Ngân hàng Đông Á (DongA Bank) được thành lập và chính thức đi vào hoạt động vào năm 1992, với số vốn điều lệ 20 tỷ đồng. Trong hơn 20 năm hoạt động, DongA từng nằm trong nhóm ngân hàng cổ phần hàng đầu Việt Nam về quy mô và uy tín hoạt động. Ảnh: MD

Ngân hàng Nhà nước chiều 14/8 công bố kết luận thanh tra toàn diện Ngân hàng cổ phần Đông Á (DongA Bank) và quyết định kiểm soát đặc biệt với ngân hàng này.

Theo đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ miễn nhiệm, đình chỉ nhiều chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đông Á và phối hợp với các cơ quan xử lý tập thể, cá nhân vi phạm gây thất thoát tài sản của nhà nước và nhân dân. Cơ quan này cũng cho biết, sẽ cử cán bộ Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đảm nhiệm vị trí lãnh đạo chủ chốt để quản trị, điều hành, kiểm soát Đông Á.

"Kết quả thanh tra cho thấy, trong giai đoạn 2012 trở về trước, Đông Á đã có nhiều vi phạm pháp luật về quản lý tài chính, cấp tín dụng và hoạt động kinh doanh khác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình tài chính và hoạt động của Đông Á", thông cáo của Ngân hàng Nhà nước viết.

Ngân hàng Nhà nước cam kết bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền, các quyền, nghĩa vụ kinh tế của các bên có liên quan theo quy định của pháp luật, đồng thời tái cơ cấu toàn diện Đông Á để ngân hàng này hoạt động an toàn, lành mạnh và phát triển bền vững.

Được thành lập và chính thức đi vào hoạt động vào năm 1992, với số vốn điều lệ 20 tỷ đồng, đến nay Đông Á có vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng, tổng tài sản gần 90.000 tỷ đồng. Đây là một trong những ngân hàng tiên phong và đi đầu trong lĩnh vực công nghệ thẻ, thu hút hơn 5 triệu khách hàng sử dụng. Đây cũng là ngân hàng đầu tiên nghiên cứu và chế tạo ATM nhả vàng, đưa vào hoạt động các dòng ATM lưu động, các buồng Auto Banking thế hệ mới có chức năng nhận tiền mặt trực tiếp lớn nhất Việt Nam...

Đông Á không phải là cái tên được nhắc tới trong lần đầu Ngân hàng Nhà nước công bố kế hoạch tái cơ cấu toàn diện hệ thống. 9 ngân hàng được nhắc tới khi đó là SCB, Đệ Nhất, Tín Nghĩa, Habubank, Tienphongbank, GP Bank, Navibank, TrustBank và Western Bank. Tuy nhiên, số phận của ngân hàng được đặc biệt quan tâm sau khi kết quả kinh doanh 2014 cho thấy chỉ đạt 7% kế hoạch đề ra. Năm 2014, lợi nhuận trước thuế của ngân hàng đạt 35 tỷ đồng, giảm 96% so với năm 2013. Với kết quả này, DongA Bank không trả cổ tức cho cổ đông. Tăng trưởng tín dụng là 1% (cho vay tổ chức tín dụng trong nước tăng 73% trong khi cho vay khách hàng giảm 2,26%) và nợ xấu là 3,7%.

Bản thân lãnh đạo Đông Á cũng sắp xếp những kịch bản có thể xảy ra cho ngân hàng mình, khi những thông tin ban đầu từ cuộc thanh tra cho thấy kết quả không khả quan. Tuy nhiên, bị rơi vào tình trạng kiểm soát đặc biệt là điều không được mong đợi.

Trao đổi với báo chí hôm qua, Tổng giám đốc Trần Phương Bình cho biết ngân hàng đang trong giai đoạn tái cơ cấu và đã có văn bản xin Thủ tướng cho phép kéo dài thời gian đến cuối năm để ngân hàng xây dựng đề án cơ cấu lại ngân hàng. Theo ông, có hai phương án chính là tăng cường xử lý nợ xấu và bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược nước ngoài, trong đó phương án hai là giải pháp tốt nhất.

