra cũng như có biện pháp xử lý đối với hành vi vi phạm về môi trường, về việc xin giãn tiến độ của D.A đối với Công ty Trung Tiến.

Quá trình UBND TP Hạ Long chấp thuận phương án vận chuyển đất, đá đổ thải của D.A có vị trí đổ tại D.A sân Golf Tuần Châu và khu vực hoàn nguyên mỏ sét Giếng Đáy, UBND TP đã giao Phòng Quản lý Đô thị phối hợp cùng Công an TP,  UBND phường Hà Khẩu thực hiện kiểm tra, giám sát việc vận chuyển.

Tuy nhiên, lại không giao cho đơn vị nào kiểm soát khối lượng đất, đá vận chuyển ra khỏi D.A; dẫn tới, không xác định được khối lượng.

Đặc biệt, UBND TP Hạ Long là đơn vị thực hiện chức năng quản lý Nhà nước tại địa phương, trực tiếp giám sát Công ty Trung Tiến triển khai D.A nhưng đã không thực hiện hết trách nhiệm; để doanh nghiệp có hành vi khai thác đất trong thời gian dài, không có biện pháp xử lý kịp thời.

Bên cạnh đó, UBND phường Hà Khẩu là cơ quan Nhà nước trực tiếp quản lý đất đai tại địa phương đã buông lỏng quản lý, để Công ty Trung Tiến tiến hành khai thác khoáng sản tại khu vực thực hiện D.A; tác động vào đất làm biến dạng địa hình, ảnh hưởng tới môi trường và cảnh quan khu vực.

“Như vậy, UBND TP Hạ Long, UBND phường Hà Khẩu buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát, không thực hiện đúng trách nhiệm quản lý Nhà nước theo quy định tại Điều 208 Luật Đất đai 2013…

Tồn tại, thiếu sót trên thuộc trách nhiệm của UBND TP Hạ Long, Phòng Quản lý đô thị, TN&MT, các đơn vị có liên quan, UBND phường Hà Khẩu và các cá nhân có liên quan trực tiếp” - Thanh tra tỉnh Quảng Ninh khẳng định.

Mua bán trái phép tài nguyên khoáng sản

Đối với lĩnh vực khoáng sản, kết luận thanh tra cũng chỉ rõ, UBND tỉnh Quảng Ninh giao cho Công ty Trung Tiến thực hiện D.A khu trồng cây ăn quả, cây dược liệu với tư cách là chủ đầu tư; công ty phải chấp hành theo Quyết định số 2565, ngày 1/9/2015 của UBND tỉnh về chấp thuận địa điểm nghiên cứu quy hoạch, trong đó, có yêu cầu hạn chế tối đa việc san gạt lớn làm biến dạng địa hình để đảm bảo cảnh quan chung khu vực.

Tuy nhiên, Công ty Trung Tiến không chấp hành theo quy định, đã có hành vi: San gạt để khai thác đất trong khu vực thực hiện D.A với mục đích để bán; ký hợp đồng, xuất hóa đơn cho các đơn vị khác để thực hiện san lấp nền mặt bằng cho D.A khác. “Đây là việc mua bán trái phép tài nguyên khoáng sản khi chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt” - kết luận thanh tra cho biết.

Đồng thời, khai thác và bán đất cho một số đơn vị trước khi được cấp phép xây dựng; vận chuyển đất ra ngoài D.A khi chưa được các cơ quan chức năng cho phép; khi được phép vận chuyển đất ra ngoài D.A thì vận chuyển vượt với khối lượng lớn so với khối lượng được cấp phép; có dấu hiệu sử dụng hóa đơn không đúng quy định…

Công ty đã đào cốt, cắt tầng làm biến dạng địa hình, không còn lớp đất màu để cho việc trồng cây theo như mục tiêu tôn chỉ ban đầu của D.A - đây là hành vi hủy hoại đất theo Khoản 25 Điều 3 Luật Đất đai 2013.

“Trách nhiệm chính thuộc Công ty Trung Tiến, UBND phường Hà Khẩu, UBND TP Hạ Long, Sở TN&MT trong quá trình kiểm tra, giám sát, quản lý đã không phát hiện ra các hành vi của Công ty Trung Tiến” - Thanh tra tỉnh Quảng Ninh khẳng định.

Trước những sai phạm trên, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì, phối hợp cùng Sở Xây dựng, UBND TP Hạ Long xác định khối lượng đất đá đã vận chuyển ra khỏi D.A để thực hiện việc truy thu phí, lệ phí tài nguyên cấp quyền khai thác khoáng sản.

UBND TP Hạ Long lập hồ sơ xử phạt hành chính đối với hành vi hủy hoại đất của Công ty Trung Tiến; buộc công ty phải khắc phục hậu quả theo quy định.

Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của ngành, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở TN&MT rà soát để thực hiện tham mưu thu hồi D.A nếu đủ điều kiện theo quy định.

Cùng với đó, yêu cầu Công ty Trung Tiến dừng ngay việc cắt tầng, vận chuyển đất đá ra khỏi D.A; chấp hành quyết định của cơ quan quản lý Nhà nước về hành vi vi phạm đất đai, khắc phục hậu quả do hành vi san gạt trái phép tại địa điểm thực hiện D.A.

Để tăng cường công tác quản lý Nhà nước và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan trong việc tham mưu theo chức năng, yêu cầu thủ trưởng, Giám đốc các sở, ngành: Xúc tiến và Hỗ trợ đầu tư, TN&MT, UBND TP Hạ Long tiến hành kiểm điểm trách nhiệm các tập thể, cá nhân có liên quan; giao Sở Nội vụ hướng dẫn, đôn đốc các cơ quan đơn vị triển khai thực hiện và có đề xuất để UBND tỉnh chỉ đạo theo quy định.

Các nội dung kiến nghị tại kết luận thanh tra sẽ được triển khai thực hiện thế nào? Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm hiểu và thông tin.

Trong lĩnh vực xây dựng, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cũng chỉ rõ, Phòng Quản lý đô thị TP Hạ Long cấp giấy phép xây dựng cho Công ty Trung Tiến không đảm bảo quy định; không thực hiện đúng ý kiến tham gia của các cơ quan chuyên ngành về việc giữ nguyên địa hình tự nhiên, hạn chế tối đa các tác động xấu đến cảnh quan môi trường khu vực, không làm thay đổi địa hình và ảnh hưởng đến quy hoạch sử dụng đất; thực hiện không hết trách nhiệm trong việc tham mưu cho UBND TP đối với việc cấp phép xây dựng.

Việc Công ty Trung Tiến xây dựng 3 công trình nhà tạm (1 nhà công nhân mái tôn, khung thép hộp; 2 nhà ươm cây giống) không phục vụ cho D.A mà chủ yếu để phục vụ hoạt động san gạt mặt bằng, khai thác đất.

Trách nhiệm chính thuộc Phòng Quản lý đô thị TP Hạ Long.