Thị xã Bắc Kạn - Hình dáng một thành phố trong tương lai đã hiện hữu.

Sau gần 20 năm tái lập tỉnh, Thị xã Bắc Kạn có tốc độ đô thị hoá rất nhanh. Hàng loạt các công trình trụ sở, trường học, bệnh viện, đường giao thông và các kết cấu hạ tầng được xây dựng. Dân số của Thị xã cũng tăng rất nhanh do tăng về cơ học. Khu trung tâm đô thị đã có hàng trăm cơ quan, đơn vị, xí nghiệp có trụ sở xây dựng. Thị xã cũng là nơi tập trung các trụ sở của các cơ quan đầu não của tỉnh, trung tâm vui chơi, thể thao của nhân dân. Xây dựng Thị xã Bắc Kạn với tiêu chí đô thị loại III vào trước năm 2015, đô thị loại II vào giai đoạn 2020 - 2030 đồng nghĩa với việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên phạm vi toàn tỉnh Bắc Kạn, là đô thị hạt nhân thúc đẩy lan tỏa để tạo ra năng lực tăng trưởng cao cho các địa phương khác trong tỉnh, đồng thời thể hiện diện mạo chung của tỉnh miền núi. Có tốc độ tăng trưởng và phát triển cao, toàn diện bao gồm các ngành: Công nghiệp chế biến, du lịch, dịch vụ thương mại, cơ sở hạ tầng kỹ thuật đầu mối. Là vùng sinh thái thiên nhiên, vùng bảo tồn văn hóa - lịch sử bền vững của cộng đồng các dân tộc vùng núi phía đông Bắc và là vùng trung tuyến, hậu phương vững chắc đảm bảo an ninh quốc phòng cho vùng biên giới phía Bắc.

Hiện Thị xã có 52.835 người, (dân số thường trú 37.739; dân số tạm trú quy đổi là: 15.096 người); trong đó khu vực nội thị có 24.942 người. Dự báo, đến năm 2015, Thị xã là 58.000 người và đến năm 2020 là 60.000 người.

Quy hoạch chung xây dựng 2010 - 2020

Các chuyên gia về kiến trúc cho rằng, muốn phát triển, Thị xã Bắc Kạn phải lấy dòng sông Cầu làm trung tâm, mở rộng đô thị 2 bên bờ sông và như vậy, sông Cầu sẽ trở thành hành lang xanh với cảnh quan đẹp, có chức năng gắn kết các vùng lâm viên xanh ở phía Bắc, phía Đông Nam, phía Tây và phía Tây Nam, làm hệ hô hấp cho Thị xã. Trong cấu trúc đô thị, cần khai thác và nhấn mạnh cấu trúc địa hình tự nhiên của các ngọn núi vây quanh trong một lòng chảo hùng vĩ, tạo một đô thị miền núi đặc trưng, hòa đồng với cảnh quan thiên nhiên đẹp, đảm bảo môi trường bền vững.

Vì thế, nội dung điều chỉnh, mở rộng quy hoạch chung xây dựng Thị xã Bắc Kạn giai đoạn 2010 - 2020 được xác định là sẽ sáp nhập thêm một phần diện tích đất của các xã Huyền Tụng, Dương Quang, Xuất Hoá; thành lập thêm các phường mới với dự kiến đến hết năm 2015, Thị xã sẽ có 7 phường và 4 xã. 3 phường mới dự kiến phát triển là: Phường phía Bắc gắn chặt với dự án du lịch sinh thái hồ Nặm Cắt. Phường phía Tây Nam gắn chặt với tuyến giao thông đối ngoại là đường Hồ Chí Minh - Hà Nội - Bắc Kạn - Pắc Pó đi qua Thị xã Bắc Kạn. Phường phía Nam (khu vực Xuất Hóa) là khu vực có điều kiện về đất đai hạ tầng kỹ thuật để đô thị hóa và thực trạng khu vực này đã và đang đô thị hóa cao.

Sau khi phát triển thêm 3 phường, Thị xã Bắc Kạn sẽ có tổng diện tích tự nhiên là 13.688ha. Trong đó: 7 phường nội thị diện tích là 4.463ha, còn 4 xã ngoại thị sẽ thu hẹp lại chỉ còn 9.224,3ha.

