Trụ sở HĐND-UBND huyện Mộc Châu. Ảnh: TK

Công dân tố cáo ông Long Trung Tâm, Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu (nguyên Phó Chủ tịch phụ trách Khối Kinh tế, nguyên Trưởng phòng Tài chính - Kế hoạch) và bà Phùng Thị Thủy, Phó Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu phụ trách Khối Kinh tế (nguyên Trưởng phòng Tài chính - Kế hoạch), về việc lạm dụng quyền lực để ban hành và tổ chức thực hiện quy trình cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh có nội dung trái quy định của pháp luật, gây nên sự rườm rà, cản trở quyền tự do kinh doanh, đi ngược với chủ trương cắt giảm thủ tục hành chính của Chính phủ, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của cơ quan Nhà nước.

Cụ thể, trong bộ thủ tục hành chính cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh cá thể từ năm 2015 đến nay, UBND huyện Mộc Châu có quy định thêm 4 văn bản trong thành phần hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký hộ kinh doanh, bao gồm: Bản sao có chứng thực hợp lệ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (hợp đồng thuê địa điểm kinh doanh có kèm theo bản sao có chứng thực hợp lệ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại địa điểm thuê. Bản sao có chứng thực hợp lệ sổ hộ khẩu (hoặc sổ tạm trú đối với chủ hộ kinh doanh không phải là người trong địa bàn huyện).

Đối với một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện phải có bản sao có chứng thực hợp lệ văn bằng, chứng chỉ, giấy chứng nhận của cá nhân hoặc đại diện hộ gia đình được cơ quan có thẩm quyền cấp.

Đối với những ngành, nghề phải có vốn pháp định: Phải có bản sao có chứng thực hợp lệ văn bản xác nhận vốn pháp định của cơ quan có thẩm quyền.

Ban hành thủ tục hành chính không đúng quy định

Theo quy định, từ năm 2015 đến 30/12/2020, thành phần hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký hộ kinh doanh được quy định tại Khoản 1, Điều 71 Nghị định 78/2015/NĐ-CP ngày 14/9/2015 của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp, bao gồm các loại giấy tờ: Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh. Bản sao hợp lệ thẻ căn cước công dân hoặc chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu còn hiệu lực (đối với trường hợp cá nhân tham gia hộ kinh doanh hoặc người đại diện hộ gia đình). Bản sao hợp lệ biên bản họp nhóm cá nhân về việc thành lập hộ kinh doanh (đối với trường hợp hộ kinh doanh do một nhóm cá nhân thành lập).

Thời điểm từ 1/1/2021 đến nay, thành phần hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký hộ kinh doanh theo quy định tại Khoản 2, Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP ngày 4/1/2021 của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp, bao gồm các loại giấy tờ: Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh. Giấy tờ pháp lý của cá nhân đối với chủ hộ kinh doanh, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh (trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh). Bản sao biên bản họp thành viên hộ gia đình về việc thành lập hộ kinh doanh (trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh). Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh (đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh).

Từ những căn cứ pháp lý trên, cho thấy UBND huyện Mộc Châu ban hành bộ thủ tục hành chính cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hộ kinh doanh cá thể chưa đúng với quy định tại Khoản 1, Điều 71 Nghị định 78/2015/NĐ-CP ngày 14/9/2015 của Chính phủ và Khoản 2, Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP ngày 4/1/2021 của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp.

Cũng tại Khoản 2, Điều 85 Nghị định số 01/2021/NĐ-CP ngày 4/1/2021 về số lượng hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh: “Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện không được yêu cầu người thành lập hộ kinh doanh hoặc hộ kinh doanh nộp thêm hồ sơ hoặc giấy tờ khác ngoài các giấy tờ trong hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh theo quy định”.

Trái thẩm quyền

Tại Khoản 1, Khoản 3, Điều 8 Nghị định 63/2010/NĐ-CP về kiểm soát thủ tục hành chính, thì thủ tục hành chính phải được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật do Chính phủ ban hành hoặc trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành; do Thủ tướng Chính phủ hoặc bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ban hành.

Thực tế, UBND tỉnh Sơn La đã ban hành các bộ thủ tục hành chính cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hộ cá thể tại Quyết định số 2886/QĐ-UBND ngày 27/12/2012, Quyết định số 196/QĐ-UBND ngày 24/01/2017, Quyết định số 994/QĐ-UBND ngày 7/5/2018, Quyết định số 902/QĐ-UBND ngày 19/4/2019...

Như vậy, UBND huyện Mộc Châu không có thẩm quyền ban hành thủ tục hành chính về đăng ký hộ kinh doanh, nên việc bổ sung các thành phần hồ sơ đăng ký kinh doanh là chưa đúng với quy định của pháp luật. Đến ngày 28/12/2021, UBND huyện Mộc Châu mới sửa đổi, bổ sung bộ thủ tục hành chính mã QT-TCKH-01 đúng với quy định của pháp luật hiện hành.

Tại Kết luận nội dung tố cáo số 61/KL-UBND ngày 11/5/2022, Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La kết luận, nội dung công dân tố cáo là tố cáo đúng; đồng thời giao UBND huyện Mộc Châu tổ chức đối thoại, xin lỗi người khiếu kiện, tố cáo.

Đứng đầu về cải cách hành chính?

UBND huyện Mộc Châu mặc dù không có thẩm quyền ban hành thủ tục hành chính, nhưng đã cố ý ban hành thủ tục hành chính có nội dung trái quy định; không kịp thời cập nhật, áp dụng một số văn bản quy phạm pháp luật đã có hiệu lực thi hành trong công tác quản lý Nhà nước…

Tuy nhiên, làm việc với đoàn xác minh, lãnh đạo UBND huyện cho rằng việc quy định những nội dung như trên vào thành phần hồ sơ để đảm bảo công tác quản lý và cơ bản được người dân, các hộ kinh doanh đồng tình, ủng hộ, thể hiện ở mức độ hài lòng của người dân đối với thủ tục hành chính này (năm 2018 đạt tỷ lệ 91,38%; năm 2019 đạt tỷ lệ 89,29%; năm 2020 đạt tỷ lệ 93,63%). Và theo công bố của UBND tỉnh Sơn La, huyện Mộc Châu 5 năm liền (từ năm 2016 đến năm 2021) xếp thứ 1/12 huyện, thành phố về chỉ số cải cách hành chính; năm 2021 xếp thứ 2/12 huyện, thành phố về chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính.

Có lẽ, đã đến lúc Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La và các cơ quan chuyên môn, giúp việc cần xem xét lại việc đánh giá chỉ số cải cách hành chính và chỉ số hài lòng của người dân tại huyện này.