(Thanh tra) - Bước vào kỷ nguyên phát triển mới với mục tiêu tăng trưởng cao và bền vững, Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo chiều sâu. Trong dòng chảy đó, Quảng Ninh kiên định đổi mới có trọng tâm, lấy khoa học công nghệ và chất lượng thực thi làm động lực để vươn lên cùng đất nước.
Trong nhiều năm qua, Quảng Ninh thường được nhắc tới như một địa phương "đi trước một bước" trong cải cách thể chế, đầu tư hạ tầng và đổi mới mô hình tăng trưởng. Bước vào giai đoạn 2026 - 2030, tỉnh không giấu tham vọng tiếp tục giữ vai trò hình mẫu, nhưng là một hình mẫu phát triển theo chiều sâu, bền vững hơn và có năng lực lan tỏa mạnh mẽ hơn trong bức tranh chung của nền kinh tế Việt Nam.
Để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số trong nhiều năm liên tiếp, yêu cầu đặt ra với nền kinh tế không chỉ là tăng trưởng nhanh, mà phải chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo chiều sâu, dựa trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và quản trị hiện đại, qua đó bảo đảm phát triển bền vững trong dài hạn.
Trong bối cảnh đó, Trung ương đã sớm ban hành các nghị quyết trụ cột, tạo khuôn khổ chính sách cho giai đoạn phát triển mới, nổi bật như Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân; Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Bốn nghị quyết này không chỉ mang tính định hướng chiến lược, mà còn đặt ra yêu cầu triển khai đồng bộ ở tất cả các cấp, các ngành và các chủ thể của nền kinh tế.
Bắt nhịp với định hướng chung của đất nước, Quảng Ninh xác định các nghị quyết trụ cột là động lực then chốt để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng trong giai đoạn mới. Với tinh thần chủ động và sáng tạo, tỉnh đã nhanh chóng tổ chức tuyên truyền, cụ thể hóa bằng các kế hoạch, chương trình hành động, đồng thời ban hành các nghị quyết, chỉ thị về cơ chế, chính sách với tinh thần quyết liệt. Cả hệ thống chính trị được đặt vào trạng thái “hành động”, nhằm đưa các chủ trương lớn của Trung ương vào thực tiễn vận hành của địa phương một cách hiệu quả, có mục tiêu và lộ trình rõ ràng cho từng giai đoạn.
Xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt của tăng trưởng, Quảng Ninh đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, đồng thời yêu cầu lồng ghép đầy đủ các nội dung của Nghị quyết 57-NQ/TW vào chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của tỉnh cũng như của từng ngành, từng địa phương. Đến nay, tỉnh Quảng Ninh đã dành gần 1.000 tỷ đồng cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; hoàn thành công bố, công khai, đồng bộ 100% thủ tục hành chính; từng bước triển khai các ứng dụng công nghệ mới, trong đó có Internet vạn vật (IoT) trong lĩnh vực cửa khẩu và logistics.
Đi cùng với đó, Quảng Ninh thúc đẩy sự tham gia của khu vực tư nhân vào phát triển các sản phẩm, dịch vụ số theo mô hình hợp tác công, tư; chấp thuận chủ trương đầu tư Khu công nghệ số tập trung Tuần Châu; hoàn thành thử nghiệm Trung tâm giám sát, điều hành thông minh của tỉnh để sẵn sàng đưa vào vận hành; đồng thời trao quyết định chấp thuận đầu tư cho 7 dự án công nghệ với tổng mức đầu tư hơn 16.000 tỷ đồng. Những bước đi này cho thấy chuyển đổi số tại Quảng Ninh không dừng ở cải cách hành chính, mà đang từng bước trở thành động lực phát triển kinh tế.
Ở lĩnh vực kinh tế tư nhân, triển khai Nghị quyết 68-NQ/TW, Quảng Ninh đã ban hành hệ mục tiêu và giải pháp khá rõ ràng. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030 có ít nhất 5 doanh nghiệp tư nhân nằm trong Top 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam; khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 40 - 45% GRDP và 35 - 40% tổng thu ngân sách địa phương. Đồng thời, doanh nghiệp tư nhân của tỉnh được kỳ vọng thuộc nhóm dẫn đầu cả nước về ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Để hiện thực hóa các mục tiêu này, tỉnh đã triển khai hàng loạt chính sách hỗ trợ cụ thể, từ điều chỉnh mức thu lệ phí đăng ký kinh doanh cho hộ kinh doanh và hợp tác xã, công bố địa bàn ưu đãi đầu tư, đến khuyến khích hình thành các doanh nghiệp khoa học công nghệ và xây dựng đề án nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho khu vực kinh tế tư nhân.
