Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều vi phạm tại Sân bay Nha Trang cũ khi thực hiện các dự án BT. Ảnh Internet

Chậm bàn giao dự án, tăng tổng mức đầu tư

Đối với 3 dự án BT sử dụng quỹ đất thanh toán tại khu vực sân bay Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa do Công ty Phúc Sơn làm nhà đầu tư (dự án các tuyến đường, các nút giao thông kết nối khu sân bay Nha Trang; dự án Nút giao Ngọc Hội; dự án đường Vành đai kết nối Nút giao thông Ngọc Hội), kết luận thanh tra chỉ ra, Công ty không hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng vào khoảng cuối năm 2017. Mặc dù đã gia hạn đến tháng 6/2021 nhưng thực tế đến thời điểm thanh tra mới thi công đạt khoảng 27% khối lượng xây lắp (tương đương 558 tỷ đồng xây lắp và 394,407 tỷ đồng chi phí đền bù giải phóng mặt bằng).

Bên cạnh đó, phê duyệt đề xuất dự án, báo cáo nghiên cứu khả thi (BCNCKT), tổng mức đầu tư, ký hợp đồng BT không phù hợp với Tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ và được Thủ tướng chấp thuận làm tăng tổng mức đầu tư lên 484 tỷ đồng, kéo dài thời gian thực hiện dự án lên thêm 30 tháng; tách 1 dự án nhóm A thành 2 dự án nhóm B.

Công ty xem việc cam kết giảm 5% giá trị phần xây lắp như một khoản nộp ngân sách để ký kết hợp đồng BT (của 3 dự án là 97,933 tỷ đồng) là không phù hợp với cam kết của nhà đầu tư.

Chậm phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư; chậm bàn giao, giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án dần đến kéo dài thời gian thực hiện dự án, không đảm bảo tiêu chí cấp bách, điều kiện để được để được áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt theo quy định giảm hiệu quả đầu tư.

Việc lập, thẩm định, phê duyệt BCNCKT, ký kết hợp đồng BT còn có một số sai sót trong áp dụng định mức, đơn giá, biện pháp thi công, đền bù giải phóng mặt băng và đưa một số hạng mục vào dự án đầu tư chưa đúng quy định (hạng mục đường dây cấp điện) làm tăng tổng mức đầu tư 3 dự án BT lên 499,202 tỷ đồng.

Chậm phê duyệt điều chỉnh dự án các tuyến đường các nút giao thông kết nối khu sân bay Nha Trang để triển khai thực hiện.

Phương án hoàn vốn nêu trong hợp đồng BT không phù hợp với đề xuất của UBND tỉnh được Thủ tướng Chính phú chấp thuận; phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư, đàm phán và ký kết hợp đồng 3 dự án BT có giá trị hợp đồng BT cao hơn giá trị dự án BT được tỉnh phê duyệt trong Kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư là 73,49 tỷ đồng (tổng 3 hợp đồng BT) là vi phạm về nguyên tắc xét duyệt trúng thầu.

Bàn giao khi chưa có quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất

Đối với 3 dự án BT do các nhà đầu tư khác (dự án Đường số 4 (Công ty CP Đầu tư VCN); dự án đường Nguyễn Thiện Thuận nối dài (Công ty Hacom Holdsing) và Hệ thống thu gom xử lý nước thải Bắc bán đảo Cam Ranh (Liên danh Công ty CP đầu tư và Công nghệ môi trường Incotec – Công ty CP xây dựng - thương mại Ngọc Minh UDIC), Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra, việc phê duyệt đề xuất dự án, BCNCKT, ký hợp đồng 3 dự án BT khi chưa có quỹ đất thanh toán (quỹ đất thanh toán dự kiến chưa được Bộ Quốc phòng bàn giao); chưa xác định được giá trị quỹ đất thanh toán theo nguyên tắc ngang giá quy định. Đến nay, 3 dự án BT đã triển khai thực hiện cơ ban hoàn thành (2 dự án đà dưa dự án vào sử dụng, 1 dự án hoàn thành 80%) nhưng chưa có quỹ đất thanh toán.

Mặt khác, UBND tỉnh chậm chỉ đạo các sở, ngành liên quan rà soát quỹ đất để thanh toán cho các dự án BT theo đúng quy định pháp luật hiện hành.

Đối với việc sử dụng quỹ đất tại khu vực sân bay Nha Trang để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT, Thanh tra Chính phủ cho biết, UBND tỉnh Khánh Hòa tiếp nhận đất từ Bộ Quốc phòng đồng thời bàn giao cho Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn (tháng 12/2015) khi chưa có quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất là không đúng quy định.

Ngày 28/10/2016, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 3262/QĐ-UBND nhưng không có văn bản thẩm định nhu cầu sử dụng đất, điều kiện giao đất của Sở Tài nguyên và Môi trường; trong đó có nội dung giao đất, cho thuê đất có thu tiền sử dụng đất để Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn thực hiện dự án Khu Trung tâm đô thị Thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang là không đúng với đề xuất của UBND tỉnh (sử dụng quỹ đất để thanh toán hợp đồng BT) được Thủ tướng Chính phú chấp thuận.

