Trong những năm gần đây, Hồng Công liên tục được Tổ chức Minh bạch Quốc tế xếp ở tốp đầu trong những vùng ít tham nhũng nhất trên thế giới. Có được kết quả này, ngoài sự quyết tâm của chính quyền, sự hỗ trợ của người dân, không thể phủ nhận vai trò của ICAC. Để phòng, chống tham nhũng hiệu quả, ICAC triển khai đồng thời 3 biện pháp điều tra, phòng ngừa và giáo dục tương ứng với nhiệm vụ của 3 ban trực thuộc là Ban Điều tra, Ban Phòng ngừa và Ban Liên kết cộng đồng. Hoạt động của mỗi ban đều đặt dưới sự giám sát của một Ủy ban Giám sát độc lập.

Ban Điều tra: Mũi chủ công

Ban Điều tra thực hiện nhiệm vụ thụ lý, điều tra bất kỳ vi phạm nào bị coi là tham nhũng, lạm dụng chức vụ, hay bất kỳ biểu hiện nào của quan chức có liên quan đến hành vi tham nhũng.

Đây là Ban lớn nhất trong ICAC có khoảng 1.000 người. Trưởng ban này đồng thời là Phó Chủ nhiệm ICAC.

Toàn bộ hoạt động điều tra của Ban được đặt dưới các biện pháp an ninh nghiêm ngặt. Mọi công dân có thể tố cáo tham nhũng bằng gửi đơn trực tiếp, qua điện thoại, thư điện tử 24/24 giờ hoặc thông qua các nhân viên của ICAC tại địa phương. Tất cả đơn tố cáo về tham nhũng được tiếp nhận sẽ được xem xét một cách cẩn thận.

Khi điều tra, Ban có quyền yêu cầu ngân hàng, tổ chức tài chính cung cấp thông tin tài khoản của người bị tình nghi để khai thác; được biết toàn bộ tài sản và chi tiêu tài chính của người bị tình nghi; yêu cầu người bị tình nghi giải trình nguồn gốc tài sản (cả người có quyền lợi liên quan nếu cần), nếu không chứng minh được rõ nguồn gốc hợp pháp sẽ bị điều tra; khám nhà, khám người, tạm bắt giữ người, niêm phong, phong tỏa tài sản của bị tình nghi, thu giữ tài liệu… để điều tra.

Ban Phòng ngừa: Liều vắc xin hiệu quả

ICAC luôn coi phòng ngừa ngay từ đầu là một phương pháp hiệu quả để hạn chế tham nhũng. Vì thế, Ban có nhiệm vụ kiểm tra hoạt động của chính quyền, các cơ quan Nhà nước, phát hiện, loại bỏ cơ hội tham nhũng, đưa ra các khuyến nghị; đồng thời trợ giúp các tổ chức tư nhân khi có yêu cầu thông qua hoạt động của nhóm dịch vụ tư vấn.

Ban Phòng ngừa được tổ chức gọn nhẹ với khoảng 60 người, tổ chức theo phòng và nhóm theo dõi riêng từng bộ, ngành lĩnh vực chuyên môn.

Trong hoạt động, Ban luôn giữ mối quan hệ gần gũi với lãnh đạo các tổ chức hoặc công ty nhằm xác định hành vi nhiều khả năng là tham nhũng; đưa ra những giải pháp thực tế với mục đích giảm thiểu cơ hội tham nhũng trong các chính sách cũng như trình tự, thủ tục.

Đối với nhiệm vụ kiểm tra, rà soát định kỳ các quy trình, thủ tục của các bộ, ngành, Ban thực hiện phương thức rà soát rất chuyên nghiệp, bảo đảm công bằng, đơn giản, minh bạch. Trước khi rà soát, Ban sẽ thông báo nội dung rà soát cho bộ, ngành. Sau đó, 1 cán bộ của Ban sẽ tiến hành rà soát thủ tục trong vòng 2 - 3 tháng, sau đó tổng hợp, báo cáo Ủy ban Giám sát phòng ngừa và thông báo kết quả rà soát, khuyến nghị phòng ngừa tham nhũng. Năm 2011, Ban đã thực hiện 71 cuộc rà soát, ban hành 580 văn bản trả lời tư vấn nhanh về phòng ngừa tham nhũng.

Ban Liên kết Cộng đồng: Tạo sức mạnh tổng hợp

Đây là Ban chịu trách nhiệm về các biện pháp giáo dục và phòng ngừa, trong đó chú trọng giáo dục cộng đồng chống lại các hành vi tham nhũng, đồng thời tranh thủ ủng hộ của cộng đồng trong cuộc chiến chống tham nhũng.

Về tổ chức, Ban có khoảng 200 người với nhiệm vụ nâng cao ý thức công chúng về chống tham nhũng thông qua phổ biến thông điệp về chống tham nhũng; thực hiện giáo dục trực tiếp cộng đồng về chống tham nhũng; giải quyết khiếu nại và trả lời thắc mắc liên quan đến tham nhũng; giữ liên lạc và trao đổi thông tin với những cơ quan chống tham nhũng của Trung Quốc.

Trong hoạt động, Ban khai thác rất hiệu quả các phương tiện thông tin đại chúng, từ truyền hình, truyền thanh, cho tới phát hành tờ rơi, thông cáo báo chí, hay sử dụng trang thông tin điện tử. Qua đó, thông điệp về chống tham nhũng được phổ biên một cách rộng rãi, nhanh chóng và hiệu quả.

Ban cũng sử dụng hình thức tiếp cận trực tiếp để truyền tải thông điệp về chống tham nhũng tới các thành viên của cộng đồng, cũng như tranh thủ sự ủng hộ của các tổ chức, cá nhân. Việc này được thực hiện bởi các viên chức địa phương, được bố trí khắp lãnh thổ Hồng Công.

Ngoài ra, Ban còn tổ chức các chương trình riêng biệt dành cho các nhóm cộng đồng khác nhau, để chuyền tải thông điệp về chống tham nhũng một cách hiệu quả và tinh tế nhất như: thương nhân, người có nghề nghiệp chuyên môn, công chức, thanh niên...

Một năm ICAC nhận được 3.500 - 4.000 phản ánh về tham nhũng, qua điều tra đưa ra xét xử khoảng 300 vụ việc. Tỷ lệ các phản ánh tham nhũng trong khu vực công chiếm khoảng 30% tổng số vụ việc.

Đối với một thông báo về tham nhũng, ICAC sẽ có thư trả lời trong vòng 48 giờ; trường hợp không liên quan đến tham nhũng, hoặc là yêu cầu, khuyến nghị về phòng ngừa tham nhũng, giáo dục chống tham nhũng thời hạn này là 2 ngày làm việc.

Lê Hà - Vi Sa