Không chỉ tập trung vào các nghị quyết lớn về kinh tế, Quảng Ninh cũng đang đồng thời triển khai các nghị quyết của Trung ương về hội nhập quốc tế, đổi mới xây dựng và thi hành pháp luật, an ninh năng lượng, giáo dục đào tạo và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Cách làm này cho thấy tỉnh lựa chọn cách tiếp cận phát triển tổng thể, trong đó tăng trưởng kinh tế gắn chặt với chất lượng thể chế, nguồn nhân lực và an sinh xã hội.
Trong bối cảnh kinh tế thế giới tiếp tục biến động, cạnh tranh chiến lược gia tăng và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Quảng Ninh xác định việc khơi thông và triển khai mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới là giải pháp cốt lõi để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững trong dài hạn.
Phát biểu về định hướng phát triển của tỉnh, ông Quản Minh Cường, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, nhấn mạnh tỉnh kiên định mục tiêu trở thành một cực tăng trưởng toàn diện của khu vực phía Bắc, nhưng phát triển theo hướng xanh hơn, bền vững hơn và có chiều sâu hơn, gắn với việc thực hiện hiệu quả ba đột phá chiến lược. Quảng Ninh tiếp tục theo đuổi tinh thần đổi mới, song là đổi mới có trọng tâm, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh làm động lực chính.
Theo đó, tỉnh Quảng Ninh tập trung phát triển các lĩnh vực tạo ra giá trị gia tăng cao như kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế di sản, logistics và du lịch chất lượng cao, đồng thời xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, đa phương thức. Tuy nhiên, điều được Quảng Ninh đặc biệt nhấn mạnh là yếu tố con người. Phát triển không thể chỉ dựa vào tài nguyên hay hạ tầng, mà phải dựa vào đội ngũ cán bộ có năng lực, liêm chính, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm, cùng với sự đồng thuận và đồng lòng của nhân dân.
Tinh thần "kỷ luật và đồng tâm", giá trị cốt lõi của vùng mỏ, tiếp tục được giữ gìn, nhưng được làm mới bằng một tư duy cởi mở hơn, hướng tới kết nối rộng hơn, mở cửa mạnh hơn và hợp tác sâu hơn. Mục tiêu cuối cùng là để Quảng Ninh không chỉ giữ vai trò động lực của vùng Đông Bắc, mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư và đối tác trong và ngoài nước, đồng hành cùng cả nước trong kỷ nguyên vươn mình mới.
Một trong những lợi thế lớn của Quảng Ninh trong giai đoạn tới là khả năng tận dụng nhanh và hiệu quả các cơ chế, chính sách mới của Trung ương. Những nghị quyết quan trọng của Quốc hội và Chính phủ về tháo gỡ vướng mắc pháp lý, điều chỉnh quy hoạch và tạo dư địa phát triển đã mở ra "không gian chính sách" mới cho các địa phương chủ động bứt phá.
Từ thực tiễn phát triển và trên cơ sở tiềm năng nổi trội về kinh tế biển, logistics, công nghiệp và hạ tầng chiến lược, Quảng Ninh đã chủ động đề xuất cập nhật hàng loạt dự án quy mô lớn vào các quy hoạch quốc gia và danh mục ưu tiên đầu tư. Đây không chỉ là câu chuyện của riêng địa phương, mà còn nhằm đảm bảo sự đồng bộ giữa quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh, qua đó nâng cao hiệu quả đầu tư và khả năng liên kết vùng.
Trong số các dự án được đề xuất và ưu tiên, hệ thống cảng biển và đường sắt đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Dự án Cảng Con Ong - Hòn Nét tại Cẩm Phả được quy hoạch với tầm nhìn đến năm 2050, với quy mô lớn và khả năng tiếp nhận tàu trọng tải rất lớn. Đây được xem là cửa ngõ biển chiến lược, chia sẻ áp lực cho các cảng trong khu vực đồng bằng sông Hồng, đồng thời góp phần hình thành trung tâm kinh tế biển Quảng Ninh - Hải Phòng.
Cùng với đó, Cảng biển Hải Hà, một cảng nước sâu có khả năng đón tàu trọng tải lớn được kỳ vọng sẽ phát huy lợi thế bờ biển dài, tạo động lực mới cho phát triển kinh tế biển, logistics và công nghiệp. Việc đầu tư đồng bộ các cảng biển này không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn góp phần củng cố quốc phòng an ninh khu vực biên giới và ven biển.