Sau đó, UBND tỉnh Khánh Hòa phải ban hành Quyết định số 2139/QĐ-UBND ngày 25/7/2017 để điều chỉnh Quyết định số 3262 thành giao toàn bộ diện tích đất (623.064,4 m2) để hoàn vốn dự án BT khi hợp đồng dự án BT chưa được ký kết là vi phạm quy định (việc giao đất, cho thuê đất để hoàn vốn chi được thực hiện khi cơ quan có thấm quyền ký hợp đồng BT với nhà đầu tư).

Sau khi hợp đồng BT được ký, UBND tinh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 369/QĐ-UBND ngày 1/2/2018 điều chỉnh, bổ sung Quyết định số 2139 nhưng chưa thể hiện đầy đủ nội dung giao đất, cho thuê đât và diện tích giao đất, cho thuê đất để thanh toán các dự án BT; chưa xác định tên, ký hiệu, diện tích giá trị quỹ đất hoàn vốn cho các dự án BT cũng như diện tích còn lại để xử lý theo quy định của pháp luật; chưa xác định giá đất cụ thế để làm cơ sở xác định giá trị quỹ đất thanh toán hoàn vốn cho các dự án BT.

Đến thời điểm thanh tra, UBND tinh Khánh Hòa và các sở, ngành chưa thực hiện các nội dung được nêu trong Quyết định số 369, chưa xác định giá đất cụ thế để làm cơ sở xác định giá trị quỹ đất hoàn vốn cho các dự án BT; chưa có Quyết định phê duyệt giá đất của UBND tỉnh Khánh Hòa; chưa rà soát, xác định lại tên, kí hiệu, diện tích, giá trị quỹ đất hoàn vốn cho các dự án BT theo quy hoạch đã được phê duyệt; chưa ban hành quyết định điều chỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất cho Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn đẽ xây dựng cơ sở hạ tầng sau khi hoàn thành bàn giao lại cho nhà nước quản lý, sử dụng đất đế thực hiện dự án khác theo thỏa thuận ghi tại Hợp đồng BT, diện tích còn lại sẽ được UBND tỉnh xử lý theo quy định pháp luật.

Cấp giấy chứng nhận đầu tư khi chưa tiến hành lựa chọn nhà đầu tư

Đối với việc quy hoạch xây dựng Khu Trung tâm đô thị Thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang, cơ quan thanh tra cũng chỉ ra, việc phê duyệt Quy hoạch chi tiết và điều chinh cục bộ quy hoạch chi tiết (tỷ lệ 1/500) không phù hợp Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung thành phố Nha Trang đến năm 2025; không phù hợp Quy hoạch phân khu (tỷ lệ 1/2000) đã được UBND tỉnh phê duyệt; không xác định quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở tái định cư theo quy định.

Đặc biệt, UBND tỉnh Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận đầu tư khi chưa tiến hành lựa chọn nhà đầu tư là vi phạm quy định; không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

UBND tỉnh Khánh Hòa công nhận chủ đầu tư dự án không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án là vi phạm quy định; khi hồ sơ của nhà đầu tư đề nghị công nhận chủ đầu tư dự án không phù hợp với việc sử dụng quỹ đất để thanh toán dự án BT tại Thông báo số 654/TB-UBND nhưng vẫn được UBND tỉnh phê duyệt, công nhận chủ đầu tư là không phù hợp.

UBND tỉnh ban hành Văn bản số 8620/UBND-XDND ngày 28/10/2016, chấp thuận dự án đầu tư Khu trung tâm đô thị Thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang (phân khu 2A) và Văn bản số 8619/HBND-XDND chấp thuận dự án đầu tư Khu trung tâm đô thị Thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang (phân khu 2 và phân khu 3) nhưng không xác định thực hiện dự án này để hoàn vốn các dự án BT là không phù hợp với đề xuất của UBND tỉnh đã được Thủ tướng chấp thuận.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND tỉnh (giai đoạn 2014 - 2019) nghiêm túc kiểm điểm và đề xuất hình thức xứ lý nghiêm minh, đúng pháp luật trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Đồng thời, giao Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa chỉ  đạo các sở, ngành liên quan nghiêm túc kiểm điểm và xử lý hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền xứ lý nghiêm minh các tập thể và cá nhân có liên quan đã để xảy ra các sai phạm được nêu. Chấn chỉnh kịp thời công tác quán lý đất đai, quản lý đầu tư xây dựng, nhất là đối với các công trình dự án thực hiện theo hình thức BT. Không để xảy ra tình trạng thực hiện khác với báo cáo, đề xuất đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Khẩn trương chỉ đạo chấn chỉnh, xử lý khắc phục nhũng tồn tại đã được chỉ ra.