Phát sinh đơn khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tài chính. Ảnh: TQ

6 tháng đầu năm 2024, Bộ Tài chính tiếp nhận 970 đơn khiếu nại, trong đó có 647 đơn thuộc thẩm quyền (hệ thống Thuế 470 đơn; hệ thống Hải quan 175 đơn; hệ thống Kho bạc Nhà nước 2 đơn); tiếp nhận 1.453 đơn tố cáo, trong đó có 446 đơn thuộc thẩm quyền (hệ thống Thuế 427 đơn; hệ thống Hải quan 16 đơn; hệ thống Kho bạc Nhà nước 1 đơn; Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) 2 đơn).

Đối với ngành Thuế, trong kỳ báo cáo phát sinh nhiều đơn thư khiếu nại của công dân về nội dung xác định mức thuế khoán chưa hợp lý. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên là do lập bộ thuế đầu năm xác định lại mức thuế để phù hợp với doanh thu thực tế của hộ kinh doanh, một số hộ kinh doanh không đồng ý với mức thuế được điều chỉnh dẫn tới khiếu nại cơ quan thuế.

Đơn khiếu nại do người nộp thuế không đồng ý về cách tính trả nợ tiền sử dụng đất; khiếu nại về việc tính tiền chậm nộp tiền thuế đối với số thuế bị truy thu trong những năm trước; khiếu nại thông báo thuế thu nhập cá nhân; khiếu nại về quyết định xử phạt liên quan nội dung xác định ưu đãi đầu tư vào khu công nghiệp; khiếu nại việc cơ quan thuế truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp (thuế TNDN) do loại các khoản chi phí không hợp lý, không hợp lệ, điều chỉnh tăng doanh thu, ấn định lại giá trong giao dịch liên kết, ấn định tỷ lệ chi phí tính thuế, xác định lại ưu đãi thuế TNDN, truy thu thuế giá trị gia tăng (thuế GTGT), thu hồi tiền hoàn thuế GTGT do doanh nghiệp sử dụng hóa đơn bất hợp pháp (hóa đơn của doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh), không có chứng từ thanh toán qua ngân hàng....

Lĩnh vực đất đai là lĩnh vực phức tạp, đối tượng rộng, liên quan đến nhiều cơ quan quản lý Nhà nước địa phương (UBND, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên môi trường, Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, cơ quan Thuế…). Trong đó cơ quan Thuế là cơ quan tiếp nhận hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính sẽ căn cứ hồ sơ do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết chuyển sang để xác định số tiền thuế phải nộp, từ đó ban hành thông báo nộp thuế.

Thuế là lĩnh vực phát sinh nhiều đơn khiếu nại, tố cáo. Ảnh: TQ

Như vậy, quá trình xử lý hồ sơ của người nộp thuế phải qua nhiều khâu thuộc nhiều cơ quan quản lý nhà nước khác nhau. Do cơ quan Thuế là đơn vị sau cùng ban hành thông báo nộp thuế nên người nộp thuế, khi không đồng ý, thì có đơn khiếu nại đến cơ quan Thuế, nội dung khiếu nại chủ yếu liên quan đến việc xác định nguồn gốc, vị trí đất... Trong khi nhiệm vụ xác định nguồn gốc đất, vị trí, đơn giá lại không thuộc thẩm quyền của cơ quan Thuế.

Thời gian vừa qua, ngành Thuế thực hiện sắp xếp tinh gọn bộ máy, trong đó thực hiện sáp nhập Chi cục Thuế theo Quyết định số 520/QĐ-BTC ngày 13/4/2018 của Bộ Tài chính, sắp xếp lại cơ cấu các phòng thuộc Cục Thuế theo Quyết định số 320/QĐ-BTC ngày 28/02/2019 của Bộ Tài chính dẫn đến dôi dư nhiều lãnh đạo cấp Chi cục, cấp phòng phải bố trí sắp xếp đến đơn vị khác hoặc đang từ cấp trưởng bố trí xuống làm cấp phó dẫn đến phát sinh đơn thư.