Ở lĩnh vực giao thông, hai tuyến đường sắt chiến lược được đưa vào lộ trình đầu tư trước năm 2030 gồm tuyến Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái và tuyến đường sắt tốc độ cao mới Hà Nội - Quảng Ninh. Khi hoàn thành, các tuyến này sẽ rút ngắn thời gian di chuyển, thúc đẩy vận tải hàng hóa, du lịch và hình thành trục liên kết kinh tế mới giữa Thủ đô, vùng duyên hải Bắc Bộ và thị trường Trung Quốc.
Theo kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030, tổng chi cân đối ngân sách địa phương của Quảng Ninh dự kiến đạt hơn 210.000 tỷ đồng, trong đó gần 115.000 tỷ đồng dành cho đầu tư công. Quy mô này cho thấy quyết tâm rất lớn của tỉnh trong việc ưu tiên nguồn lực cho hạ tầng, yếu tố then chốt để tạo lực đẩy cho tăng trưởng.
Điều đáng chú ý là cách tiếp cận của Quảng Ninh không dừng ở việc “giải ngân cho hết”, mà nhấn mạnh yêu cầu giải ngân đúng dự án, đúng tiến độ và tạo ra giá trị thực. Mỗi đồng vốn đầu tư công được kỳ vọng trở thành “vốn mồi”, kéo theo nguồn lực xã hội và mở ra không gian phát triển mới.
Kế hoạch đầu tư công được xây dựng theo nguyên tắc rõ việc, rõ vốn và rõ tiến độ ngay từ đầu kỳ. Việc phân kỳ vốn theo từng năm và từng nhóm dự án giúp tỉnh chủ động hơn trong điều hành, hạn chế tình trạng dồn giải ngân vào cuối năm, một "căn bệnh" từng làm giảm hiệu quả đầu tư ở nhiều địa phương.
Năm 2025 được xem là một năm đặc biệt khó khăn đối với kinh tế Quảng Ninh khi bối cảnh quốc tế biến động mạnh, chính sách thương mại và thuế quan của các nền kinh tế lớn tác động trực tiếp tới dòng vốn FDI và hoạt động sản xuất. Một số ngành chủ lực như khai khoáng, sản xuất điện, xây dựng không đạt mức tăng trưởng như kỳ vọng.
Dù vậy, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh ước đạt gần 12%, mức cao nhất từ trước đến nay. Kết quả này phản ánh nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị và cho thấy nền tảng phát triển của Quảng Ninh đủ vững để chống chịu trước các cú sốc bên ngoài.
Bước vào giai đoạn phát triển mới của đất nước, Quảng Ninh xác định rõ việc triển khai các nghị quyết trụ cột của Trung ương về khoa học công nghệ, kinh tế tư nhân, hội nhập quốc tế, an ninh năng lượng, giáo dục đào tạo và y tế là động lực then chốt để duy trì tăng trưởng cao và bền vững.
Tỉnh đã dành nguồn lực đáng kể cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; hoàn thiện hạ tầng số, công khai 100% thủ tục hành chính và thử nghiệm các mô hình quản trị thông minh. Trong phát triển kinh tế tư nhân, Quảng Ninh đặt mục tiêu đến năm 2030 có ít nhất 5 doanh nghiệp tư nhân nằm trong Top 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam, khu vực tư nhân đóng góp tới 45% GRDP của tỉnh.
Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp được triển khai đồng bộ, từ ưu đãi thuế, phí đến hỗ trợ đào tạo nhân lực và giải quyết vướng mắc thông qua các kênh đối thoại trực tuyến.
Nhìn tổng thể, chiến lược phát triển của Quảng Ninh trong giai đoạn 2026–2030 không chỉ nhằm phục vụ mục tiêu riêng của địa phương, mà còn gắn chặt với tầm nhìn phát triển chung của đất nước. Việc chủ động đề xuất dự án lớn, tận dụng không gian chính sách mới và kiên định theo đuổi mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học công nghệ cho thấy một tư duy phát triển dài hạn, bài bản và có chiều sâu.
Nếu các định hướng này được triển khai hiệu quả, Quảng Ninh nhiều khả năng sẽ tiếp tục giữ vững vai trò "đầu tàu" của vùng Đông Bắc, đồng thời trở thành một trong những hình mẫu tiêu biểu về đổi mới mô hình tăng trưởng ở Việt Nam, nơi tăng trưởng cao không đánh đổi môi trường, chất lượng sống và sự bền vững lâu dài.
