Một trong các dòng sản phẩm được yêu thích tại thị trường Việt Nam của Obagi. Ảnh: PV

Trao đổi của ông Tạ Mạnh Hùng khiến chúng tôi lật giờ lại toàn bộ hồ sơ vụ việc và nhận ra, đơn vị có trách nhiệm quản lý Nhà nước nhiều vai nhất là Bộ Công thương, đã và đang đứng ngoài cuộc khi nghe lời kêu cứu của doanh nghiệp Việt chịu nhiều thiệt thòi khi phân phối sản phẩm mỹ phẩm Obagi tại sân nhà là thị trường Việt Nam.

Tháng 10/2024, khi tiếp cận đơn kêu cứu của Công ty TNHH XNK Dương Minh (Công ty Dương Minh), chúng tôi có Văn bản số 3247/TCQLTT-TTKT ngày 30/10/2024 của Tổng cục Quản lý thị trường về việc xử lý đơn tố cáo của công ty.

Văn bản nêu, nhận được đơn tố cáo ghi ngày 18/10/2024 của Công ty TNHH XNK Dương Minh, Tổng cục Quản lý thị trường rà soát 3 nội dung và hướng dẫn thực hiện đúng theo qui định pháp luật. Riêng về nội dung Công ty TNHH XNK Dương Minh cho rằng lô hàng hóa mà lực lượng quản lý thị trường và các cơ quan chức năng thu giữ vào ngày 26/8/2022 tại nhà ông Hoàng Đặng Quốc Phong là những sản phẩm mà Công ty Obagi Việt Nam nhập lậu vào Việt Nam trước khi có hồ sơ công bố sản phẩm mỹ phẩm, Tổng cục Quản lý thị trường đề nghị công ty cung cấp tài liệu, chứng cứ liên quan để có cơ sở xem xét, cử lý theo qui định.

Khi tìm hiểu vụ việc này, nhóm phóng viên Báo Thanh tra đã gõ cửa Bộ Công thương để tìm hiểu vụ việc. Tại buổi làm việc ngày 27/11/2024, nhóm phóng viên được Thanh tra Bộ, Tổng cục Quản lý thị trường, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia cung cấp thông tin và khẳng định: Tổng cục Quản lý thị trường đã giao Chi cục TP Hồ Chí Minh rà soát lại vụ việc thu giữ trên 13.000 sản phẩm mỹ phẩm Obagi tại TP Hồ Chí Minh. Theo kết quả rà soát, ông Hoàng Đặng Quốc Phòng không đăng ký là hộ kinh doanh theo quy định, không có căn cứ để xác định ông có liên quan đến Công ty TNHH XNK Obagi Việt Nam hay không; lô sản phẩm không có hóa đơn chứng từ, trên sản phẩm không có tiếng Việt, không có hóa đơn đầu vào, không rõ nguồn gốc. Đội Quản lý thị trường TP Hồ Chí Minh đã gửi văn bản xác minh đến 2 đơn vị để xác định giá sản phẩm và tính lên trị giá lô hàng là gần 20 tỷ đồng. Do không xác định được là lô sản phẩm có “giả mạo nhãn hiệu hay không” nên lực lượng quản lý thị trường đã tiến hành xử phạt hành chính và buộc tiêu hủy sản phẩm. Với Công ty TNHH XNK Obagi Việt Nam, lực lượng chức năng cũng tiến hành kiểm tra và phát hiện lỗi tại trụ sở chính là không gắn biển tên doanh nghiệp tại trụ sở chính.

Cũng theo đơn vị này, Vụ Thanh tra kiểm tra của Tổng cục Quản lý thị trường đã có văn bản hướng dẫn, thông báo đến Công ty Dương Minh để công ty thực hiện các quyền của mình đúng pháp luật.

Liên quan đến thông tin về việc Công ty Dương Minh kêu cứu vì bị “áp” các chiêu trò cạnh tranh không lành mạnh tại chính sân nhà, đại diện Ủy ban Cạnh tranh quốc gia cho biết, khi 2 doanh nghiệp có tranh chấp thì theo qui định về sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp phải tự chứng minh mình đúng.

Trong thực tiễn đúng là có những sản phẩm được chính chủ “ngầm” đồng ý để sản phẩm giả mạo lưu hành nên giấu đi không nói. Trong câu chuyện cụ thể của Công ty Dương Minh và các sản phẩm Obagi, khi nhận được văn bản chuyển của Cục Quản lý thị trường và Thanh tra Bộ, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia đã có văn bản trả lời và yêu cầu doanh nghiệp bổ sung các hồ sơ còn thiếu. Trong câu chuyện khiếu nại của Công ty Dương Minh, doanh nghiệp đã nộp hồ sơ lên Ủy ban Cạnh tranh quốc gia tuy nhiên chưa rõ các vi phạm nên chưa có cơ sở để xem xét. Ủy ban Cạnh tranh quốc gia cũng đã có văn bản yêu cầu bổ sung hồ sơ; khi nhận được hồ sơ của 2 bên sẽ tiếp tục xem xét.

