(Thanh tra) - Trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động, Quảng Ninh lựa chọn tăng trưởng dựa trên chất lượng dòng vốn. Thu hút FDI có chọn lọc vào các khu công nghiệp, khu kinh tế, ưu tiên công nghệ cao, thân thiện môi trường và khả năng lan tỏa, đang trở thành đòn bẩy quan trọng giúp tỉnh duy trì đà tăng trưởng cao, hướng tới phát triển xanh và bền vững.
Không chỉ đóng vai trò bổ sung nguồn vốn, FDI tại Quảng Ninh được kỳ vọng trở thành động lực tái cấu trúc nền kinh tế, thúc đẩy công nghiệp chế biến, chế tạo, gia tăng hàm lượng công nghệ, kết nối chuỗi giá trị toàn cầu và từng bước hình thành hệ sinh thái công nghiệp xanh.
Nhìn lại giai đoạn 2020 - 2025, bức tranh thu hút đầu tư của Quảng Ninh cho thấy một bước tiến dài cả về quy mô lẫn chất lượng. Toàn tỉnh đã cấp phép mới 150 dự án đầu tư và điều chỉnh tăng vốn cho 90 dự án tại các khu công nghiệp, khu kinh tế với tổng vốn thu hút gần 324.000 tỷ đồng. Con số này gấp 4,4 lần giai đoạn 2015 - 2020 và đạt khoảng 280% mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đề ra.
Đáng chú ý, vốn FDI thu hút vào các khu công nghiệp, khu kinh tế đạt gần 8,16 tỷ USD, chiếm tới 83% tổng vốn FDI toàn tỉnh, tăng 5,7 lần so với giai đoạn trước. Dòng vốn này tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực công nghệ cao, thân thiện với môi trường, có giá trị gia tăng lớn và thương hiệu quốc tế, phù hợp với định hướng thu hút đầu tư có chọn lọc mà Quảng Ninh theo đuổi nhiều năm qua.
Tác động lan tỏa thể hiện rõ trong cơ cấu kinh tế. Công nghiệp chế biến, chế tạo duy trì tốc độ tăng trưởng bình quân trên 20% mỗi năm và đến cuối năm 2024 đã đóng góp 12,43% GRDP toàn tỉnh. Song song với tăng trưởng, yêu cầu phát triển bền vững được đặt lên hàng đầu khi 100% KCN đang hoạt động đều đã lắp đặt hệ thống xử lý nước thải tập trung và quan trắc môi trường tự động.
Năm 2025, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu chịu tác động bởi xung đột địa chính trị, chính sách thương mại và thuế quan gia tăng, Quảng Ninh vẫn duy trì được đà thu hút đầu tư tích cực. Trong 9 tháng đầu năm, vốn đầu tư toàn xã hội ước đạt hơn 82.000 tỷ đồng, tăng 11,4% so với cùng kỳ năm 2024 và hoàn thành 100% kế hoạch đề ra cho giai đoạn này.
Riêng tại các khu công nghiệp, khu kinh tế tổng vốn đầu tư thu hút đạt gần 95.861 tỷ đồng, cho thấy sự tập trung nguồn lực rất lớn vào các khu vực động lực. Đáng chú ý, tổng vốn thu hút trong 9 tháng năm 2025 tăng tới 42,8% so với cả năm 2024, phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng trung và dài hạn của Quảng Ninh.
Trong cơ cấu đó, vốn FDI đạt khoảng 276,62 triệu USD, tương đương gần 7.000 tỷ đồng. Tỉnh đã cấp mới 13 dự án FDI với tổng vốn đăng ký 170,44 triệu USD, đồng thời điều chỉnh tăng vốn cho 13 dự án khác với số vốn bổ sung 106,18 triệu USD. Việc các doanh nghiệp FDI tiếp tục mở rộng quy mô đầu tư cho thấy môi trường kinh doanh tại Quảng Ninh không chỉ hấp dẫn ở giai đoạn "vào tỉnh", mà còn đủ ổn định để nhà đầu tư gắn bó lâu dài.
Tính lũy kế, các KCN trên địa bàn tỉnh hiện có 180 dự án được cấp chứng nhận đầu tư, trong đó 139 dự án là FDI, với tổng vốn đăng ký đạt trên 10 tỷ USD.
Cùng với FDI, nguồn vốn đầu tư ngoài ngân sách trong nước cũng ghi nhận bước nhảy vọt trong năm 2025. Việc hoàn thành lựa chọn nhà đầu tư cho hai dự án trọng điểm tại KKT Vân Đồn đã tạo cú hích lớn, gồm tổ hợp du lịch nghỉ dưỡng, giải trí cao cấp Monbay Vân Đồn trị giá 1 tỷ USD và khu dịch vụ du lịch phức hợp cao cấp trị giá 2 tỷ USD.
Nhờ các dự án này, vốn đầu tư ngoài ngân sách trong nước tăng gấp hơn 30 lần so với cả năm 2024, góp phần đa dạng hóa động lực tăng trưởng, giảm dần sự phụ thuộc vào đầu tư công và khai thác tài nguyên.
