(Thanh tra) - Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) trong hoạt động tư pháp đóng vai trò đặc biệt quan trọng, không chỉ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, quân nhân mà còn góp phần củng cố niềm tin vào pháp luật và kỷ luật Quân đội. Minh chứng này được thể hiện rõ qua kết quả kiểm sát chặt chẽ việc tiếp nhận, giải quyết KNTC tại Viện Kiểm sát Quân sự (VKSQS) khu vực 42.
Để thực hiện thống nhất các quy định về KNTC trong lĩnh vực tư pháp, thời gian qua, nhiều văn bản dưới luật đã được ban hành. Tiêu biểu có thể kể đến như Thông tư liên tịch số 02/2022/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BQP-BTP ngày 15/3/2022 hướng dẫn việc tiếp nhận, xử lý và kiểm sát giải quyết KNTC trong tố tụng hình sự. Bên cạnh đó, Viện trưởng VKSND Tối cao cũng đã ban hành Quy chế công tác kiểm sát việc giải quyết KNTC trong hoạt động tư pháp theo Quyết định số 222/QĐ-VKSTC ngày 28/8/2023.
Những văn bản trên đã tạo hành lang pháp lý vững chắc cho các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ. Trong bối cảnh đó, VKSQS khu vực 42 là một trong những đơn vị đã triển khai hiệu quả công tác này. Cụ thể, các cán bộ, kiểm sát viên đã làm tốt việc tiếp công dân, phân loại và xử lý các đơn KNTC. Qua đó, đã giúp Viện trưởng Kiểm sát và quản lý chặt chẽ quá trình giải quyết KNTC thuộc thẩm quyền, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, công tác này vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục. Đó là, có thời điểm việc tiếp công dân chưa tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật; việc phân loại, xử lý đơn thư còn thiếu chính xác. Những hạn chế này cho thấy trình độ, kỹ năng và nhận thức pháp luật của một bộ phận cán bộ làm công tác tiếp công dân và giải quyết KNTC chưa theo kịp yêu cầu thực tế.
Tăng cường kiểm sát trực tiếp giải quyết KNTC - chìa khóa nâng cao hiệu quả
Để khắc phục những tồn tại trên, VKSQS khu vực 42 đã ban hành kế hoạch công tác kiểm sát năm, trong đó hoạt động kiểm sát việc giải quyết KNTC là một nội dung quan trọng. Dựa trên các căn cứ pháp luật và chỉ đạo từ cấp trên, Viện đã yêu cầu các kiểm sát viên thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các quy định.
Những năm qua, bám sát chức năng, nhiệm vụ được giao cũng như hướng dẫn của VKSQS Trung ương, VKSQS khu vực 42 đã kiểm sát chặt chẽ việc tiếp nhận, giải quyết KNTC trong hoạt động tư pháp của các cơ quan tư pháp Quân đội trên địa bàn.
Một trong những biện pháp đột phá là tăng cường công tác kiểm sát trực tiếp. Từ năm 2023 đến 2025, VKSQS khu vực 42 đã tiến hành 4 cuộc trực tiếp kiểm sát việc tiếp nhận, phân loại, xử lý và giải quyết KNTC trong hoạt động tư pháp tại Cơ quan Điều tra hình sự Khu vực 4, Quân khu 4. Nội dung kiểm sát tập trung vào các vấn đề then chốt như việc ghi sổ tiếp nhận đơn thư, thời hạn giải quyết, hình thức ban hành văn bản trả lời, việc lưu trữ hồ sơ và đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể liên quan.
Qua các đợt kiểm sát này, VKSQS khu vực 42 đã kịp thời phát hiện những tồn tại, hạn chế như việc ghi chép sổ sách chưa đầy đủ, một số trường hợp trả lời đơn không đúng thời hạn hoặc chưa ban hành văn bản thông báo kết quả giải quyết theo quy định. Trên cơ sở đó, Viện đã ban hành 4 kiến nghị, yêu cầu các cơ quan được kiểm sát khắc phục những vi phạm và thiếu sót trong quy trình giải quyết KNTC. Điều đáng ghi nhận là các kiến nghị này đều được tiếp thu, sửa chữa kịp thời và không để tái diễn vi phạm.
Kết quả của công tác kiểm sát trực tiếp đã mang lại những hiệu quả tích cực, không chỉ nâng cao nhận thức, trách nhiệm pháp lý và thái độ phục vụ Nhân dân của thủ trưởng các cơ quan tư pháp mà còn củng cố niềm tin của quân nhân và Nhân dân đối với pháp luật và kỷ luật Quân đội.
Kiến nghị chính sách và tuyên truyền pháp luật: Hạn chế đơn thư vượt cấp và KN kéo dài
Ngoài hoạt động kiểm sát, VKSQS khu vực 42 còn thể hiện vai trò chủ động trong việc tổng hợp, kiến nghị với cấp trên để điều chỉnh các quy định pháp luật cho phù hợp với thực tiễn Quân đội. Thông qua công tác kiểm sát, Viện đã kịp thời nắm bắt những khó khăn, vướng mắc trong việc áp dụng pháp luật tại cơ sở. Điều này cho thấy Viện không chỉ thực hiện nhiệm vụ giám sát mà còn là một kênh phản hồi chính sách quan trọng, đóng góp vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Ngoài ra, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cũng được VKSQS khu vực 42 chú trọng. Viện thường xuyên lồng ghép nội dung về quyền KNTC, trình tự, thủ tục thực hiện quyền này trong các buổi sinh hoạt pháp luật tại các đơn vị đóng quân trên địa bàn. Qua đó, đã giúp quân nhân hiểu rõ và thực hiện đúng quyền, nghĩa vụ của mình, góp phần phòng ngừa từ xa, hạn chế đơn thư vượt cấp và KN kéo dài.
Những kết quả và kinh nghiệm của VKSQS khu vực 42 cho thấy một cách tiếp cận toàn diện và hiệu quả trong công tác kiểm sát giải quyết KNTC. Từ việc ban hành kế hoạch cụ thể, tăng cường kiểm sát trực tiếp, đến việc tổng hợp kiến nghị chính sách và đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật, góp phần bảo đảm thượng tôn pháp luật và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể. Đây là một mô hình cần được nhân rộng, không chỉ trong Quân đội mà còn trong các cơ quan tư pháp khác, nhằm xây dựng một nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay.
