Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, lũy kế từ khi Nghị quyết 42 có hiệu lực (15/8/2017) đến 31/12/2021, toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được 380,2 nghìn tỷ đồng nợ xấu. Ảnh: Đ.X

Sáng ngày 14/4, tại Phiên họp thứ 10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo tổng kết thực hiện Nghị quyết số 42 ngày 21/6/2017 của Quốc hội và đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm.

Hơn 380 nghìn tỷ đồng nợ xấu đã được xử lý

Trình bày báo cáo, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 42, nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng đã được xử lý, kiểm soát và tỷ lệ nợ xấu nội bảng được duy trì ở mức dưới 2%.

Lũy kế từ khi Nghị quyết 42 có hiệu lực (15/8/2017) đến 31/12/2021, toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được 380,2 nghìn tỷ đồng nợ xấu.

Trong đó, xử lý nợ xấu nội bảng 196,9 nghìn tỷ đồng (chiếm 51,79%); các khoản nợ đang hạch toán ngoài bảng cân đối kế toán 100,8 nghìn tỷ đồng (chiếm 26,51%); các khoản nợ xấu đã bán cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) được thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt 82,5 nghìn tỷ đồng (chiếm 21,70%).

Thống đốc Ngân hàng cũng cho biết, VAMC đã mua được 339 khoản nợ theo giá trị thị trường với 193 khách hàng với dư nợ gốc đạt 11.723 tỷ đồng và giá mua nợ đạt 11.822 tỷ đồng; thu hồi nợ đạt 120.738 tỷ đồn; tổ chức đấu giá thành công 22 tài sản với tổng giá trị trúng đấu giá đạt 2.516 tỷ đồng.

Đồng thời, VAMC đã thu giữ, nhận bàn giao một số tài sản bảo đảm có giá trị lớn, góp phần đẩy nhanh tiến độ xử lý các khoản nợ tại tổ chức tín dụng…

“Kể từ khi Nghị quyết số 42 có hiệu lực, xử lý nợ xấu thông qua hình thức khách hàng tự trả nợ; xử lý, bán, phát mại tài sản bảo đảm; mua nợ theo giá trị thị trường... tăng cao”, bà Hồng khái quát.

Tổng số nợ xấu xác định theo Nghị quyết số 42 được xử lý từ 15/8/2017 đến 31/12/2021 đạt trung bình khoảng 5,67 nghìn tỷ đồng/tháng, cao hơn khoảng 2,15 nghìn tỷ đồng/tháng so với kết quả xử lý nợ xấu trung bình tại thời điểm trước khi Nghị quyết số 42 có hiệu lực.

Dù xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 đã đạt được tích cực, nhưng theo bà Hồng, trên thực tế vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc.

Trong đó, có khó khăn, vướng mắc từ công tác thực thi, phối hợp triển khai, hướng dẫn từ các bộ, ngành, địa phương về mua, bán nợ xấu của tổ chức mua, bán nợ; hỗ trợ thu giữ tài sản bảo đảm; tiếp cận thông tin về tình trạng tài sản bảo đảm; thứ tự ưu tiên thành toán khi xử lý tài sản bảo đảm; hoàn trả tải sản bảo đảm là vật cứng trong vụ án hình sự…

Cạnh đó, là những khó khăn, vướng mắc từ chính quy định tại Nghị quyết số 42 như quy định chỉ áp dụng thủ tục rút gọn với tranh chấp về nghĩa vụ giao tài sản bảo đảm, tranh chấp chất về quyền xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của tổ chức tín dụng, VAMC mà chưa quy định được áp dụng thủ tục rút gọn với các tranh chấp hợp đồng tín dụng của các tổ chức tín dụng với khách hàng vay.

Trong khi đó, các tranh chấp của các khoản nợ xấu tại các tổ chức tín dụng hầu hết là các tranh chấp về hợp đồng tín dụng.

“Việc không quy định thủ tục rút gọn đối với các tranh chấp về hợp đồng tín dụng gây rất nhiều khó khăn, hạn chế cho các tổ chức tín dụng trong việc xử lý nợ xấu”, Thống đốc Ngân hàng cho hay.

Chính phủ đề xuất kéo dài nghị quyết xử lý nợ xấu thêm 2 năm

Đề cập đến bối cảnh thời gian tới, theo bà Hồng, đến 31/12/2021, trường hợp đánh giá một cách thận trọng, tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ bán cho VAMC và các khoản nợ tiềm ẩn thành nợ xấu ở mức cao (so với tổng dư nợ) là 6,31% (khoảng 813 nghìn tỷ đồng).

Đáng lưu ý, nợ xấu chưa xử lý theo Nghị quyết số 42 vẫn ở mức cao là 412,7 nghìn tỷ đồng.

Sau khi xử lý được khối lượng lớn nợ xấu trong năm 2018, 2019, tốc độ xử lý nợ xấu trong năm 2020 và năm 2021 có xu hướng chậm lại, trong đó xử lý nợ xấu theo hình thức khách hàng tự trả nợ giảm do dịch bệnh Covid-19 đã tác động bất lợi đến tình hình tài chính của khách hàng.

Chính phủ kiến nghị, đề xuất Quốc hội ban hành Luật Xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng nhằm tạo hành lang pháp lý ổn định, bền vững cho việc xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.

Trong khi chờ luật, Chính phủ đề nghị Quốc hội thông qua nghị quyết kéo dài thời gian áp dụng Nghị quyết 42 thêm 2 năm (đến hết ngày 15/8/2024) theo thủ tục rút gọn tại kỳ họp tháng 5/2022.

Lý giải cho đề xuất này, bà Hồng nói, Nghị quyết 42 sẽ hết hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/8/2022. Nếu cơ chế, chính sách thí điểm xử lý nợ xấu không được tiếp tục triển khai có thể dẫn đến việc kéo dài quá trình xử lý nợ xấu; các tổ chức tín dụng thiếu nguồn lực hỗ trợ tăng trưởng tín dụng cho nền kinh tế và giảm mặt bằng lãi suất; không khuyến khích, không huy động được các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia cơ cấu lại các tổ chức tín dụng; phát sinh những tranh chấp giữa tổ chức tín dụng và khách hàng do còn có sự bất cập, thiếu đồng nhất giữa các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

Ngoài ra, tổ chức tín dụng cũng rất khó khăn trong việc xử lý các khoản nợ xấu theo Nghị quyết số 42, khi đó dự kiến nợ xấu theo Nghị quyết số 42 có thể tăng lên mức 430 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2022 và 453 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2024.

“Việc kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết số 42 là cơ sở pháp lý để xử lý nợ xấu còn tồn đọng và những khoản nợ theo Nghị quyết 42 bị chuyển thành nợ xấu do tác động của đại dịch Covid 19”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh.