(Thanh tra) - Mới đây, Thành phố Hồ Chí Minh đã có văn bản văn bản hướng dẫn về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy các cơ quan chuyên môn thuộc UBND phường, xã, đặc khu (gọi chung là cấp xã) trên địa bàn. Văn bản này phân công rõ trách nhiệm, thẩm quyền về giải quyết khiếu nại tố cáo (KNTC) và phòng, chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực cho cấp xã, phường sau gần 4 tháng triển khai theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Đây là 1 trong nỗ lực quyết liệt của UBND Thành phố Hồ Chí Minh trong việc ghi nhận và tháo gỡ các điểm vướng, phân cấp phân quyền, điều phối đầu việc cho chính quyền cấp xã, phường sau nỗ lực vận hành thông suốt hệ thống Trung tâm phục vụ hành chính công.
Sau khi sắp xếp, Thành phố Hồ Chí Minh có 168 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu; trong đó có 112 phường, 50 xã, 1 đặc khu hình thành sau sắp xếp và 5 đơn vị hành chính cấp xã không thực hiện sắp xếp là phường Thới Hòa, các xã Long Sơn, Hòa Hiệp, Bình Châu, Thạnh An.
Một cán bộ phường An Lạc, Thành phố Hồ Chí Minh cho chúng tôi biết, phường hiện có 57 công chức và 43 cán bộ chuyên trách; hầu hết là điều chuyển, điều động và phân công mới. Bên cạnh đó, dù UBND cấp xã chủ động hơn trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo Nghị định 150/2025/NĐ-CP quy định về tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và UBND cấp xã nhưng lại chưa có qui định cụ thể chức năng, nhiệm vụ đó thuộc về phòng nào, cán bộ chuyên trách ra sao... Do khối lượng công việc nhiều, việc triển khai còn nhiều khó khăn, nếu không nói là quá tải. Nhất là khi các cán bộ phần lớn đều không đúng chuyên môn, địa bàn nên việc hỏi việc mà không biết, không nắm được địa bàn là chuyện vẫn còn.
Hay như phường Cát Lái, sau khi sáp nhập với phường Thạnh Mỹ Lợi thì có diện tích gần 20km2, dân số gần 68.000 người. Từ ngày 1/7/2025, mỗi xã, phường có 4 đơn vị cấp phòng gồm Trung tâm Phục vụ hành chính công, Văn phòng, Kinh tế hạ tầng đô thị và Văn hóa xã hội. Sau sắp xếp, cấp xã nhận 70% nhiệm vụ từ cấp huyện chuyển về. Với từng phòng chuyên môn, khối kinh tế hạ tầng đô thị thực hiện 165 nhiệm vụ, khối văn xã có 85 nhiệm vụ. Mỗi phòng phối hợp làm việc với 5-6 sở, ngành.
UBND phường Cát Lái có 60 nhân sự là những cán bộ được gộp từ hai phường cũ và điều động từ cấp trên. Tuy nhiên, theo một cán bộ lãnh đạo ở phường Cát Lái, địa phương gặp một số khó khăn do nhiều cán bộ không có chuyên môn phù hợp lĩnh vực phụ trách và chưa quen cách làm việc mới. Nhiều công chức được điều động về để phụ trách các lĩnh vực mới ở cấp phường như chuyển đổi số, nội vụ, quy hoạch đô thị, tư pháp, đầu tư... nhưng chuyên môn không phù hợp với vị trí việc làm. Ví dụ cán bộ phòng khoa học công nghệ được phân công phụ trách chuyển đổi số nhưng trước đó vốn là kế toán. Cán bộ về làm công tác nội vụ thì trước đây làm lưu trữ...
Tương tự An Lạc, Cát Lái, nhiều xã, phường của Thành phố đang thiếu cán bộ hoặc người được phân công chưa phù hợp với chuyên môn. Đó là còn chưa kể, việc cụ thể hóa nhiều chức năng nhiệm vụ chưa có văn bản hướng dẫn.