Hướng phát triển đô thị sau năm 2030

Sau khi lên thành phố, Thị xã  Bắc Kạn sẽ là một đô thị miền núi phát triển, đóng vai trò trung tâm trong chuỗi đô thị phía Bắc và Tây Bắc. Vì vậy, cần phải có hậu thuẫn vững chắc về đất đai, phát triển đồng đều cả về Công - thương - nông và lâm nghiệp, đảm bảo các vùng nguyên liệu, các vùng sản xuất bảo đảm an ninh lương thực để đô thị phát triển bền vững, toàn diện. Do đó, sự cần thiết phải tiếp tục mở rộng thêm ranh giới Thị xã về hướng xã Cẩm Giàng ở phía Bắc, xã Quang Thuận ở phía Tây và xã Mỹ Thanh ở phía Đông.

Theo đó, các khu chức năng chính cần điều chỉnh gồm:

Cụm công nghiệp TTCN, kho tàng, từng bước hình thành 2 KCN là Huyền Tụng và Xuất Hoá.

Khu vực cơ quan hành chính nhà nước: Bổ sung xây mới khu liên cơ quan, nhà ở hỗn hợp: Sở Nội vụ, cơ quan lưu trữ và các ban, ngành tại vị trí trên đường Nguyễn Văn Tố ở phía đông Trường trung cấp nghề.

Để tăng tiềm năng phát triển du lịch, Thị xã Bắc Kạn phải hình thành được các cơ sở du lịch và điểm du lịch. Ngoài việc xây dựng hệ thống khách sạn tại trung tâm, dự kiến xây dựng 3 khu du lịch sinh thái trong Thị xã là Thác Giềng, Khau Dạ và Nậm Cắt. Song song kết hợp bảo tồn, duy tu khu rừng Phặc Tràng và trồng cây gây rừng tạo nên khu rừng thứ 2 giữa lòng Thị xã là Bản Áng. Ngoài các khu du lịch sinh thái trên cần tổ chức khôi phục hệ thống các công trình tâm linh như: Đền Mẫu, đền Cô, đền Thác Giềng.

Công trình Thị ủy, HĐND, UBND TX Bắc Kạn xây dựng tại KĐT phía Nam (mặt đường Trường Chinh) sau này sẽ chuyển sang khu Bắc Sông Cầu (khu Phặc Tràng). Trong tương lai khu Bắc Sông Cầu gắn với khu vực hồ Nặm Cắt sẽ là KĐT tổng hợp, bao gồm: Trung tâm Hành chính, đô thị du lịch - dịch vụ - thương mại - giáo dục - khu ở sinh thái của Thị xã Bắc Kạn và trung tâm thiết chế hạ tầng văn hóa.

Các công trình công cộng khác, như: Sân vận động quy hoạch năm 2005 xác định ở khu Phặc Tràng nay điều chỉnh xây dựng tại khu vực sân bay, vị trí cũ để xây dựng khu nhà ở và cây xanh ven sông Cầu; Bệnh viện Đa khoa 500 giường tỉnh Bắc Kạn được xây dựng tại khu Pá Danh, địa điểm cũ để xây dựng Bệnh viện điều trị bệnh xã hội; Trường trung cấp Y chuyển về xây dựng tại khu Pá Danh sát Bệnh viện Đa khoa 500 giường, khu vực cũ dành cho xây dựng các công trình công cộng; Nhà Bảo tàng tỉnh Bắc Kạn được xây dựng tại vị trí cơ quan Thị ủy, HĐND và UBND TX Bắc Kạn. Khu Triển lãm hội chợ quy hoạch chung năm 2005 bố trí ở khu Phặc Tràng nay điều chỉnh xây dựng tại bến ôtô hiện tại, còn bến ôtô sẽ chuyển về vườn Mơ…

Có thể nói, việc điều chỉnh, bổ sung một số khu chức năng là cần thiết, phù hợp yêu cầu phát triển trong giai đoạn trước mắt và lâu dài, tạo lập các cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội theo hướng hiện đại hóa; phát triển mạnh về du lịch, dịch vụ, thương mại, công nghiệp chế biến (tập trung vào các sản phẩm kinh tế rừng và các sản phẩm truyền thống); đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho đề án nâng cấp Thị xã Bắc Kạn từ đô thị lên loại III (được công nhận năm 2012), trở thành Thành phố trực thuộc tỉnh vào năm 2015, đưa Thị xã Bắc Kạn trở thành một trong những đô thị tiêu biểu của khu vực miền núi phía Bắc.

 Lèng Văn Chiến