Trong diễn biến vụ việc, mới đây, chúng tôi được cung cấp các phiếu chuyển đơn của Thanh tra Bộ Công thương. Theo đó, trong ngày 1/4/2025, Thanh tra Bộ Công thương phát hành 3 phiếu chuyển đơn của Công ty TNHH XNK Dương Minh.

Tại Phiếu chuyển số 274, Thanh tra Bộ Công thương gửi đến Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số nêu: Bộ Công thương nhận được đơn phản ánh ngày 20/3/2025 của Công ty Dương Minh và Công ty TNHH Obagi Medical Việt Nam (Công ty OMVN) đồng đứng đơn. Đơn phản ảnh 5 nội dung, trong đó có 1 nội dung về việc Công ty TNHH MTV Thương mại xuất nhập khẩu Obagi Việt Nam có dấu hiệu vi phạm qui định pháp luật về thương mại điện tử. Đồng thời, Công ty Dương Minh và Công ty OMVN kiến nghị Bộ Công thương tiến hành kiểm tra và xử lý hành vi vi phạm pháp luật theo quy định.

Sau khi xem xét nội dung đơn, căn cứ Thông tư số 05/2021/TT-TTCP ngày 1/10/2021 của Thanh tra Chính phủ qui định qui trình xử lý đơn khiếu nại, đơn tố cáo, đơn kiến nghị, phản ảnh và chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị thuốc Bộ, Thanh tra Bộ chuyển nội dung phản ánh, kiến nghị nêu trên của Công ty Dương Minh và Công ty OMVN đến Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số để xem xét, tham mưu lãnh đạo Bộ giải quyết theo qui định của pháp luật và thông báo kết quả giải quyết đến Thanh tra Bộ phục vụ công tác quản lý.

Phiếu chuyển của Thanh tra Bộ Công thường đến Vụ Phát triển thị trường ngoài nước

Tại Phiếu chuyển số 275, Thanh tra Bộ Công thương gửi đến Vụ Phát triển thị trường ngoài nước nêu: Bộ Công thương nhận được đơn phản ánh ngày 20/3/2025 của Công ty Dương Minh và Công ty TNHH Obagi Medical Việt Nam (Công ty OMVN) đồng đứng đơn. Nội dung đơn phản ánh việc tranh chấp thương mại của Công ty Dương Minh và Công ty OMVN với Công ty Obagi Cosmeceticals LLC, Tập đoàn Waldencast. Hiện nay, Công ty Dương Minh và Công ty OMVN đang tham gia vụ việc khởi kiện đối với 2 doanh nghiệp nêu trên tại Tòa án Bang California Hoa Kỳ. Công ty Dương Minh và Công ty OMVN đề nghị Bộ Công thương xem xét, hỗ trợ doanh nghiệp thông qua Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỹ.

Sau khi xem xét nội dung đơn, căn cứ Thông tư số 05/2021/TT-TTCP ngày 1/10/2021 của Thanh tra Chính phủ qui định qui trình xử lý đơn khiếu nại, đơn tố cáo, đơn kiến nghị, phản ảnh và chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị thuộc Bộ, Thanh tra Bộ chuyển nội dung phản ánh, kiến nghị nêu trên của Công ty Dương Minh và Công ty OMVN đến Vụ Phát triển thị trường ngoài nước để xem xét, tham mưu lãnh đạo Bộ giải quyết theo qui định của pháp luật và thông báo kết quả giải quyết đến Thanh tra Bộ phục vụ công tác quản lý.

Tại Phiếu chuyển số 2265 gửi đến Bộ Y tế, Thanh tra Bộ Công thương cũng nêu rõ: Bộ Công thương nhận được đơn phản ánh ngày 20/3/2025 của Công ty Dương Minh và Công ty TNHH Obagi Medical Việt Nam (Công ty OMVN) đồng đứng đơn. Đơn phản ánh 5 nội dung, trong đó có 4 nội dung về việc Công ty TNHH MTV Thương mại Xuất nhập khẩu Obagi Việt Nam có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong hoạt động kinh doanh mỹ phẩm. Thanh tra Bộ Công thương chuyển nội dung phản ánh, kiến nghị của Công ty Dương Minh và Công ty OMVN đến Bộ Y tế để xem xét, giải quyết theo qui định của pháp luật đồng thời thông tin kết quả đến Bộ Công thương để phối hợp trong quản lý Nhà nước.

Có lẽ, Công ty Dương Minh và Công ty OMVN không thể làm gì hơn là chờ đợi các lá đơn của mình được các cơ quan chức năng giải quyết, hồi đáp.

Tuy nhiên, dư luận không thể không đặt câu hỏi, vì sao một câu chuyện “lình xình” điển hình như vậy trong lĩnh vực kinh doanh mỹ phẩm, mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người tiêu dùng Việt Nam lại được đá như quả bóng tròn giữa các bộ chuyên ngành? Trách nhiệm của Bộ Công thương ở đâu khi hàng chục ngàn sản phẩm mỹ phẩm được cấp phép, mang ra tiêu thụ trong khi liên tục nhận được đơn tố cáo, kêu cứu của doanh nghiệp được ủy quyền phân phối?

Chúng tôi sẽ tiếp tục trở lại vụ việc./.