Những chuyển động mạnh mẽ về đầu tư đã phản ánh trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế. GRDP 9 tháng năm 2025 của Quảng Ninh ước đạt khoảng 11,66 - 11,67%, mức cao nhất trong vòng 10 năm trở lại đây và vượt xa mặt bằng tăng trưởng của nhiều địa phương.
Trong đó, khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo, nơi tập trung chủ yếu các doanh nghiệp FDI, đạt mức tăng trưởng ấn tượng 24,07%, đóng góp 3,29 điểm phần trăm vào tăng trưởng chung.
Kết quả này được củng cố bởi việc đưa vào vận hành thương mại các dự án lớn. Đáng chú ý, Nhà máy ô tô Thành Công Việt Hưng bắt đầu sản xuất thương mại từ tháng 6/2025, nhanh chóng gia tăng sản lượng trong các tháng 8 và 9, tạo thêm động lực mới cho ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Theo kịch bản tăng trưởng của tỉnh, đến nay đã có 10 trong số 12 dự án dự kiến hoàn thành trong năm 2025 chính thức đi vào hoạt động.
Dù đạt nhiều kết quả tích cực, Quảng Ninh cũng thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn mà khối doanh nghiệp FDI đang đối mặt. Biến động của tình hình thương mại quốc tế, đặc biệt là các chính sách thuế quan và rào cản kỹ thuật gia tăng, đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu.
Một số sản phẩm xuất khẩu chủ lực sang thị trường Hoa Kỳ chịu tác động nặng nề, như pin năng lượng mặt trời của Công ty TNHH Jinko Solar Việt Nam với các sản phẩm tấm silic và tấm quang năng bị áp thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp ở mức cao, khiến sản lượng chỉ đạt 79% và 71% kế hoạch. Các sản phẩm tấm sàn vinyl, xe đạp điện cũng chịu ảnh hưởng từ thuế đối ứng và tình trạng khách hàng hoãn, hủy đơn hàng.
Những rào cản này tạo áp lực không nhỏ lên tăng trưởng ngắn hạn của khối FDI, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về đa dạng hóa thị trường, nâng cao hàm lượng công nghệ và khả năng thích ứng chính sách.
Trước thực tế đó, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh cùng các sở, ngành, đơn vị chức năng đã chủ động vào cuộc, lắng nghe và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp FDI. Ban Quản lý KKT tỉnh duy trì 100% thủ tục hành chính trên môi trường mạng, rút ngắn thời gian giải quyết trung bình khoảng 30%, đồng thời theo dõi sát các thay đổi chính sách thương mại quốc tế.
Trong 9 tháng năm 2025, Ban Quản lý KKT tỉnh đã tiếp nhận và giải quyết hơn 300 hồ sơ thủ tục hành chính, trong đó 254 hồ sơ được giải quyết trước hạn, 55 hồ sơ đúng hạn, không có hồ sơ quá hạn. Việc Chính phủ Hoa Kỳ điều chỉnh thuế đối ứng đối với Việt Nam từ 46% xuống 20% vào tháng 8/2025 được đánh giá là tín hiệu tích cực, giúp doanh nghiệp từng bước ổn định kế hoạch sản xuất.
Từ góc nhìn nhà đầu tư, bà Nguyễn Thị Bùi, Tổng giám đốc điều hành đối ngoại kiêm Giám đốc phát triển thị trường năng lượng mới Tập đoàn Texhong tại Việt Nam, đánh giá môi trường đầu tư thông thoáng, thủ tục nhanh gọn của Quảng Ninh là nền tảng tạo niềm tin cho các nhà đầu tư lớn, sử dụng công nghệ hiện đại. Texhong hiện đang đề xuất đầu tư hạ tầng kỹ thuật giai đoạn 2 KCN Hải Hà để đón làn sóng FDI dịch chuyển.
Trong khi đó, Amata, nhà phát triển KCN hàng đầu châu Á, xác định Quảng Ninh là điểm đến chiến lược. Việc Tập đoàn Marubeni (Nhật Bản) trở thành cổ đông của Amata Hạ Long càng củng cố định hướng xây dựng KCN Sông Khoai theo mô hình sinh thái công nghệ cao.
Theo ông Trương Mạnh Hùng, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh, Quảng Ninh đang triển khai 4 nhóm giải pháp trọng tâm để thu hút mạnh mẽ dòng vốn FDI toàn cầu: hoàn thiện khung pháp lý và chính sách; phát triển hạ tầng và hệ sinh thái công nghiệp xanh; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư.
Trọng tâm của giai đoạn tới là ban hành tiêu chí FDI xanh gắn với cam kết phát triển bền vững và thông lệ quốc tế; ưu đãi có chọn lọc cho các dự án nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực chất lượng cao; quy hoạch KCN theo mô hình sinh thái tuần hoàn; đẩy mạnh năng lượng tái tạo và hạ tầng số phục vụ sản xuất thông minh.
Với tầm nhìn chiến lược, sự chủ động thích ứng và quyết tâm chính trị cao, Quảng Ninh đang từng bước chuyển từ thu hút FDI theo chiều rộng sang chiều sâu, biến dòng vốn quốc tế thành động lực tăng trưởng xanh, bền vững và dài hạn, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển 2025 - 2030.