Mới đây, ngày 14/10, UBND Thành phố đã ban hành văn bản hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã. Hướng dẫn này quy định rõ vị trí, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, cơ cấu tổ chức và biên chế các cơ quan chuyên môn thuộc UBND phường, xã, đặc khu (gọi chung là cấp xã) trên địa bàn gồm: Văn phòng HĐND và UBND; Phòng Kinh tế (đối với xã, đặc khu) hoặc Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị (đối với phường); Phòng Văn hóa – Xã hội.
Văn bản hướng dẫn này cũng qui định rõ, các phòng nói trên thuộc xã, phường có chức năng về giải quyết KNTC và PCTN, lãng phí.
Cụ thể, Văn phòng HĐND và UBND là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã; là bộ máy tham mưu, giúp việc, phục vụ hoạt động của HĐND cấp xã, Thường trực HĐND cấp xã, UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp xã.
Văn phòng HĐND và UBND có tài khoản riêng; có con dấu để thực hiện nhiệm vụ được giao; có chức năng tham mưu, giúp UBND cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước về nhiều lĩnh vực. Trong đó, tại mục 2.10 nêu rõ chức năng “Kiểm tra việc thực hiện pháp luật trong các lĩnh vực được giao quản lý đối với tổ chức, cá nhân tại địa phương; giải quyết KNTC; PCTN, lãng phí trong lĩnh vực được giao quản lý tại địa phương theo phân công của UBND cấp xã và quy định pháp luật”.
Phòng Kinh tế (đối với xã, đặc khu) hoặc Phòng Kinh tế, hạ tầng và đô thị (đối với phường) là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức bộ máy, vị trí việc làm, biên chế công chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của UBND cấp xã, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của cơ quan chuyên môn thuộc UBND Thành phố.
Phòng Kinh tế (hoặc Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị) có tài khoản riêng; có con dấu riêng; tham mưu, giúp UBND cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực Tài chính - Kế hoạch; Xây dựng và Công Thương; Nông nghiệp và Môi trường. Trong đó, Phòng có chức năng kiểm tra theo lĩnh vực được phân công phụ trách đối với tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các quy định của pháp luật; tiếp công dân, giải quyết KNTC; PCTN, lãng phí, tiêu cực theo quy định của pháp luật và phân công của UBND cấp xã.
Trong lĩnh vực đất đai, về đo đạc, bản đồ và thông tin địa lý, Phòng Kinh tế (hoặc Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị) thực hiện kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật, giải quyết KNTC về đo đạc và bản đồ theo thẩm quyền.
Phòng Văn hóa - Xã hội: Là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức bộ máy, vị trí việc làm, biên chế công chức, cơ cấu ngạch công chức, số lượng người làm việc, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp trong các đơn vị sự nghiệp công lập và công tác của UBND cấp xã, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của cơ quan chuyên môn thuộc UBND Thành phố.
Phòng Văn hóa - Xã hội có con dấu để thực hiện nhiệm vụ được giao; thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực: Nội vụ, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Khoa học và Thông tin và lĩnh vực Y tế. Trong đó, lĩnh vực giáo dục, Phòng có chức năng tham mưu, giúp UBND cấp xã tổ chức kiểm tra việc tuân thủ pháp luật đối với các cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của UBND cấp xã; Tham mưu, giúp UBND cấp xã thực hiện giải quyết KNTC và xử lý vi phạm trong lĩnh vực giáo dục đối với các cơ sở giáo dục trên địa bàn thuộc thẩm quyền quản lý theo quy định của pháp luật; Tham mưu, giúp UBND cấp xã tổ chức kiểm tra điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục của các cơ sở giáo dục trên địa bàn thuộc thẩm quyền quản lý. Đồng thời, tham mưu, giúp UBND cấp xã tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác quản lý nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, viên chức, người lao động tại các cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền quản lý.
Anh Nguyễn Duy Tú, Phó Chánh Văn phòng UBND phường An Lạc, Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ, văn bản hướng dẫn của UBND Thành phố đã cụ thể hóa các qui định của Nghị định số 150; giúp chính quyền cơ sở và các phòng ban triển khai công việc thuận lợi hơn, tốt hơn.
Theo đó, việc triển khai cụ thể các chức năng, nhiệm vụ này ở cấp xã, phường, đặc khu của Thành phố Hồ Chí Minh sẽ được quyết liệt triển khai và sớm đi vào thực tiễn.