Một số cán bộ được bổ nhiệm chức vụ trước đây còn thiếu một số điều kiện, nhưng không bổ sung theo quy định dẫn đến không đủ các điều kiện nên các Cục Thuế ban hành các quyết định cho thôi giữ chức vụ lãnh đạo đối với các trường hợp này, một số trường hợp với tâm lý bất mãn nên đã viết đơn tố cáo nhiều lần và gửi đến nhiều cơ quan khác nhau từ Trung ương đến địa phương.

Một số trường hợp phát sinh đơn tố cáo nặc danh, không có chứng cứ chứng minh vào thời điểm người có thẩm quyền đang thực hiện các thủ tục bổ nhiệm, bổ nhiệm lại nhằm mục đích hạ thấp uy tín người được lựa chọn dự kiến bổ nhiệm.

Đối với hệ thống Hải quan, trong kỳ báo cáo, các nội dung của đơn khiếu nại chủ yếu xoay quanh khiếu nại các vấn đề về nghiệp vụ, cụ thể là các quyết định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan. Một số doanh nghiệp chưa nắm bắt hết hoặc chưa hiểu rõ các quy định của pháp luật liên quan đến xuất, nhập khẩu nên chấp hành chưa tốt dẫn đến việc bị xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan. Sau khi bị xử phạt vi phạm hành chính, một số doanh nghiệp chưa đồng tình với quyết định xử phạt nên thực hiện khiếu nại.

Các vướng mắc, kiến nghị của doanh nghiệp liên quan đến các vấn đề như: Thủ tục hải quan; hỗ trợ cho doanh nghiệp thông thương hàng hóa qua biên giới; thực hiện các quy định, chính sách ưu đãi về thuế quan; gia hạn thời gian đối với hàng hóa tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập; hỗ trợ thu hoạch, vận chuyển nông sản của doanh nghiệp Việt Nam trồng tại lãnh thổ các quốc gia giáp biên giới Việt Nam về nước...

Đối với UBCKNN, 6 tháng đầu năm 2024, số lượng đơn thư liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp vẫn lớn. Đa phần đơn thư về trái phiếu có nguyên nhân từ việc không hoặc chậm được thanh toán gốc, lãi hoặc trái phiếu trong vụ án đã khởi tố, dẫn đến tố cáo hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc gửi đơn yêu cầu Bộ Tài chính, UBCKNN can thiệp với cơ quan điều tra hoặc tổ chức phát hành để được hoàn trả tiền gốc, lãi.

Trong khi đó, UBCKNN không quản lý, cấp phép, không có thẩm quyền và khả năng can thiệp buộc hoàn trả tiền gốc lãi trái phiếu. Do vậy, UBCKNN chỉ có thể xem xét nội dung, xác định thẩm quyền, phân loại và chuyển đơn đến cơ quan điều tra, tổ chức phát hành hoặc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền khác để được xem xét, giải quyết. Nhiều đơn thư không thuộc thẩm quyền giải quyết của UBCKNN nhưng người gửi đơn vẫn gửi đến dẫn đến làm tăng lượng đơn thư.

Đối với lĩnh vực Quản lý, giám sát bảo hiểm, thị trường bảo hiểm luôn vận động và phát triển, nhu cầu về bảo hiểm của các tổ chức và cá nhân ngày một tăng cao cả về phạm vi được bảo hiểm và quy mô số tiền bảo hiểm. Bên cạnh đó, số người tham gia bảo hiểm, người được bảo hiểm và người được chi trả quyền lợi bảo hiểm, bồi thường trong thời gian qua là rất lớn, kéo theo đó ngày càng phát sinh nhiều vụ việc khiếu nại, kiến nghị phản ánh, tố cáo mang tính chất phức tạp.