(Thanh tra) - Nhận định các chính sách ưu đãi dành cho khu thương mại tự do ở Hải Phòng cao hơn Đà Nẵng, đại biểu Quốc hội lo sự chênh lệch này sẽ dẫn đến tình trạng “nơi đông, nơi lại trống trơn”.
Sáng 13/6, Quốc hội thảo luận dự thảo nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù cho TP Hải Phòng. Theo dự thảo nghị quyết, Chính phủ đề xuất cho Hải Phòng được thành lập khu thương mại tự do, với nhiều ưu đãi vượt trội.
Khu thương mại tự do Hải Phòng dự kiến có quy mô khoảng 6.470 ha, tương đương gần 12,5 lần diện tích bình quân của một khu công nghiệp ở thành phố, khoảng 30% diện tích khu kinh tế.
Để đẩy mạnh thu hút đầu tư, thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong khu thương mại tự do Hải Phòng, dự thảo nghị quyết quy định một số cơ chế ưu đãi vượt trội.
Chuyên gia, nhà khoa học, người nước ngoài làm việc tại khu thương mại tự do được miễn thị thực, cấp thẻ tạm trú 10 năm. Họ cũng được giảm 50% thuế thu nhập cá nhân.
Doanh nghiệp được áp dụng mức thuế 10% trong 30 năm, miễn thuế 4 năm và giảm 50% thuế phải nộp 9 năm tiếp theo. Sau thời hạn ưu đãi, mức thuế áp dụng là 15%.
Các ưu đãi này, theo nhiều đại biểu, cao hơn nhiều so với chính sách áp dụng tại khu thương mại tự do Đà Nẵng. Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) lo ngại việc này sẽ dẫn tới tình trạng “nơi đông, nơi lại trống trơn”.
“Đề nghị cân nhắc để chính sách cho khu thương mại tự do ở Hải Phòng và Đà Nẵng tương đồng với nhau. Dù thành phố Đà Nẵng đã phát triển trước nhưng cách đây không lâu, nếu hai bên chênh lệch về tiền thuê đất, có khả năng sẽ thu hút nhiều người về Hải Phòng hơn, Đà Nẵng lại trống trơn”, ông Hòa lưu ý cần tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh trong nước.
Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Trần Chí Cường cho rằng, những quy định mới và các cơ chế chính sách dành cho Khu thương mại tự do tại thành phố Hải Phòng đã vượt trội hơn rất nhiều so với Khu thương mại tự do thành phố Đà Nẵng đã được Quốc hội thông qua hồi tháng 6/2024.
Vì vậy, ông Cường đề xuất khi Quốc hội thông qua các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội áp dụng tại khu thương mại tự do Hải Phòng, cũng cần xem xét để cho phép khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng để đảm bảo tính thống nhất, nâng cao năng lực cạnh tranh giữa các quốc gia.
“Trong lộ trình phát triển, đề nghị Quốc hội sớm nghiên cứu ban hành Luật Khu thương mại tự do để có thể triển khai áp dụng cho các địa phương khác khi phát triển khu thương mại tự do mới như ở Vân Đồn (Quảng Ninh), TP Hồ Chí Minh…”, ông Cường góp ý.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn TP Huế) đề nghị, rà soát, siết chặt các tiêu chí, điều kiện để được hưởng ưu đãi tại khu thương mại tự do để ngăn tình trạng trục lợi chính sách.
Giải trình cuối phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định các cơ chế ưu đãi đưa ra tạo nền tảng để Hải Phòng (sau hợp nhất) tiếp tục trở thành một cực tăng trưởng của vùng đồng bằng sông Hồng.
Về chính sách trong khu thương mại tự do của Hải Phòng, theo ông Thắng, có điều chỉnh phù hợp với thực tế tại thành phố này nên có độ mở cao, như áp dụng thủ tục đầu tư, đặc biệt đối với dự án cho khu thương mại tự do thuộc lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư, cho thuê đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất...
Trong quá trình triển khai thực hiện, Bộ trưởng cho biết sẽ đánh giá, xem xét, đề xuất mở rộng và làm tiền đề để luật hóa các quy định về khu thương mại tự do trên phạm vi cả nước.
Cần tiêu chí rõ ràng khi thu hồi đất xen kẹt đưa vào đấu giá
Nội dung nữa, Chính phủ đề xuất Hải Phòng được thu hồi thửa đất nằm xen kẹt trong khu dân cư để tạo quỹ đất đấu giá, nhằm phát triển đô thị, thương mại dịch vụ.
Bày tỏ quan điểm đồng tình, đại biểu Trần Đình Gia (đoàn Hà Tĩnh) cho rằng, cơ chế thu hồi đất xen kẹt khắc phục bất cập thu hồi đất thực tế, đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án, khu đô thị thương mại dịch vụ, tránh ảnh hưởng tới phát triển kinh tế xã hội.
Không riêng Hải Phòng, theo ông Gia, nhiều địa phương khác cũng có nhu cầu giải quyết diện tích đất xen kẹt, để tạo nguồn thu, tránh lãng phí và đảm bảo mỹ quan đô thị.
Tuy nhiên, đại biểu đoàn Hà Tĩnh đề nghị, cần có tiêu chí rõ ràng với trường hợp thu hồi đất xen kẹt đưa vào đấu giá, đảm bảo quyền lợi người dân, Nhà nước.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang nói, quy định hiện nay, đất xen kẹt trong khu dân cư là đất công được ưu tiên sử dụng vào các công trình công cộng. Còn theo dự thảo nghị quyết, đất xen kẹt là thửa đất do người dân quản lý nằm xen kẹt với đất do Nhà nước quản lý.
Do đó, ông Giang đề nghị giao HĐND quy định các tiêu chí xác định thửa đất xen kẹt trong khu dân cư, đảm bảo lợi ích của người dân, xã hội.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, việc thí điểm thu hồi đất xen kẹt để đưa vào đấu giá sẽ tạo điều kiện để Hải Phòng chủ động thu hồi, tạo quỹ đất sạch để đấu giá, tận dụng nguồn lực đất đai, tăng thu ngân sách.
Chính phủ cũng kỳ vọng chính sách này tạo môi trường thông thoáng, tăng cạnh tranh trong thu hút đầu tư các dự án góp phần chỉnh trang khu đô thị, khu dân cư nông thôn và giải quyết được nhu cầu về nhà ở cho người dân, đảm bảo an sinh, xã hội.
Tuy vậy, ông Thắng đồng tình với các đại biểu cần có nguyên tắc áp dụng chính sách này để đảm bảo triển khai, tránh lợi dụng chính sách.
