(Thanh tra) - Dự thảo nghị quyết đề xuất phân cấp cho UBND TP quyết định thành lập Khu thương mại tự do để thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, mang tính đột phá nhằm thu hút đầu tư, tài chính, thương mại…, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng.
Sáng 13/5, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết 35 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, sơ kết 3 năm thực hiện Nghị quyết 35 của Quốc hội cho thấy một số cơ chế, chính sách đã thực hiện đạt được kết quả nhất định nhưng chưa tạo ra sự phát triển đột phá của Hải Phòng.
Một số cơ chế, chính sách chờ văn bản hướng dẫn nên triển khai chậm. Cạnh đó, còn thiếu các cơ chế, chính sách đặc thù mang tính vượt trội, đột phá, có tính động lực lan tỏa.
Vì vậy, ban hành nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 35 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng để khơi thông các điểm “nghẽn”, tạo đột phá, có sức lan toả lớn trong vùng Đồng bằng sông Hồng và đóng góp lớn hơn vào mục tiêu tăng trưởng cao trong giai đoạn 2026 - 2030 của cả nước là cần thiết.
Thành lập Khu Thương mại tự do Hải Phòng để hút đầu tư, tài chính
Dự thảo nghị quyết có 3 chương, 12 điều, quy định 6 nhóm chính sách lớn với 41 chính sách cụ thể, trong đó 17 chính sách về Khu Thương mại tự do tại TP Hải Phòng.
Theo nghị quyết, Khu thương mại tự do tại TP Hải Phòng có ranh giới địa lý xác định, được thành lập để thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, mang tính đột phá nhằm thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, dịch vụ thúc đẩy xuất khẩu, công nghiệp, hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.
Khu thương mại tự do Hải Phòng được tổ chức thành các khu chức năng: khu sản xuất, khu cảng và hậu cần cảng - logistics, khu thương mại - dịch vụ và các loại hình khu chức năng khác theo quy định của pháp luật.
Dự thảo nghị quyết đề xuất phân cấp cho UBND TP quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do Hải Phòng gắn với Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải, Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng tương tự như khu công nghiệp.
“Chính sách này tạo hành lang pháp lý cho khu thương mại tự do Hải Phòng để thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, mang tính đột phá”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.
Việc phân cấp cho UBND TP Hải Phòng quyết định thành lập cũng phù hợp chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền của Trung ương và chỉ đạo của Tổng Bí thư, theo ông Thắng.
Để đẩy mạnh thu hút đầu tư, thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong khu thương mại tự do Hải Phòng, dự thảo nghị quyết quy định một số chính sách đặc thù ưu đãi như: đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đầu tư, kinh doanh, xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, tạm trú và giấy phép lao động; tối ưu hóa ưu đãi đầu tư về tiền thuê đất, thuê mặt nước, thuế…
Cạnh đó, để thực hiện thí điểm cơ chế “một cửa, tại chỗ”, dự thảo nghị quyết quy định Ban quản lý Khu kinh tế Hải Phòng được thực hiện chức năng quản lý Nhà nước trực tiếp với các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Hải Phòng.
Ban này dự kiến cũng giao quyền giải quyết trực tiếp các thủ tục về cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa; cấp, cấp đổi, cấp lại, điều chỉnh, thu hồi Giấy phép kinh doanh, Giấy phép lập cơ sở bán lẻ cho nhà đầu tư…
Cân nhắc, rà soát các ưu đãi trong Khu thương mại tự do Hải Phòng
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, ủy ban thấy việc thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Hải Phòng là cần thiết, có đủ căn cứ chính trị, cơ sở pháp lý.
Nhưng, theo cơ quan thẩm tra, đây là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ: tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội; tính lan tỏa vùng miền...; cơ chế quản lý rủi ro, cơ chế giám sát; trách nhiệm trong triển khai của các cá nhân, tổ chức liên quan.
Về chính sách ưu đãi thuế trong Khu thương mại tự do Hải Phòng, cơ quan thẩm tra tán thành áp dụng mức ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, vì tương tự như mức đang áp dụng với Khu kinh tế. Song, theo Ủy ban Kinh tế và Tài chính, thời gian ưu đãi nên cân nhắc vì khá dài.
Dự thảo nghị quyết, doanh nghiệp áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 30 năm, miễn thuế 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo; sau thời hạn ưu đãi được áp dụng thuế suất 15%.
Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị làm rõ quy trình, cơ chế quản lý, kiểm soát với hoạt động của chuyển khẩu hàng hóa để kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn các hành vi đầu tư “núp bóng”, lợi dụng quy định mới của Khu thương mại tự do để chuyển tải bất hợp pháp sang nước thứ 3.
Về chính sách giao dịch, định giá, thanh toán bằng ngoại tệ, theo ông Mãi, đây là chính sách mới, có tác động đến quản lý ngoại hối, an ninh tiền tệ nhưng chưa có quy định cụ thể về cơ chế quản lý, kiểm soát, quản trị rủi ro ngoại hối bảo đảm phòng chống rửa tiền.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cân nhắc thận trọng, đồng thời chú trọng các quy định về cơ chế kiểm soát khi thực hiện chính sách này.
Dự thảo nghị quyết đã có điều khoản mở áp dụng cho trường hợp sáp nhập. Theo phương án của Trung ương, sẽ hợp nhất tỉnh Hải Dương và TP Hải Phòng, lấy tên là TP Hải Phòng, trung tâm chính trị - hành chính đặt tại TP Hải Phòng hiện nay.
Cơ quan thẩm tra lưu ý, việc đánh giá tác động, mục tiêu đặt ra hiện cơ bản dựa trên cơ sở địa giới hiện có, dân số hiện hữu, tiềm năng của riêng Hải Phòng trước sáp nhập.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng, xây dựng chính sách phù hợp, tương ứng để phát huy lợi thế, đặc điểm riêng biệt về vị trí địa lý, tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội.
Việc này cũng để bảo đảm phù hợp với Văn bản số 14708 của Văn phòng Trung ương về thông báo ý kiến của Bộ Chính trị về việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính theo chủ trương của Đảng, Nhà nước.