"Trường hợp kết luận thanh tra của Ngân hàng Nhà nước công bố không khả quan, thì ngân hàng đã có các phương án đối phó. Trong đó, ngân hàng đặc biết chú trọng và đã chuẩn bị lượng thanh khoản lớn để phòng trường hợp xấu xảy ra", Tổng giám đốc Trần Phương Bình chia sẻ trước cuộc họp công bố kết quả thanh tra của Ngân hàng Nhà nước.

Tại đại hội cổ đông thường niên 2015, Hội đồng quản trị Ngân hàng Đông Á đã trình xin ý kiến cổ đông về việc Tập đoàn Kinh Đô (KIDO) tham gia rót vốn vào ngân hàng và tăng vốn điều lệ lên 10.000 tỷ đồng. Trong kế hoạch tăng vốn này, mới đây lãnh đạo Ngân hàng Đông Á cũng cho biết có dự định bán vốn cho nhà đầu tư nước ngoài với tỷ lệ tới 49% và hỗ trợ tài chính để nhà băng xử lý nợ xấu.

Năm 2015, DongA Bank đặt kế hoạch 200 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, gấp gần 6 lần năm 2014. 7 tháng đầu năm 2015, lợi nhuận trước thuế của DongA Bank đạt hơn 105 tỷ đồng, huy động vốn gần 82.000 tỷ đồng, tăng gần 5,5%, trong khi tín dụng chỉ tăng 1%.

Trong lịch sử ngành ngân hàng, đã có nhiều nhà băng từng bị rơi vào trường hợp kiểm soát đặc biệt nhưng sau đó đã phục hồi và phát triển mạnh. Đáng chú ý như Ngân hàng Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank). Năm 1997, Eximbank thực sự rơi vào bế tắc và đứng trước nguy cơ đổ vỡ nên phải đặt dưới sự kiểm soát đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước, được sự hỗ trợ về tài chính của Nhà nước, thông qua việc giao cho Vietcombank tiếp quản. Nhiều năm sau đó, ngân hàng đã lấy lại đà phát triển.

Hay như ngân hàng Hàng Hải cũng từng bị đưa vào tình trạng kiểm soát đặc biệt từ cuối tháng 11/2001. VPBank bị Ngân hàng Nhà nước đưa nhà băng này vào diện kiểm soát đặc biệt tháng 9/2002. Ngay cả "ông lớn" Ngân hàng Công Thương Việt Nam (Vietinbank) giai đoạn 2001 dù không bị đưa vào diện "kiểm soát đặc biệt" nhưng đã từng rơi vào cảnh "phá sản về mặt kỹ thuật".

Gần đây nhất, OceanBank do những sai phạm của lãnh đạo cấp cao nên cũng bị đặt dưới dạng kiểm soát đặc biệt và sau đó bị Ngân hàng Nhà nước mua lại với giá 0 đồng.

Kiểm soát đặc biệt là biện pháp Ngân hàng Nhà nước áp dụng khi một tổ chức tín dụng có nguy cơ mất khả năng chi trả, hoặc có nguy cơ mất khả năng thanh toán. Tổ chức này được đặt dưới kiểm soát trực tiếp của Ngân hàng Nhà nước.

Tổ chức tín dụng có thể bị đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt khi lâm vào một hoặc những trường hợp sau đây:

1. Có nguy cơ mất khả năng chi trả, được biểu hiện: 03 (ba) lần liên tiếp không đảm bảo tỷ lệ tối thiểu bằng 1 giữa tổng tài sản “Có” có thể thanh toán ngay trong khoảng thời gian 7 ngày tiếp theo và tổng tài sản “Nợ” phải thanh toán ngay trong khoảng thời gian 7 ngày tiếp theo đối với từng loại đồng tiền, vàng.

2. Nợ không có khả năng thu hồi có nguy cơ mất khả năng thanh toán, được biểu hiện: Nợ xấu chiếm từ 10% trở lên so với tổng dư nợ cho vay hoặc từ 100% tổng vốn tự có trở lên trong vòng 03 tháng liên tiếp.

3. Số lỗ lũy kế của tổ chức tín dụng lớn hơn 50% tổng số vốn điều lệ thực có và các quỹ.

(Trích Thông tư 07/2010/TT-NHNN quy định về việc kiểm soát đặc biệt đối với tổ chức tín dụng)

Theo Lệ Chi/VnExpress