(Thanh tra) - Li-băng áp dụng phương pháp tiếp cận đa hướng để thu thập thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi và đảm bảo rằng chủ sở hữu hưởng lợi của một công ty có thể được các cơ quan có thẩm quyền xác định kịp thời.
Đoàn Li-băng tham dự Cuộc họp Nhóm công tác liên chính phủ mở rộng về Thu hồi tài sản lần thứ 19 diễn ra mới đây đã chia sẻ các thực tiễn tốt và thách thức liên quan đến thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi nhằm phát hiện và phòng ngừa các hành vi tham nhũng, đồng thời tăng cường việc thu hồi và hoàn trả tài sản. Cuộc họp diễn ra hồi tháng 9/2025 tại Cộng hòa Áo, với sự tham gia của 123 quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Chống tham nhũng (UNCAC), trong đó có Việt Nam.
Theo đại diện của Li-băng, đối với các công ty, quốc gia này yêu cầu thu thập và lưu giữ thông tin về tài khoản ngân hàng đầy đủ, chính xác, cập nhật và hợp tác với các cơ quan có thẩm quyền về vấn đề này (theo Điều 37, Bộ luật Thủ tục Thuế của Li-băng).
Bên cạnh đó, các công ty cũng được yêu cầu duy trì sổ đăng ký tài khoản ngân hàng và sổ đăng ký cổ đông được cập nhật (quy định tại Điều 29.10, Bộ luật Thủ tục Thuế).
Cục Thuế thuộc Bộ Tài chính Li-băng đảm bảo tuân thủ yêu cầu này thông qua việc giám sát (Điều 44, Bộ luật Thủ tục Thuế). Đáng chú ý, việc không duy trì sổ đăng ký đầy đủ, chính xác và cập nhật hoặc không hợp tác với cơ quan thuế sẽ bị xử phạt.
Đối với Cơ quan đăng ký Thương mại, theo Điều 27 của Bộ luật Thương mại Li-băng, khi đăng ký, các công ty có nghĩa vụ nộp mẫu đăng ký chủ sở hữu hưởng lợi doanh nghiệp, trong đó có danh tính của chủ sở hữu hưởng lợi.
Các công ty phải thông báo cho Cơ quan đăng ký Thương mại về bất kỳ thay đổi nào đối với thông tin chủ sở hữu hưởng lợi trong vòng 30 ngày kể từ ngày thay đổi (Điều 31, Bộ luật Thương mại).
Diễn giả Li-băng cũng cho biết, hàng năm, các công ty phải nộp bản cập nhật thông tin cổ đông, bên cạnh các tài liệu pháp lý khác của công ty, bao gồm thông tin chủ sở hữu hưởng lợi (Điều 101, Bộ luật Thương mại).
Khi cần nộp biên bản họp đại hội đồng cổ đông, hội đồng quản trị, thỏa thuận chuyển nhượng cổ phần, các công ty cần phải cập nhật thông tin chủ sở hữu hưởng lợi.
“Việc không tuân thủ các yêu cầu về chủ sở hữu hưởng lợi cấu thành hành vi vi phạm pháp luật và có thể dẫn đến việc áp dụng các biện pháp trừng phạt”, đại diện của Li-băng nhấn mạnh.
Đối với Cục Thuế, thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi phải được nộp cho Cục Thuế, Bộ Tài chính Li-băng khi công ty đăng ký thông qua mẫu chủ sở hữu hưởng lợi theo quy định.
Các công ty được yêu cầu cập nhật thông tin chủ sở hữu hưởng lợi hàng năm và nộp tờ khai thuế hàng năm.
Cục Thuế, Bộ Tài chính kiểm tra việc cập nhật chủ sở hữu hưởng lợi và đảm bảo tuân thủ yêu cầu này thông qua việc giám sát thực địa.
Việc không tuân thủ các nghĩa vụ về chủ sở hữu hưởng lợi sẽ bị xử phạt.
Ngoài ra, theo quy định tại Luật Phòng, chống rửa tiền/Chống tài trợ khủng bố số 44/2015 và các thông tư liên quan do Ngân hàng Nhà nước (BDL) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SIC) ban hành, các tổ chức tài chính (FI), các doanh nghiệp và nghề nghiệp phi tài chính được chỉ định (DNFBP) được yêu cầu hiểu rõ cơ cấu sở hữu/kiểm soát của khách hàng.
Cùng với đó, phải thực hiện các biện pháp đánh giá rủi ro tài chính trong giai đoạn công ty thành lập/bắt đầu hoạt động; Thực hiện đánh giá rủi ro tài chính liên tục trong suốt quá trình hợp tác kinh doanh; Giám sát các giao dịch để đảm bảo tính nhất quán với hoạt động kinh doanh và hồ sơ rủi ro của khách hàng, và khi cần thiết, xác minh nguồn tiền; Lưu giữ hồ sơ về các biện pháp này trong tối thiểu 05 năm; và báo cáo bất kỳ hoạt động giao dịch đáng ngờ nào cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
Các cơ quan giám sát, bao gồm cả Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đảm bảo FI và DNFBP tuân thủ các yêu cầu về chủ sở hữu hưởng lợi thông qua việc kiểm tra thực địa và giám sát từ xa.
Trong trường hợp không tuân thủ, các biện pháp trừng phạt tương xứng và mang tính răn đe, bao gồm cả hình phạt tiền, sẽ được áp dụng.
Các cơ quan này cũng nâng cao nhận thức về các yêu cầu về chủ sở hữu hưởng lợi và ban hành hướng dẫn, thông tư liên quan (ví dụ: Thông tư số 24 và tài liệu Hướng dẫn của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về chủ sở hữu hưởng lợi và những người có ảnh hưởng về chính trị).
Bộ luật Thương mại yêu cầu mở tài khoản ngân hàng để nộp vốn ban đầu trước khi công ty được thành lập hợp pháp. Đó sẽ là điểm khởi đầu để các Ngân hàng thực hiện các yêu cầu thẩm định khách hàng và xác minh hồ sơ chủ sở hữu hưởng lợi tại điểm tiếp nhận này.
Về phía ngân hàng, các ngân hàng đánh giá hồ sơ đăng ký dịch vụ ngân hàng của công ty và giám sát hành vi đang diễn ra, theo dõi, giám sát các giao dịch hàng ngày và hoạt động của công ty - nắm bắt những thay đổi trong cơ cấu sở hữu và kiểm soát, đồng thời cho phép phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và cảnh báo.
Nhờ có phương pháp đa hướng này, các cơ quan có thẩm quyền và các tổ chức tài chính có thể tiếp cận thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi từ nhiều nguồn khác nhau và kiểm tra chéo, xác minh thông tin.
Đại diện của Li-băng cho biết thêm, hiện nay, nước này đang nỗ lực cải thiện khuôn khổ chủ sở hữu hưởng lợi bằng cách cải thiện Sổ đăng ký chủ sở hữu hưởng lợi tại Cơ quan Đăng ký Thương mại (đóng vai trò là sổ đăng ký chủ sở hữu hưởng lợi trung tâm). Điều này cho phép kiểm tra chéo và xác minh thông tin chủ sở hữu hưởng lợi.
Bên cạnh đó, Li-băng cũng đang sửa đổi pháp luật cho phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế và giải quyết các lỗ hổng đã được xác định và tăng cường chế độ trừng phạt nhằm đảm bảo tuân thủ quy định.
